Gawor Leszek - O wielości cywilizacji Filozofia społeczna F. Konecznego.pdf

(8482 KB) Pobierz
Leszek Gawor
O WIELOŚCI
CYWILIZACJI
F ilo Z o fiA SpołECZNA
FElil<SA l<ONECZNEqO
Leszek Gawor
O WIELOŚCI
CYWIUZACJI
FiloZofiA SpołECZNA
FEliksA KONECZNEqO
WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU MARII CURIE^SKŁODOWSKIEJ
LUBLIN 2002
Spis treści
Wstęp ..................................................................................................................................................
Feliks Koneczny - życie i twórczość .......................................................................................
I. Feliksa Konecznego nauka o cywilizacji
...........................................................................
1. Od historiografii erudycyjnej do historii antypozytyw istycznej...............................
2. U podstaw nauki o cy w ilizacji.......................................................................................
3. Od historii do historiozofii ...........................................................................................
4. N auka o cywilizacji a polska filozofia s p o łe c z n a ........................................................
II. Cywilizacja jako aksjologiczno-normatywna makrostruktura społeczna. Opis społecznego
świata.
Część
I ...........................................................................................................................
1.
Quincunx
jako
eidos
społeczeństwa ludzkiego ...........................................................
2. Cywilizacja . . . .............................................................................................................
3. Cywilizacja jako aksjologiczna-normatywna makrostruktura sp o łe c z n a ....................
HI. Przyczyny zróżnicowania cywilizacyjnego ............................................................................
1. Warunki istnienia ludzkiej organizacji społecznej .....................................................
2. Cywilizacja a praca, rasa i język .................................................................................
3. Opis świata społecznego. Część
I I
.................................................................................
3.1. Źródła cywilizacyjnego pluralizmu na etapie rodowej organizacji żyda zbiorowego
3.2. Źródła zróżnicowania cywilizacyjnego na etapie społeczności i społeczeństwa
3.2.1. Prawo; społeczeństwo a państwo ..............................................................
3.2.2. W artośd ludzkiej egzystencji ..................................
............................
3.2.3. Społeczne pojmowanie czasu .................................. ..................................
4. Cywilizacja a r e l i g i a ...........................................................................................................
5. Przyczyny czy kryteria zróżnicowania cywilizacyjnego ............................................
7
11
21
22
26
33
37
42
43
47
55
61
62
64
67
69
71
72
80
84
86
91
IV. Cywilizacja a e t y k a .....................................................................................................................
94
1. Podstawy m o r a l n o ś d ...........................................................................................................
95
2. Etyka jako historyczno-empiryczny kształt m o r a ln o ś c i...........................................
102
3.
Quincunx
a dobro ..............................................................................................................
112
4. Zmienność moralności i jej wpływ na cywilizacje .....................................................
115
V. Cywilizacje historyczne i ich w artośdow anie........................................................................
123
1. Typologia c y w iliza cji................................................................................................. • • 124
2. Wartościowanie cywilizacji historycznych .....................................................................
130
3. N auka o cywilizacji - złudzenia uniwersalizmu ........................................................
135
VI.
Nauka
o cywilizacji jako historiozofia. Opis społecznego świata.
Część I I I ................
1. Prawa dziejowe ...........................................................
2. Pluralizm cywilizacyjny i sens d z ie jó w ...........................................................................
140
141
146
154
155
161
165
167
170
185
195
VO. Polska w teorii wielości cy w iliza cji....................................................................................
1. N aród .................................................................................................................................
2. Polskie
Logos
a
Etos
.........................................................................................................
3. Polska a konfrontacja cyw ilizacyjna..............................................................................
4. O cywilizacyjną jedność P o l s k i ........................................................................................
Zakończenie. Koneczny aSpengler, Toynbee, Hftgby i H untington........................................
Bibliografia ....................................................................................................................................
Indeks nazwisk ..............................................................................................................................
Wstęp
Tematem przedstawiangj-cozprawy jest refleksja Feliksa Konecznego nad
światem społecznymi Feliks Koneczny, polski historyk, aktywny naukowo przez
prawie całe pierwsze pięćdziesięciolecie XX wieku, twórca oryginalnej koncepcji
wielości cywilizacją nie jest badaczem powszechnie znanym-anL docenianym^
Jednakże u jego podstawowej książce zatytułowanej
j
O wielości cywilizacji,
przetłumaczonej i wydanej w języku angielskim w Londynie~w-ł962T:óEu^
w przedmowie do niej Arnold Toynbee napisał, że: „stanowi ją kilka wzajemnie
niezależnych studiów nad strukturą życia społecznego w największej skali, jakie
pojawiły się w obrębie dwóch ostatnich generacji” 1.
Na gruncie polskim opinia Toynbeego, jednego z największych współcześnie
historiozofów, jest w istocie nobilitacją w „największej skali” polskiego uczone­
go, która zaskakuje. Jest to spowodowane faktem prawie niezauważalnej
obecności Konecznego w rodzimej literaturze powojennej, aż do lat osiem­
dziesiątych, poświęconej dwudziestowiecznej myśli społecznej. Powodem oczy­
wiście były względy ideologiczne. Koneczny jako zdecydowany antykomunista
i orędownik oparcia życia społecznego na wartościach chrześcijańskich popula­
ryzowany być nie mógł. Po transformacji politycznej Polski sytuacja uległa
zmianie. Koneczny w licznych reprintach czy przedrukach pojawił się na rynku
wydawniczym III Rzeczpospolitej. Ale nadal całościowe opracowania o jego
twórczości są znikome, co dziwi, zważywszy na tak wysoki osąd angielskiego
historyka. Jak na razie najpełniej przedstawił naukę o cywilizacji jako historio-
zofię J. Skoczyński w pracy
Idee historiozoficzne Feliksa Konecznego.
Ponadto
prezentacji koncepcji cywilizacyjnego pluralizmu podejmowali się między in­
nymi Z. Pucek, K. Kurowska, S. Jedynak, A. Bokiej; ich wszakże krótkie
artykuły i książki zdają sprawę jedynie z najogólniejszych, i to nie wszystkich,
myśli autora
O wielości cywilizacji.
Z drugiej strony niepublikowane, istniejące
w maszynopisach większe objętościowo prace dotyczą tylko wybranych aspek­
tów jego myśli (A. Ochalski, K. Kurowska, J. Skoczyński )2. Ponadto teksty te,
1 A. Toynbee:
Preface,
[w:] F. Koneczny:
On the Plurality o f Civilisation,
London 1962.
2 Patrz: Bibliografia niniejszej rozprawy, cz. II.
7

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin