SOS czyli jak zdać WOS. Repetytorium do matury z Wiedzy o społeczeństwie. wyd 2.pdf

(3900 KB) Pobierz
Repetytorium do matury z WOS – u pt. „S.O.S., czyli jak zdać WOS?”
Autorzy poszczególnych działów:
Adriana Baranowska:
Rozdział I
Rafał Kuligowski:
Rozdział III i IV
Krzysztof Szeweluk:
Rozdział II.
Pod redakcją Rafała Kuligowskiego
Korekta:
Piotr Lisiak i Rafał Kuligowski
Oprawa graficzna:
Rafał Kuligowski
Wydanie II, poprawione
ISBN:
978 – 83 – 932623 – 8 – 0
Stowarzyszenie GALATEO
ul. Mickiewicza 1, lok. 320
15 – 213 Białystok
2
Spis treści
SPOŁECZEŃSTWO
.................................................................................................................................................................6
1.
Naród i procesy narodotwórcze. .....................................................................................................................................6
1) Naród w sensie etnicznym ......................................................................................................................................6
2) Naród w sensie politycznym ...................................................................................................................................7
3) Czynniki narodotwórcze .........................................................................................................................................7
4) Proces kształtowania się narodu ...........................................................................................................................10
5) Definicja mniejszości narodowej. Mniejszości narodowe w Polsce .....................................................................11
6) Różnica pomiędzy patriotyzmem a nacjonalizmem ..............................................................................................13
2. Historyczne i współczesne typy społeczeństw ..............................................................................................................14
1) Społeczeństwa pierwotne ......................................................................................................................................14
2) Społeczeństwa niewolnicze ..................................................................................................................................15
3) Społeczeństwa feudalne ........................................................................................................................................16
4) Społeczeństwo przemysłowe (industrialne) .........................................................................................................17
5) Społeczeństwo postindustrialne ............................................................................................................................18
3. Zmiany struktury polskiego społeczeństwa ..................................................................................................................20
1) Przyczyny zmian w strukturze społecznej ............................................................................................................20
2) Konsekwencje zmian w strukturze społecznej ......................................................................................................23
POLITYKA
.............................................................................................................................................................................29
1.
1)
2)
System polityczny oraz jego instytucje .........................................................................................................................29
Pojęcie systemu politycznego ....................................................................................................................................29
Instytucje w państwie demokratycznym ....................................................................................................................29
a) Partie polityczne ................................................................................................................................................29
b) Grupy interesu ...................................................................................................................................................31
c) Organy państwowe ............................................................................................................................................32
2. Sposoby działania państwa demokratycznego ..............................................................................................................33
1) Wybory .................................................................................................................................................................33
a) Pojęcie wyborów...........................................................................................................................................33
b) Funkcje wyborów .........................................................................................................................................34
c) Sposoby przeprowadzania wyborów.............................................................................................................35
2) Koalicje.................................................................................................................................................................35
a) Pojęcie koalicji..............................................................................................................................................35
b) Funkcje koalicji oraz ich przykłady ..............................................................................................................36
3) Opozycja polityczna .............................................................................................................................................37
a) Pojęcie opozycji politycznej .........................................................................................................................37
b) Instrumenty działania opozycji .....................................................................................................................37
3. Aktywność wyborcza obywateli w systemie demokratycznym ....................................................................................38
1) Bezpośrednie uczestnictwo w kierowaniu sprawami publicznymi .......................................................................38
2) Aktywność obywateli na szczeblu krajowym .......................................................................................................40
3) Aktywność obywateli na szczeblu samorządowym ..............................................................................................40
4. Typologia, rys historyczny i ewolucja doktryn politycznych .......................................................................................40
1) Typologia doktryn politycznych ...........................................................................................................................40
2) Ewolucja i znaczenie doktryn politycznych w czasach współczesnych ................................................................41
a) Liberalizm .....................................................................................................................................................41
b) Konserwatyzm ..............................................................................................................................................42
c) Myśl chrześcijańsko - demokratyczna ..........................................................................................................43
d) Socjaldemokracja ..........................................................................................................................................44
3) Ideologie i partie polityczne w Polsce ..................................................................................................................45
4) Ideologie i partie polityczne na świecie ................................................................................................................45
5. Modele ustrojowe państw demokratycznych ................................................................................................................45
1) Rodzaje ustrojów demokratycznych .....................................................................................................................45
a) Monarchia i republika ...................................................................................................................................45
b) System parlamentarno - gabinetowy .............................................................................................................46
c) System parlamentarny ...................................................................................................................................47
d) System prezydencki ......................................................................................................................................48
e) System mieszany...........................................................................................................................................48
f) System parlamentarno - komitetowy ............................................................................................................48
6. Państwo i jego formy ....................................................................................................................................................49
1) Pojęcie i geneza państwa ......................................................................................................................................49
2) Władza państwowa ...............................................................................................................................................51
3) Państwo unitarne ...................................................................................................................................................52
4) Państwo związkowe (federalne) ...........................................................................................................................52
5) Autonomia ............................................................................................................................................................53
PRAWO
...................................................................................................................................................................................55
1.
Charakterystyka gałęzi prawa ....................................................................................................................................55
3
1) Prawo karne .......................................................................................................................................................55
2) Prawo cywilne ...................................................................................................................................................55
3) Prawo administracyjne.......................................................................................................................................56
4) Prawo pracy .......................................................................................................................................................56
5) Prawo konstytucyjne..........................................................................................................................................57
2. Wybrane zagadnienia z polskiego systemu prawnego ...............................................................................................57
1) Prawo cywilne ...................................................................................................................................................57
a) Własność....................................................................................................................................................57
b) Zdolność do czynności prawnych ..............................................................................................................58
c) Zobowiązanie.............................................................................................................................................58
d) Czyn niedozwolony ...................................................................................................................................59
2) Prawo karne .......................................................................................................................................................59
a) Definicja przestępstwa ...............................................................................................................................59
b) Pojęcie wykroczenia ..................................................................................................................................62
c) Rodzaje kar i środków karnych ..................................................................................................................63
3) Prawo administracyjne.......................................................................................................................................65
a) Pojęcie organu administracji publicznej ....................................................................................................65
b) Terminy załatwiania spraw w administracji publicznej .............................................................................65
4) Prawo rodzinne ..................................................................................................................................................66
a) Małżeństwo ................................................................................................................................................66
b) Separacja....................................................................................................................................................68
c) Rozwód ......................................................................................................................................................68
5) Prawo pracy .......................................................................................................................................................68
a) Pojęcie stosunku pracy ..............................................................................................................................68
b) Rodzaje umów o pracę ...............................................................................................................................70
c) Zatrudnienie młodocianych .......................................................................................................................71
POLSKA, UNIA EUROPEJSKA, ŚWIAT............................................................................................................................
73
1.
1)
Instytucje Unii Europejskiej ......................................................................................................................................73
Rada Europejska ........................................................................................................................................................74
a) Skład ..................................................................................................................................................................74
b) Zasady funkcjonowania .....................................................................................................................................77
c) Funkcje Rady Europejskiej ................................................................................................................................77
Parlament Europejski.................................................................................................................................................81
Rada Unii Europejskiej ..............................................................................................................................................90
a) Skład i status członków .....................................................................................................................................90
b) Struktura organizacyjna .....................................................................................................................................91
c) Funkcje Rady Unii Europejskiej ........................................................................................................................93
Komisja Europejska...................................................................................................................................................94
a) Skład i status członków .....................................................................................................................................94
b) Funkcja Komisji Europejskiej ...........................................................................................................................97
Trybunał Obrachunkowy ...........................................................................................................................................98
a) Skład i status członków .....................................................................................................................................98
b) Struktura wewnętrzna i organizacja pracy .........................................................................................................98
c) Funkcje ..............................................................................................................................................................99
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ............................................................................................................99
a) Skład i status członków .....................................................................................................................................99
b) Struktura wewnętrzna ......................................................................................................................................100
c) Właściwość ......................................................................................................................................................100
Europejski Bank Centralny ......................................................................................................................................101
a) Struktura wewnętrzna ......................................................................................................................................101
b) Funkcje ............................................................................................................................................................102
Polityka zagraniczna Polski .....................................................................................................................................105
1) Pojęcie polityki zagranicznej ...........................................................................................................................105
2) Pojęcie protokołu dyplomatycznego ................................................................................................................106
3) Rodzaje placówek dyplomatycznych i ich zadania ..........................................................................................108
2)
3)
4)
5)
6)
7)
2.
4
Społeczeństwo
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin