Staszów Połaniec.pdf

(881 KB) Pobierz
Wiślica - Nowy Korczyn - Opatowiec - Bejsce
- Kazimierza Wielka - Działoszyce - Czarnocin
Wiślica
Jest to jedna z najstarszych miejscowości województwa świętokrzyskiego, a jej początki sięga-
ją IX wieku. Według legendy Wiślicę założył książę Wiślimir, przywódca Wiślan. Na przełomie
IX i X wieku była jednym z najważniejszych ośrodków w Małopolsce, obok Krakowa i Sando-
mierza. Obecnie Wiślica nie posiada praw miejskich, ale o jej potędze przypominają dawne
zabytki. Pierwszym i najważniejszym z nich jest Bazylika Narodzenia Najświętszej Marii Pan-
ny. Ufundowana przez Kazimierza Wielkiego w 1350 roku. Był to kościół pokutny za zabój-
stwo kanonika Marcina
Baryczki. Posiada gotyckie wnętrze, a sklepienie krzy-
żowo-żebrowe zostało osadzone na trzech filarach.
Wewnątrz najciekawsze są freski rusko - bizantyjskie
z lat 1397 - 1400 oraz figura Madonny datowana na
rok 1300 zwana Madonną Łokietkową. Obowiązko-
wo w Wiślicy należy zwiedzić podziemia Bazyliki z wy-
jątkową posadzką zawierającą tzw. „Płytę Orantów”
z 1175 r. Można tu też odwiedzić Dom Długosza
z 1460 r., w którym mieści się Muzeum Regionalne.
W Wiślicy warto też zobaczyć fragmenty kościoła
św. Mikołaja z X - XII wieku oraz pozostałości misy
chrzcielnej datowanej na rok 880, a także ślady gro-
z lotu ptaka.
wiślica, centrum
dziska również z X - XII wieku.
Nowy Korczyn
W 1258 r. książę Bolesław Wstydliwy lokował tu miasto przy szlaku prowadzącym z Krakowa
do Rusi Kijowskiej oraz z Węgier do Sandomierza. Nazwał je Nowym Korczynem w przeciwień-
stwie do sąsiedniego Starego Korczyna. Jeszcze rok przed lokacją wraz ze swoją żoną św.
Kingą założyli tu klasztor franciszkanów. Nowy Korczyn był ważnym ośrodkiem. Często tu prze-
bywali władcy polscy na czele w Władysławem Jagiełłą. Niestety, od XVII wieku miasto zaczęło
podupadać, było niszczone przez wojny i pożary. W 1869 roku podczas reformy administra-
cyjnej miejscowość straciła prawa miejskie, których do tej pory nie odzyskała. Jednak dawną
potęgę Nowego Korczyna można obserwować w jego licznych zabytkach. Znajduje się tu już
wspomniany zespół pofranciszkański z 1257 r. Drugi obiekt sakralny to gotycko - renesansowy
kościół św. Trójcy z XVI w. Zlokalizowany jest tu też budynek Akademii z XVI wieku zwany Do-
mem Długosza. W Nowym Korczynie można również zobaczyć ruiny klasycystycznej synagogi,
której początki sięgają 1659 r. Przypominają nam historię miejscowej ludności żydowskiej –
przed II wojną światową prawie 70% ludności tej miejscowości była Wyznania Mojżeszowego.
Opatowiec
Pierwsze informację o Opatowcu pochodzą z XI w. Właścicielami terenu byli benedyktyni z
Tyńca, a miejscowość, położona przy szlaku ze Śląska na Ruś, szybko zaczęła się rozwijać.
Historię upadku ma podobną jak Nowy Korczyn. Dodatkowo Opatowiec był niszczony w cza-
sie ostatnich dwóch wojen światowych. Z zabytkowych budowli zachował się podominikań-
ski kościół pw. św. Jakuba Starszego wzniesiony pod koniec XV wieku na miejscu dawnego
kościoła św. Jacka. Obecnie wyposażenie wewnątrz jest barokowe, a na ołtarzu głównym
umieszczony jest obraz
przedstawiający św. Jakuba. Oprócz świątyni nad Opa-
towcem góruje ciekawa Wieża Zegarowo – Hejnałowa,
uroczyście otwarta w 2012 r. W miejscowości znajduje
się też prom na Wiśle.
Bejsce
Już w X wieku istniał tu najprawdopodobniej gród
rycerski. W tej miejscowości znajduje się gotycki ko-
ściół św. Mikołaja z XIV wieku. Cenniejsza jest jednak
kościół pw. trójcy Świętej
w Nowym korczynie.
dobudowana do świątyni kaplica Firlejów. Wzniesiona w latach
1596 - 1600, z piękną dekoracją rzeźbiarską, stanowi perełkę
małej architektury sakralnej w Polsce. W Bejscach zlokalizowany
jest klasycystyczny pałac z 1802 r. Jest on wyglądem zbliżony do
warszawskiego Belwederu, gdyż oba budynki miały tego samego pro-
jektanta, czyli Jakuba Kubickiego.
Kazimierza Wielka
Najstarsze ślady osadnictwa na tych terenach pochodzą sprzed ponad 6000 lat. Odkryto
tu monumentalne grobowce o konstrukcji ziemno-drewnianej, wchodzące w skład jednego
z największych tego typu kompleksów w tej części Europy. Po epoce brązu pozostały tu kur-
hany. Początki obecnego miasta sięgają natomiast roku 1320. Wówczas wieś należała do ro-
dziny Kazimierskich. Ważnym etapem w dziejach Kazimierzy Wielkiej była obecność na tych
terenach Braci Polskich, czyli Arian. Jednak w historii istotny jest rok 1845, kiedy powstała
tu pierwsza cukrownia w Królestwie Kongresowym. Obecnie zakład ten już nie działa, a był
motorem rozwoju miasta. Obecnie Kazimierza Wielka jest siedzibą powiatu kazimierskiego.
Najważniejsze zabytki Kazimierzy Wielkiej to kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego
z 1633 r. Został on przebudowany pod koniec XIX wieku. Na uwagę zasługuje obraz Ukrzy-
żowanie autorstwa Franciszka Smuglewicza (malarz znany m.in. z dzieł znajdujących się
w klasztorze na Św. Krzyżu). Zlokalizowany jest tu także XIX wieczny zespół pałacowy z pała-
cykiem i budynkiem wspomnianej wyżej cukrowni. Turysta odwiedzając Kazimierze Wielką
powinien się również wybrać do wieży mieszalnej z 1888 r., w której znajduje się Muzeum
Ziemi Kazimierskiej.
Działoszyce
Działoszyce były położone przy szlaku handlowym z Krakowa do Sandomierza przez Wiślicę,
a pierwsze informacje o miejscowości pochodzą z 1220 roku. Dwa wieki później prawa miej-
skie nadał im król Władysław Jagiełło. Miasto było ośrodkiem rzemieślniczym i handlowym.
Przed II wojną światową prawie 70% ludności stanowili Żydzi – zachowały się tu ruiny synago-
gi z 1852 roku, a kirkut niestety nie ocalał. Z zabytków można tu zwiedzić kościół parafialny
pw. Świętej Trójcy, erygowany w 1222 r. Posiada on gotyckie prezbiterium ze sklepieniem
krzyżowo - żebrowym. Świątynia została przebudowywana jeszcze w XVIII i XIX wieku. Co cie-
kawe, niedaleko Działoszyc, w Bronicach odnaleziono neolityczną wazę, na której przedsta-
wiono najprawdopodobniej najstarszy wizerunek pojazdu kołowego na świecie!
Czarnocin
Pierwsze informacje o miejscowości pochodzą z lat 1325 - 1332, a nazwa pochodzi od imie-
nia Czarnota. W XV wieku właścicielem wsi był ojciec Jana Długosza - Jan Długosz z Niedziel-
ska. Natomiast w XVI wielu działali tu Arianie.
Najważniejszym zabytkiem tej miejscowości jest kościół w stylu gotyckim pw. Wniebowzięcia
Najświętszej Marii Panny, który w 1557 r. zamieniony został na zbór kalwiński, a następnie
na zbór ariański. Zlokalizowany jest też tu park podworski z XIX wieku. Znajduje się tu także
tajemniczy kopiec, na szczycie którego stoi rzeźba św. Jana Nepomucena z 1761 r. Kopiec to
prawdopodobnie słowiański kurhan, ale podaje się też, że pochowano w nim Arian i niektórzy
historycy twierdzą, że to właśnie oni wznieśli ten obiekt.
Nieczynna cukrownia Łubna
w kazimierzy wielkiej.
kaplica Firlejów
w Bejscach.
Świętokrzyskie
wycieczki
wiślica - Nowy korczyn - opatowiec - Bejsce
- kazimierza wielka - Działoszyce - czarnocin
staszów - rytwiany - Połaniec - Pacanów - stopnica
ach.
Pałac Badenich w Bejsc
Staszów - Rytwiany - Połaniec - Pacanów - Stopnica
Staszów
To obecnie miasto powiatowe liczące ponad
15 tys. mieszkańców. Jego początki sięga-
ją XIII wieku. Nazwa pochodzi od imienia
Staszko. Prawa miejskie posiada od XVI
wieku. Do roku 1866 r. miasto było własno-
ścią prywatną, jego właścicielami były takie
rody jak Tęczyńscy czy Kurozwęccy. Sam
Staszów lokowano na wzór miast na prawie
magdeburskim, co zachowało się obecnie
w architekturze jego najstarszej części. Mia-
sto posiada rynek z zabytkowymi kamienicz-
kami. Na jego środku stoi zabytkowy ratusz
z 1783 r.
staszowie
klasycystyczny ratusz w
– obecny klasycystyczny powstał w 1783 r.,
posiada charakterystyczne arkadowe pod-
cienie. Od rynku odchodzą prostopadle uliczki, można więc mówić o szachownicowym
układzie miasta.
Ważnym zabytkiem Staszowa jest zespół kościoła św. Bartłomieja. Jego historia sięga XII
wieku, zaś obecnie widoczna świątynia ma swe początki aż w XIV w. Wnętrze posiada
barokowy ołtarz z ukrzyżowanym Chrystusem. Do kościoła w 1613 r. dobudowano manie-
rystyczną nagrobną Kaplicę Matki Boskiej Różańcowej. Została ona ufundowana przez
rodzinę Tęczyńskich. Warto tu też odwiedzić park miejski z 1886 r., czy zobaczyć dworki
z końca XIX wieku, jeden przy ul. Wschodniej drugi przy ul. Krakowskiej.
Jako ciekawostkę dodajmy, że w Staszowie produkowane są ręcznie malowane bombki
i ozdoby choinkowe uznawane za jedne z najpiękniejszych na świecie.
Rytwiany
Początki Rytwian sięgają XIII wieku. Można tu oglądać pozostałości zamku z 1426 r. Obec-
nie widoczny jest tylko jego fragment, a dokładnie narożnik baszty. Ciekawszym obiektem,
który trzeba odwiedzić jest odległa o 3 km od wsi Pustelnia Złotego Lasu. Miejscowość
założona została w 1624 r. dla kamedułów z kongregacji Monte Corona. Wówczas powstał
kościół pw. Zwiastowania NMP, zabudowania klasztorne i gospodarcze oraz Eremitorium
– czyli zespół domków pustelniczych. Znajduje się tu Diecezjalny Ośrodek Kultury i Eduka-
cji – Źródło, który prowadzi terapie dla osób zagrożonych skutkami
cywilizacji m.in. pracoholizmem, zakupoholizmem, czy uzależnie-
niem od internetu. Generalnie jest to miejsce, gdzie każdy może
odpocząć od codziennego życia. Odbywają się tu coroczne impre-
zy jak np. Klasztorna Majówka. W Pustelni kręcono sceny serialu
„Czarne chmury”.
Połaniec
Znajdujący się nad Wisłą Połaniec wielu osobom kojarzy się
współcześnie z istniejącą tam elektrownią węglową. Początki
miasta sięgają jednak XI wieku. W jego historii ważną datą jest 7
maja 1794 roku, kiedy Tadeusz Kościuszko ogosił tu dokument
zwany uniwersałem połanieckim. Zakładał on, że chłopi stali się
łańcu.
kopiec kościuszki w Po
pełnoprawnymi obywatelami Rzeczypospolitej, zostali uwolnieni od poddaństwa, otrzy-
mali wolność osobistą, a tym z nich, którzy wstąpili do armii, została całkowicie zniesiona
pańszczyzna. Fakt ogłoszenia uniwersału upamiętnia połaniecki Kopiec Kościuszki. Nie
jest co prawda tak duży jak ten w Krakowie, ale będąc w Połańcu trzeba go odwiedzić.
Pacanów
Pacanów prawa miejskie uzyskał w 1265 roku i posiadał je aż do 1869 r. Znajduje się tu
bazylika św. Marcina z Tours. Pierwsza świątynia wybudowana została w II poł. XIII w., zaś
obecna została odbudowana po zniszczeniach wojennych z 1944 r. Trzeba wspomnieć,
że każdemu Pacanów kojarzy się z Koziołkiem Matołkiem, którego pomnik można tu
zobaczyć.
Właśnie na kanwie postaci z książek Kornela Makuszyńskiego powstało tu Europejskie
Centrum Bajki im. Koziołka Matołka. Budynek wyglądem przypomina babki z piasku,
gdyż został zbudowany właśnie z myślą o najmłodszych. Można tu odwiedzić, razem
z Piotrusiem Panem czy Kró-
lewną Śnieżką, którzy są jed-
nymi z przewodników, wystawę
interaktywną „Bajkowy Świat”.
Oprócz tego można w „Skarb-
nicy Bajek” zobaczyć w szkla-
nych kulach bajki z całego
świata, a w „Czarodziejskim
Ogrodzie” spotkać Calineczkę.
Można też wybrać się w multi-
medialną podróż „Bajkowym
Pociągiem”. Warto dodać,
że co roku w Pacanowie od-
jki
europejskie centrum Ba
bywa się Festiwal Kultury
Pacanowie.
im. koziołka Matołka w
Dziecięcej.
Stopnica
Stopnica to miejscowość z bogatą historią i ciekawymi zabytkami. Jej początki się-
gają XII wieku. Prawa miejskie uzyskała dzięki Kazimierzowi Wielkiemu w 1362 r.
i posiadała je do 1870 r. Najgorszy okres dla miasta to II wojna światowa. Miasto zo-
stało zniszczone, gdyż przebiegał tu w 1944 r. front. Na szczęście po wojnie Stopnicę
odbudowano.
Warto tu zobaczyć górujący nad miejscowością kościół Świętych Apostołów Piotra
i Pawła. Jego fundatorem był Kazimierz Wielki. Był to kościół pokutny za śmierć ks.
Marcina Baryczki. Wzniesiono go latach 1349 – 1362, zaś zniszczono za czasów po-
topu szwedzkiego. Po odbudowie kościół nabrał cech barokowych. Ta świątynia prze-
trwała do II wojny światowej, kiedy została ponownie zniszczona. Na szczęście kościół
odbudowano, jednak z dawnego wystroju
wnętrza nie pozostało zbyt wiele. Zo-
baczyć można tu m. in. XV-wieczną pła-
skorzeźbę w głównym ołtarzu przedsta-
wiającą głowę Kazimierza Wielkiego
i herb Ziemi Dobrzyńskiej.
Drugim cennym zabytkiem zniszczonym
podczas ostatniej wojny był zespół klasz-
torny sercanów z 1639 r. Niestety tuż
kościół Św. Apostołów Piotra i
Pawła w stopnicy.
po wojnie odbudowano jedynie zabudo-
wania klasztorne, ponieważ ówcześnie
władze nie pozwoliły na odbudowę kościoła pw. św. Marii Magdaleny i św. Francisz-
ka. Do chwili obecnej pozostały po nim jedynie mury. Na szczęście z pierwotnego
kościoła ocalał obraz przedstawiający św. Antoniego z Dzieciątkiem Jezus. Można go
zobaczyć w nowym kościele, który
powstał po przebudowie jednego
ze skrzydeł klasztornych.
Zamek w Stopnicy wybudował Ka-
zimierz Wielki w 1350 r. Następnie
po przebudowach w XVI i XVIII wieku
nabrał charteru pałacowego. Nie-
stety w XIX wieku strawił go pożar,
a po odbudowie, podczas II wojny
światowej znowu został zniszczony.
Po renowacji powojennej budow-
la stała się obiektem parterowym.
W ostatnich latach lokalne władze
dokonały jego rewitalizacji (m.in.
dzięki środkom z Unii Europejskiej).
Budynek ma znowu charakter pa-
łacowy, a mieści się w nim Gminne
Centrum Kultury.
W Stopnicy przy drodze do Oleśni-
cy zachował się cmentarz żydowski
z pozostałościami nagrobków, czyli
macew.
Wydawca: Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego, ul. Ściegiennego 2/32,
25 -033 Kielce, tel. +48 41 361 80 57, www.rot.swietokrzyskie.travel rot@swietokrzyskie.travel
Regionalne Centrum Informacji Turystycznej w Kielcach, ul. Sienkiewicza 29, 25-007, Kielce, tel. 41 348 00 60
www.swietokrzyskie.travel
Tekst: Dominik Kowalski, konsultacja merytoryczna: Kazimierz Micorek. Autorzy fotografii: K. Pęczalski,
A. Drzewiecka, I. Kapusta, A. Benicewicz-Miazga, A. Góra-Klauzińska, S. Kubisa-Appen, Archiwum: UG Bejsce,
UMiG Połaniec, Europejskie Centrum Bajki.
rytwiany, Pustelnia złotego Lasu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin