Wiara Słowian z obrzędów klechd pieśni ludu guseł(2).pdf

(26484 KB) Pobierz
WIARA SŁOWIAN
Z OBRZĘDÓW, KLECHD, PIEŚNI LUDU, GUSEŁ,
K R O N IK I M O W Y S Ł O W I A Ń S K I E J , W S K R Z E S Z O N A .
Napisał
Rom uald Świerzbieński
Kand. Pr., Dr. Med.
Cena
50 Kop.
WARSZAWA.
DRUKIEM S. ORGELBRANDA SYNÓW,
ulica B ednarska > 20.
fą
WIARA SŁOWIAN
Z OBRZĘDÓW, KLECHD, PIEŚNI LUDU, GUSEŁ,
KRONIK I MOWY SŁOW IAŃ SK IE J, W SK RZ ESZ O N A.
Napisał
Rom uald Św ierzbieński
Kand. Pr., Dr. Med.
(P ra w o w ła s n o śc i a u to r s k ie j
z a s tr z e ż o n e ) .
WARSZAWA.
DRUKIEM S. ORGELBRANDA SYNÓW ,
ulica B ednarska
20.
1880
.
A03B0JIEH0 U,EH3yP0K).
Bapm aBa,
29 Maa 1880 ro^a.
■W ST Ę !E =>-
Najważniejszym pomnikiem co do Roka, — będącego u słowian Isto tą
Najwyższą, — nie mówiąc o obrzędach, gusłach, klechdach i pieśniach ludu, jest
mowa słowiańska. Język cerkiewny, mało i w ielko-ruski są źródłem bogatem;
lecz i polszczyzna, tak stara, jak żyjąca w ustach naszych, posiada dużo i waż­
nych wskazówek. Zebrawszy to wszystko w jedną wiązankę, znajdujemy: Rok,
Rokita, rokicina, rokowy, roki, srok, rokować, wyrok, wyrocznia, urok, uroczy,
uroczny, uroczysko, uroczystość, prorokini, porok, poroczny, otrok, narok, trok,
obrok, sorok, soroka, soroczyca i soroczka.
Rok,
po cerkiew no-słow iańsku, (używałem słownika cerkiew no-słow iańskie­
go i ruskiego języka ces. akad. nauk.) oznacza siłę nadprzyrodzoną, rządzącą
dolą śmiertelników: — „tak osądził, tak zawyrokował Rok“. — Dziś u nas rok
wyraża: wiosnę, lato, jesień i zimę razem wzięte; ztąd nie ma liczby mnogićj, —
mówimy lata, nie zaś roki. W czasach przeddziejowych, po polsku i po czesku,
jak w Rossyi, używał się god: albowiem jest godzina, cząstka roku; i uroczystość
noworoczna nazywa się u nas Gody. Dlaczego rzeczownik god w Polsce zaginął
i dlaczego, imieniem Roka, przezwano wieczny a fatalny kołowrót wiosny, lata,
jesieni i zimy? N astępnie zobaczymy, jako słońce i jego położenie względem z ie ­
mi, widziane z ojczyzny słowian, związane są z tóm bóstwem. Pomimo nazwa­
nia jego imieniem cztćrech pór, pamięć o niem do nas doszła: w rzeczy samćj
istnieje Rokita, Rok zmieniony w czarta; a nasi tłum acze, wieszczów rzymskich,
Fatum wykładali Wyrokiem; co większa rok (annus) ino stopniowo wchodził
w użycie. Jeszcze w X V II stuleciu god nazywano latem; a lud nasz latoś; czesi
lato, rusini lito używają. Przezwaniu, cztćrech pór, rokiem i to sprzyjało, że
pierwotnie god w yrażał czas nieograniczony: — „i posła raba swojeho w bod
wieczerni“ — i ruskie — „z hodem, pohodi“ — tegoż uczą. Pochodne od god,
godny, dogodny, wygodny, zdają się wskazywać: że prarodzice nasi, nie przyszli
z Indyj; lecz są turodcami,. aborygenami swój dzisiejszćj ojczyzny, liczącej cztćry
pory, między którem i W esna wystęuje jako bóstwo; pory co są
dogodne
do zajęć
rolniczych.
R o k o w y
oznacza w Rossyi fatalny.— „Rokowaja sud’ba, rokowoj czas“— wy­
kładamy: dola fatalna, godzina fatalna; choć rzeczywiście
rolcowaja sud'ba
znaczy
osądzenie rokowe, wyrok wydany przez Roka; zaś
rokowoj czas,
je st godziną w któ-
rśj wyrokowano. M ałorusi szabasem
rokowym,
mianują dzień; w którym, znaw­
czynie Roka (znacha-rok), bieszą się (biesnujut) na uroczyskach, z tern bóstwem
zmienionem w biesa (
M arkiewicz obyczai i powierza).
Roki,
nie znane na Rusi, są terminem sądowym: — „stawać na roki“. Mó­
wiono też w prost rok; — „rok taktowy, rok zaw ity.“ — Toż wyraża rok po
cerkiew no-słow iańsku: — „P rijti k ’tomu izbraniu episkopa na uroczenuyj ro k .“
1

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin