THOMAS R. MARTIN - Rzym. Od Romulusa do Justyniana.pdf

(4597 KB) Pobierz
THOMAS R. MARTIN
STAROŻYTNY
RZYM
OD ROMULUSA DO JUSTYNIANA
Przekład
Mateusz Fafiński
Spis treści
Podziękowania
Nota o cytowaniu źródeł
1. Wprowadzenie i tło historyczne
2. Rzymskie wartości, rodzina i religia
3. Od założenia Rzymu do republiki
4. Wojny i ekspansja w czasach republiki
5. Upadek republiki
6. Od republiki do imperium
7. Od dynastii julijsko-klaudyjskiej do złotego wieku imperium
8. Od Jezusa do kryzysu wczesnego cesarstwa
9. Od prześladowań do chrystianizacji w późnym okresie cesarstwa
10. Migracje barbarzyńców i losy imperium
Wybrana literatura
Cesarze rzymscy
Drzewo geneaologiczne rodu Juliuszów
Drzewo geneaologiczne dynastii konstantyńskiej
Polecamy również
Podziękowania
Chciałbym serdecznie podziękować za cierpliwość, rady i zaangażowanie w pomoc
w ukończeniu tego projektu Jennifer Banks (starszej redaktorce), Piyali Bhattacharya
(asystentce redaktora) i Susan Laity (redaktorce manuskryptów) z Yale University Press.
Dziękuję także Suzie Tibor za jej niezwykle szczegółową kwerendę dotyczącą historii
sztuki i Gavinowi Lewisowi za jego doskonałą i mądrą redakcję. Nieznani z nazwiska
recenzenci także zasługują na gorące podziękowania za wnikliwe uwagi i konstruktywną
krytykę, która w wielu miejscach znacząco wpłynęła na ten tekst. Jak zawsze wiele
zawdzięczam mojej żonie, Ivy Sui-yuen Sun. Dziękuję za niekończące się pokłady
wsparcia i celne uwagi. To dług, którego nigdy w pełni nie spłacę ani też w pełni nie
wyrażę.
Nota o cytowaniu źródeł
Termin „źródła” używany jest tutaj (jak i zazwyczaj w studiach nad antykiem)
w rozumieniu tekstów starożytnych, niezależnie czy są to dzieła literackie, dokumenty,
epigrafia czy numizmatyka. Aby pomóc czytelnikom odnaleźć fragmenty źródeł, które
zawarte są w tej książce, będą one cytowane, kiedykolwiek będzie to możliwe, z użyciem
standardowego systemu, który stosowany jest we współczesnych edycjach krytycznych
i w podstawowych tłumaczeniach. I tak, odnośnik „Liwiusz,
Od założenia miasta
5.54”
oznacza, że fragment ten odnosi się do księgi 5, sekcji 54 tego dzieła Liwiusza. Pozwoli
to czytelnikom odnaleźć poszukiwany fragment w dowolnej współczesnej edycji lub
tłumaczeniu, które zawierają wewnętrzny system odnośników.
„Literatura” odnosi się do dzieł naukowych powstałych w czasach po antyku
i współcześnie, o tych źródłach i o historii, które one opisują. Odniesienia do literatury
zawierają jedynie nazwisko autora lub skrócony tytuł, wraz z odpowiednimi numerami
stron, lub, w wypadku obiektów skatalogowanych, takich jak monety lub inskrypcje,
numer obiektu. Pełne informacje bibliograficzne o literaturze, a także współczesnych
tłumaczeniach źródeł odnajdzie czytelnik w Wybranej literaturze.
1
Wprowadzenie
i tło historyczne
Powstaniu książki przyświecała idea ukazania historii starożytnego Rzymu. Ten krótki
wszakże przegląd rozpoczniemy od założenia Rzymu przez Romulusa (wedle legendy)
w VIII wieku p.n.e., przedstawimy republikę rzymską, a także cesarstwo rzymskie
(obecna terminologia) i zakończymy na panowaniu cesarza Justyniana w VI wieku n.e.
Historia rzymska nie dobiegła końca wraz z panowaniem Justyniana, jednakże na
potrzeby tej publikacji przyjęliśmy ów stan faktyczny jako punkt w chronologii wydarzeń,
na którym możemy zakończyć tę lekturę. Dla Rzymian ten moment odzwierciedla
wyjątkowo niepomyślne okoliczności, które z Justyniana uczyniły ostatniego władcę,
próbującego odbudować zasięg i chwałę późnego cesarstwa rzymskiego. Cesarstwo za
jego czasów zmniejszyło się do niewielkiej części dawnej wielkości i potęgi, jaką
osiągnęło w czasach największego rozwoju niemal pół tysiąca lat przed Justynianem.
Z geograficznego punktu widzenia opowieść nasza obejmuje ogromne terytorium Europy,
północnej Afryki i zachodniej Azji (Bliski Wschód), którym Rzymianie rządzili u szczytu
swojej potęgi.
W książce – ze względu na jej charakter – z konieczności pominięto część informacji
o starożytnym Rzymie, tym samym poświęcając więcej uwagi jednym tematom, a innym
mniej. W obszerniejszej dysertacji z pewnością znalazłoby się o wiele więcej
szczegółów odnoszących się do opisu historii ludów Italii, czyli przed 753 rokiem p.n.e.,
datą założenia Rzymu, bowiem ich czyny i kultura w wielkim stopniu wpłynęły na
samych Rzymian. Podobnie, w objętościowo większej pracy z pewnością wyczerpująco
potraktowano by na przykład historię rzymskiego świata po Justynianie, kiedy
pojawienie się islamu na zawsze zmieniło polityczne, kulturowe i religijne
uwarunkowania regionu Morza Śródziemnego, nad którym kiedyś panowało imperium
rzymskie. Przytoczone w bibliografii tytuły dają asumpt do szerszej dyskusji, ale są też
dobrym materiałem do dalszej lektury i pogłębienia problematyki poruszonej na kartach
tej książki.
Z mojego doświadczenia – od czterdziestu lat nauczyciela historii starożytnego Rzymu
– wynika, że jeśli chcemy wykonać tak ciężką pracę, jaką jest wzięcie udziału
w fascynującej i nadal trwającej debacie dotyczącej interpretacji tego, co Rzymianie
robili, mówili i myśleli, to trzeba odwołać się do źródeł jako fundamentu wiedzy o tych
kwestiach. I nie wystarczy sięgnąć do nich raz czy dwa. Z tego powodu w tekście
umieszczono w nawiasach odniesienia do starożytnych źródeł, dzięki czemu czytelnik
będzie miał świadomość tej podbudowy. Może też znaleźć je w bibliografii
umieszczonej na końcu książki. W ten sposób mam nadzieję zachęcić czytelników, by
również sami zajęli się lekturą źródeł i tym samym mogli odkryć, co w szczególności
interesuje ich w starożytnych tekstach i, na podstawie zdobytej wiedzy, wypracować
samodzielnie wnioski o wadze wydarzeń, osób i idei w historii starożytnego Rzymu.
Poza tym na początku bibliografii podano tytuły dostępnych tłumaczeń starożytnych
źródeł; niektóre z nich pominięto w wykazie literatury, ale ze względu na wagę dla
rozważań podjętych w książce przywołano je tylko w tekście.
Przystępując do całościowej lektury książki, czytelnik powinien mieć pewne podstawy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin