Młody Technik 1973-05.pdf
(
24691 KB
)
Pobierz
Nieżelaznych w Szopienicach
rozpoczął się rozruch jednej z
najnowocześniejszych w Europie
walcowni bruzdowej miedzi. Za
kupiono ją w amerykańskiej fir
mie Morgan, która zleciła wy
konanie poszczególnych agre
gatów renomowanym firmom
z kilku krajów. Obiekt ma zdol
ność przeróbczą 80 tys. ton miedzi
elektrolitycznej rocznie.
>IMAUWt
I.UI 31.III.1973 r.
Z KRAJU:
A
2.III. 1973 r. W stoczni w Ust
ce zbudowano z laminatów pierw
szą w Polsce kilkumetrową łódź
o napędzie strugowodnym. Łódź
o nazwie „Jesion” , wyposażona
w silnik „Fiata 125p”, uzyskuje
prędkość do 27 węzłów.
A
12.111. 1973 r. Powołana zo
stała Rada Główna Nauki, Szkol
nictwa Wyższego i Techniki —
organ opiniodawczy i doradczy
ministerstwa. Zadaniem rady bę
dzie opiniowani^ i wnioskowanie
w sprawach: programów i reali
zacji polityki naukowej, metod,
warunków i środków prowadze
nia badań naukowych, rozwoju
szkolnictwa wyższego, rozwoju
kadry naukowej itp. Na prze
wodniczącego rady został powo
łany wiceprezes PAN prof. dr Jan
Szczepański.
A
18.III. 1973 r. W największym
w kraju zagłębiu rud cynkowo-
ołowiowych koło Olkusza odda
no do użytku główny szyb wy
ciągowy „Chrobry” . Przekazanie
do eksploatacji pierwszych ko
palń zagłębia ma nastąpić w po
łowie przyszłego roku.
A
20.III. 1973 r. Rozpoczęto
rozruch technologiczny czwartego
pieca cementowni „Chełm 2” .
Po osiągnięciu pełnej zdolności
produkcyjnej będzie on dostarczał
rocznie 360 tys. cementu marki
„400” .
A
21.III. 1973 r. W porcie szcze
cińskim podniesiono banderę na
32-tysięczniku m/s „Narwik II”,
zbudowanym w Stoczni im. A.
Warskiego. Motorowiec został
wyposażony w zautomatyzowaną
siłownię wraz z układem cen
tralnej rejestracji danych oraz
nastawczą śrubę napędową, ste
rowaną zdalnie ze sterowni na
wigacyjnej. Zautomatyzowanie si
łowni zmniejszyło liczbę załogi
statku z 41 do ok. 20 osób.
wodorów w gazach spalinowych.
Dzięki temu pojazdy z silnikami
Diesla mogą być używane w ko
palniach nie zagrażając zatruciem
spalinami pracujących górników.
A
24.III. 1973 r. W hucie „Bę
dzin” przekazano d o eksploatacji
nowoczesną ciągarnię i wykoń-
czalnię precyzyjnych, cienkościen
nych rur z miedzi i jej stopów dla
potrzeb przemysłu motoryzacyj
nego i elektromaszynowego.
A
30.III. 1973 r. W Wojskowej
Akademii Medycznej w Łodzi
skonstruowano ap arat „radio-ko-
lor-skop” do kolorowej radio
grafii. Urządzenie daje wielo
barwne, przestrzenne obrazy rent
genowskie, które ujawniają wiele
szczegółów, niewidocznych za
zwyczaj na kliszach czarno-bia
łych.
ZE ŚWIATA:
• 6.III. 1973 r. W Szwajcarii
oddano do użytku eksperymen
talną fabrykę odsalania wody.
Zastosowano w niej niskociśnie
niowe agregaty o wydajności
150 ton słodkiej wody na dobę.
• 19.111. 1973 r. We Francji zbu
dowano największy w świecie
wehikuł transportowy długości
59 m. Pojazd ma 96 kół osa
dzonych na 24 osiach; może
on przewozić ciężar do 480 ton.
Wehikuł, napędzany czterema sil
nikami „Volvo-Benta” , o mocy
300 KM każdy, ma być używany
do transportu wielkich transfor
matorów; zbudowany został na
zamówienie szwedzkiej admini
stracji energetycznej.
• 20.III. 1973 r. W Houston
(USA) rozpoczęło się kolejne
spotkanie kosmonautów radziec
kich i amerykańskich w związku
z przygotowaniami do wspólnego
lotu orbitalnego, który ma odbyć
się w połowie 197$ r. Został już
ustalony i ogłoszony skład ekipy,
któru weźmie udział w tym locie.
0 28.III. 1973 r. W stoczni w Gó-
teborgu (Szwecja) spuszczono na
wodę największy na świecie ma
sowiec do przewozu ładunków
suchych o nośności 288 000 to a
Statek ma długości 338 m, sze
rokości 54,5 m, napędzany będzie
silnikiem
Diesla
o
mocy
41000 KM i będzie rozwijał
prędkość ok. 17 węzłów.
A
22.111. 1973 r. Po rekordowo
A
13.1 II. 1973 r. Rozpoczął się krótkim, 10-dniowym okresie
rozruch pierwszych urządzeń no
wo zbudowanej, trzeciej z kolei
w woj. kieleckim, cementowni
„Nowiny 2” , która produkować
będzie rocznie 860 tys. ton ce
mentu portlandzkiego.
A
15.III. 1973 r. Budowę komina
przemysłowego wys. 250 m, jed
nego z największych na świecie,
ukończyły zakłady Bytomskiego
Przedsiębiorstwa Pieców Prze
mysłowych w elektrowni „Ha-
genwerde 3” w NRD.
A
15.III. 1973 r. W kombinacie
„Siarkopol” w Machowie ruszył
drugi zakład produkcji siarki.
Zakład produkuje siarkę metodą
flotacyjno-rafinacyjną z rudy siar
kowej wydobywanej w kopalni
„Machów” .
A
16.III. 1973 r. w Hucie Metali
rozruchu, drugi turbozespół elek
trowni „Kozienice” osiągnął peł
ną, planowaną moc 200 MW.
W roku bieżącym mają w tej elek
trowni zostać oddane do użytku
jeszcze trzy bloki energetyczne,
każdy o mocy 200 MW.
A
22.III. 1973 r. W kopalni siarki
w Jeziórku rozpoczęto eksploa
tację piątego z kolei pola górni
czego. Zaczęto
równocześnie
przygotowania do podjęcia wy
dobycia na następnym polu. Do
tychczas w kopalni wydobyto już
10 tys. ton płynnej siarki.
A
23.III. 1973 r. Naukowcy z za
kładu doświadczalnego kombina
tu miedziowego w Lubinie opra
cowali wydajny oczyszczacz ka
talityczny powodujący dopalanie
ponad 80% tlenku węgla i węglo
MAJ
1973
N R 5 (298)
R O C Z N IK
XXIII
POPULARNY MIESIĘCZNIK NAUKOW O-TECHNICZNY
T re i ć
A r ty k u ły :
G ŁÓ W N E KIERUNKI R OZW OJU N AU K FIZYCZ
N Y C H — prof. dr Józef W e rle .................................
FO TO C H R O M IA I J E J ZA S TO S O W AN IA — mgr
inż. Jan L e s k i..............................................................
POLSKIE TR A M W A JE W PARYŻU — dr Marian
G a j e w s k i ........................
KO NSTR UK TOR ZY ŻYW YCH O RG AN IZM Ó W —
doc. dr Edmund N o w a c k i.......................................
S A M O L O T ZW ALCZA G RADOBICIE I W Y W O
Ł U JE DESZCZ — dr inż. Zdzisław Brodzki . . .
JA K PIERZE D ETER G EN T — mgr Leonard No
wakowski ...................................................................
„K O M A R A M I" DO IR A K U — Andrzej Kępa .
RZECZY O CZYW ISTE —
.
.
8
16
24
46
56
64
33
28
R e p o rta ż:
F e lie to n :
O p o w ia d a n ia :
S y lw e tk a m ie sią ca :
N auka i tech nika
na znaczkach p o c z to w y c h :
F o to -n o w o ś c i:
Poznajem y s a m o c h o d y :
K lu b W y n a la z c ó w :
Sensacja te ch n iczn a
sprzed
260
la t:
Na w a rs zta c ie :
Bogusław Kitzmann .
R EK O N STR U K C JA — Andrzej Czechowski . . .
55
M YŚLI U LO TN E — Dariusz F ila r ................................. 72
PLINIUSZ STARSZY (23— 79) —
(b o ) .
. . .
1
69
TR ZY WIEKI NA DNIE BAŁTYKU — mgr inż. Jan
B a rc zy k .........................................................................
A P A R A T W ID ZĄ CY W CIEM NOŚCI — inż. Ry
szard Kreyser-..............................................................
80
A L FA S U D — Zdzisław Podbielski.........................
BASEN KĄPIELOWY — zadanie 282 ....................
KROKOMIERZ — rozwiązanie zadania 277 . . .
KOLEBKA R EW O LU C JI PRZEM YSŁOW EJ — mgr
inz. Bolesław O r ło w s k i............................................
84
86
86
92
M EC H AN IC ZN A
POLEWACZKA —
Ludwik
O s s o w s k i...................................................................
97
ELEM ENTY I PODZESPOŁY ELEKTRONICZNE
— ELEM ENTY PÓŁPRZEW ODNIKOW E (częśćfl)
— mgr inż Wiesław Kuźm icz......................................100
CZERNIENIE ŻELAZA I STALI — mgr Stefan Sę
kowski ............................................................................ 105
O ZD O B N A ZABAW KA Z D R U TU — Anna Her
man ................................................................................. 108
W IATR OW E SILNIKI R O TA C Y JN E — inż. Jęrzy
Brdulak
....................................................................... 112
M OD ELARSKI SILNIK ELEKTRYCZNY
Z RED UKTO REM ( j p ) ................................................ 113
R ozm aitości m a te m a tyczne:
Pra w a fiz y k i:
Chem ia na co d zie ń :
A stro n o m ia dla w s z y s tk ic h :
D z ia ły :
O P EW NYCH K O N S TR U K C JA C H G E O M E TR Y C Z
N Y C H (cd.) — Alef Z e r o ........................................... 114
Ł U K I ISKRA —
dr Jerzy Rogaczewski .
. .
.
117
INNE TE M P E R A TU R Y C H A R AK TER YSTYC ZN E
— mgr Stefan S ę k o w s k i............................................119
G W IAZD O ZBIÓ R P AN N Y — dr Sławomir
Ruciński..............................................................................122
M O N ITO R
.................................................................
4
M IESZANKA N A U K O W O -T E C H N IC Z N A
30
DO I O D R E D A K C J I .................................................
70
P O M YSŁY G EN IALN E. ZW A R IO W AN E I TAKIE
S O B I E .........................................................................
90
SĘDZIW Y T E C H N I K .................................................
95
DLA KAŻDEGO COŚ I N N E G O ..................................126
31 B I T Ó W .................................................................... 128
M IN ISTA TK I Z M I N I S T O C Z N I ...............................
27
F O TO -K O N K U R S : TE C H N IK A KOŁEM SIĘ T O
CZY ..............................................................................
81
F O T O -W Y S T A W A : TE C H N IK A I Z I M A ...................
82
NO W E K S IĄ Ż K I............................................................... 127
H U M O R ......................................................................... 127
I str „TE C H N IK A KOŁEM SIĘ TO C ZY". S PO DZIE
W A M Y SIĘ, ŻE D O F O T O -K O N K U R S U O G ŁO S ZO
NEG O POD T Y M T Y T U Ł E M N A STR. 81 PRZY
S TĄ P IĄ LICZNIE NASI C ZYTELN ICY. Fot. kolor.
— Władysław P. Jabłoński
II str. KRONIKA N AU K I I TEC H N IK I 1.III— -31.111.1973 r.
III i IV str. SKRZYNIA BIEGÓ W FIA TA 126p — mgr
inż. Andrzej Moldenhawer
Przemysław Bytoński. Jerzy Flisak, Rajmund Gawkowski,
Władysław P. Jabłoński, Włodzimierz Terechowicz
T. Bukowski, CAF, „Electrical World". „Electronics",
„Hobby", W. P. Jabłoński. J. Leski. „Popular Mecha-
nics", „Science et Avenir", ze zbiorów Redakcji.
R óżne :
O kła d k a :
R y s u n k i:
F o to g ra fie :
„ M ło d e g o T e c h n ik a " w y d a je In s ty tu t W y d a w n ic z y „N a s z a K sięgarnia"
R edaktor n a c ze ln y: Z b ig n ie w P rzy ro w s k i
Zespól re d a k c yjn y : Tadeusz Bukowski (fotoreporter). Mikołaj Dubrawski (red. techniczny),
Tatiana Jezierska (kier. działu łączności z czytelnikami), Władysław P. Jabłoński (red. graficzny),
Bogusław Kitzmann (red. działu „Pomysły"). Jerzy Pietrzyk (red. działu „Na warsztacie"). Urszu
la Sianko (sekretarz redakcji). Wiktor Szafijański (oprać, językowe).
A D R E S R E D A K C J I: ul Spasowskiego 4. 00-389 Warszawa lub skr pocz. 380. 00-950 Warszawa
T E L E F O N Y : Redakcja 26-24-31 do 36. wewn. 47 i 87. Dział Łączności z Czytelnikami 26-24-31 do 36. wewn,
60, Redaktor naczelny 26-26-27.
Nie zamówionych artykułów, rysunków, fotografii Redakcja nie zwraca.
W A R U N K I P R E N U M E R A T Y : Kolportażem i przyjmowaniem prenumeraty zajmuje się Centrala Kolportażu
Prasy i Wydawnictw „Ruch" Warszawa, ul. Towarowa 38, skr. poczt. 726. teł. 20-12-71. Cena prenumeraty
krajowej wynosi: prenumerata kwartalna 18 zł, prenumerata półroczna 36 zl, prenumerata roczna 72 zł. Zamó
wienia i przedpłaty na prenumeratę przyjmowane są do 15 dnia miesiąca poprzedzającego okres kwartału.
Bliższych informacji dotyczących prenumeraty udzielają oddziały i delegatury PPK „Ruch" oraz urzędy poczto
we i listonosze. Prenumeratę „Młodego Technika" ze zleceniem wysyłki za granicę przyjmuje Biuro Kolportażu
Wydawnictw Zagranicznych „Ruch", Warszawa, ul. Wronia 23. konto PKO nr 1 -6-100024. Przy dokonywaniu
wpłaty należy do ceny krajowej czasopisma doliczyć 40 % .
Zakłady Graficzne „D O M SŁOW A PO LSKIEGO ". Zam. 10585/c. Nakład 150 315 egz A -4 2
P L IN IU S Z
S T A R S Z Y
(
23
—
79
)
1950 lat temu. w 23 r.n.e. storycznej „Wojen z Germa
w Novum Comum (Come) nami ksiąg dwadzieścia", bio
w Galii Transpadańskiej, w za grafii Pomponiusza Sekundu
możnej rodzinie należącej do sa, a także rozpraw retorycz-
stanu ekwitów (szlachty) uro no-gramatycznych „Studiują
dzi! się Gaius Plinius Secun- cy retorykę" i „Rozważania
dus, zwany też dla odróżnienia 0 wątpliwych formach grama
od swego siostrzeńca. Pliniu tycznych". Po upadku Nerona
szem Starszym.
bezpiecznie mógł zająć się
tematyką sobie współczesną,
Wcześnie przybył do Rzymu
(przed 37 r.). gdzie pobierał którą najbardziej się intereso
nauki u najlepszych nauczy wał — owocem tego było
cieli. Przez pewien czas prak obszerne dzieło „Kontynuacja
tykował jako adwokat. Na Aufidiusza Bassusa", nawią
stępnie służył w wojsku w zująca do pracy opisującą
Germanii. W 47 r„ dowodząc dzieje wczesnego cesarstwa
kohortą jazdy, brał udział do ok. 50 r.
Po wstąpieniu na tron
w wyprawie Domicjusza Ker-
bulona do kraju Chauków. Wespazjana (69 r.), z którym
leżącego nad Morzem Pół pozostawał w zażyłych sto
nocnym daleko poza granica sunkach, Pliniusz na nowo
mi imperium. Na przełomie rzuca się w wir działalności
50 i 51 r. uczestniczył w ekspe publicznej. Jest niemal pew
dycji darzącego go względami ne, że w latach 6 9 — 70 pełnił
Pomponiusza Sekundusa w funkcję kwatermistrza, za
góry Taunus (Badenia). Po stępcy szefa sztabu armii
52 r. odwiedził Italię, gdzie Tyberiusza Aleksandra oble
oglądał zakończenie prac nad gającej Jerozolimę. Potem
osuszaniem jeziora Pucino. wystąpił z programem odno
w y państwa i piastował sta
Potem następuje kilkuna nowisko prokuratora (zarządcy
stoletnia luka w naszych wia finansów)
w
kilku pro
domościach o działalności wincjach, m in. w Syrii, Galii
Pliniusza. Wszystko wskazuje 1 Hiszpanii.
na to, ze za rządów Nerona
W 77 r. ukończył Pliniusz
(54— 68), którego nie znosił,
największe ze swych dzieł
stronił od stolicy i życia
i jedyne, jakie się dochowało
publicznego albo też został
do naszych czasów — „Histo
usunięty na prowincję przez
rię naturalną", którą dedyko
władcę. Przypuszczalnie w
wał ówczesnemu następcy
tym czasie zajmował się głów
tronu, Tytusowi. W pracy tej
nie pracą naukową.
przedstawił wyniki swych wie
Pliniusz byt ogromnie cie loletnich studiów, obejmujące
kawy świata. Interesowały go całokształt ówczesnej wiedzy
niemal wszystkie dziedziny 0 świecie, zjawiskach przyro
wiedzy i zjawiska. Bardzo dy i działalności ludzkiej.
wiele czytał, podczas lektury
Krytycyzm naukowy nie był
sporządzał notatki i własne najsilniejszą stroną umysłu Pli
uwagi dotyczące poznanego niusza, toteż selekcja poda
dzielą (zapisków tych pozo nych wiadomości może budzić
stawił 160 tomów). Twierdził, wątpliwości. Niemniej „Histo
że m e ma
książki tak lichej, ria naturalna" była dziełem
z której by nie można wynieść wybitnym, jedną z pierwszych
jakiegoś pożytku".
1 najpełniejszą z encyklopedii
Spod ręki Pliniusza wyszły starożytnych. Spełniła wielką
dzieła o bardzo różnej tema rolę popularyzatorską. Wywar
tyce. Był autorem traktatu ła też silny wpływ na kształto
„O taktyce jazdy", pracy hi wanie się poglądów nauko
wych w dobie średniowiecza
i odrodzenia.
Podaje w swym dziele Pli
niusz dowody na kulistość
Ziemi, próbuje, z różnym
skutkiem, dociec przyczyn ta
kich zjawisk, jak pływy mor
skie i trzęsienie ziemi, podaje
historię wynalazków. Jest zro
zumiałe, że popełnia błędy.
Dla nas jego praca jest nie
ocenioną kopalnią wiadomo
ści o jego epoce i ówczesnym
stanie wiedzy.
W 79 r. Pliniusz osiada w
Rzymie jako bliski współpra
cownik Wespazjana. Po jego
śmierci, w czerwcu tego roku,
zostaje mianowany przez Ty
tusa dowódcą bazy morskiej
w Misenum koło Neapolu.
Tutaj zastaje go 24.VIII.79 r.
wybuch Wezuwiusza, który
zniszczył Pompeje i Herkula
num. Wyrusza na czele floty,
aby nieść pomoc zagrożonej
ludności. Sam, gnany pasją
badacza, udaje się w pobliże
wulkanu, żeby dokładnie za
obserwować niezwykłe zja
wisko. Podczas ogólnej paniki
imponuje spokojem. Zażywa
nawet kąpieli i drzemki w
opuszczonych
przez
mie
szkańców Stabiach. Następ
nego dnia, kiedy deszcz po
piołów i kamieni stał się
groźny. Pliniusz poleca swym
towarzyszom, by umocowali
sobie poduszki na głowach.
Udają się na wybrzeże, aby
odpłynąć. Niestety jednak,
serce tęgiego i cierpiącego
na astmę Pliniusza nie w y
trzymało
przedzierania się
przez zatrutą wyziewami wul
kanu atmosferę.
Zmarł na podwójnym po
sterunku. w służbie nauki
i współobywateli, którym nio
sła pomoc jego flota.
(bo)
Plik z chomika:
tomsmola1
Inne pliki z tego folderu:
Młody Technik 1953-02.pdf
(29771 KB)
Młody Technik 1953-01.pdf
(28936 KB)
Młody Technik 1953-10.pdf
(21601 KB)
Młody Technik 1953-06.pdf
(13835 KB)
Młody Technik 1953-04.pdf
(12633 KB)
Inne foldery tego chomika:
500 zagadek
ABC Techniki
Bajtek
Callan Method
Dzieje Narodu i Państwa Polskiego
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin