KONTROLA PODATKOWA I SKARBOWA – praca zaliczeniowa
1. Dostęp do rachunków bankowych w kontroli podatkowej i skarbowej.
W przypadku kontroli podatkowej podstawowym warunkiem dającym organom kontrolnym prawo do uzyskania informacji o rachunkach bankowych podatników jest wszczęcie postępowania podatkowego. Artykuł 182 § 1 Ordynacji podatkowej stanowi, że jeżeli w toku postępowania podatkowego konieczne jest uzupełnienie dowodów lub ich porównanie z informacjami pochodzącymi z banku, bank ma obowiązek, po otrzymaniu odpowiednich dokumentów, sporządzić i przekazać informacje dotyczące stron postępowania w zakresie:
1) posiadanych rachunków bankowych lub rachunków oszczędnościowych, ich liczby oraz obrotów i sald tych rachunków;
2) posiadanych rachunków pieniężnych lub rachunków papierów wartościowych, ich liczby oraz ich obrotów i sald;
3) zawartych umów kredytowych, umów pożyczek pieniężnych i umów depozytowych;
4) nabytych za pośrednictwem banków akcji Skarbu Państwa lub obligacji Skarbu Państwa i obrotu nimi;
5) obrotu wydawanymi przez banki certyfikatami depozytowymi lub innymi papierami wartościowymi.
Żądanie udostępnienia powyższych informacji może się odbyć wyłącznie w drodze postanowienia wydanego przez naczelnika urzędu skarbowego. Przed sporządzeniem takiego postanowienia organ skarbowy powinien polubownie wystąpić z prośbą o udostępnienie informacji o posiadanych przez podatnika rachunkach bankowych. Wynika to z zachowania tajemnicy bankowej. Naczelnik urzędu skarbowego powinien więc w pierwszej kolejności zwrócić się do podatnika objętego postępowaniem kontrolnym, aby ten sam udostępnił wymagane informacje.
Zgodnie z artykułem 275 § 2 Ordynacji podatkowej, w trakcie prowadzenia przez organ czynności sprawdzających banki, na żądanie naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego, muszą sporządzić i przekazać informacje o zdarzeniach stanowiących podstawę do skorzystania przez podatnika z ulg podatkowych, jeżeli zostały wykazane w deklaracji złożonej przez podatnika. Organ podatkowy nie ma jednak wglądu w rachunek bankowy podatnika (nie może pytać o ilość posiadanych przez niego rachunków, obroty na tych rachunkach i ich salda).
W przypadku kontroli skarbowej kwestię tę regulują artykuły 7d ust. 1 oraz 33 ust. 1-5 ustawy o kontroli skarbowej. Artykuł 7d ust. 1 stanowi, że jeżeli organ kontroli skarbowej posiada uzasadnione informacje o posługiwaniu się rachunkiem bankowym w celu prowadzenia niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, uzyskiwania przychodów nieznajdujących pokrycia w źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, uzyskiwania przychodów niezadeklarowanych albo przychodów nieujawnionych w złożonych deklaracjach, banki mają obowiązek na żądanie Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej lub dyrektora urzędu kontroli skarbowej udostępnić i przekazać dane identyfikujące posiadacza tego rachunku bankowego. Zgodnie ze wspomnianym powyżej artykułem 33 informacje te dotyczą:
Zarówno w przypadku kontroli podatkowej, jak i w przypadku kontroli skarbowej, organy kontroli mogą poddać analizie rachunki bankowe podatnika, ale musi być on tego świadomy.
2. Organy kontroli podatkowej a organy kontroli skarbowej.
Organami kontroli skarbowej są:
minister właściwy do spraw finansów publicznych jako naczelny organ kontroli skarbowej;
Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej jako organ wyższego stopnia nad dyrektorami urzędów kontroli skarbowej;
dyrektor urzędu kontroli skarbowej.
Kontrolę podatkową natomiast przeprowadzają organy podatkowe pierwszej instancji:
naczelnik urzędu skarbowego;
naczelnik urzędu celnego;
wójt;
burmistrz lub prezydent miasta;
starosta albo marszałek województwa.
Przeprowadzają oni kontrolę podatkową u podatników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych przeprowadza kontrolę podatkową, której celem jest sprawdzenie stosowania uznanej przez ten organ metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi.
3. Kontrola krzyżowa.
Kontrola krzyżowa, zgodnie z artykułem 274c Ordynacji podatkowej, odbywa się w ramach kontroli podatkowej określonego podmiotu, ale nie jest wykonywana bezpośrednio w jego siedzibie.
Organ podatkowy, prowadząc postępowanie podatkowe lub kontrolę podatkową, może żądać od kontrahentów podatnika wykonujących działalność gospodarczą przedstawienia dokumentów objętych postępowaniem podatkowym lub kontrolą podatkową u podatnika (tylko za ten okres), w celu ich sprawdzenia oraz przekazania drogą elektroniczną wyciągu z ksiąg podatkowych i dowodów księgowych zapisanych w postaci elektronicznej, jeżeli kontrahent podatnika prowadzi księgi podatkowe przy użyciu oprogramowania komputerowego.
Z czynności sprawdzających u kontrahenta podatnika musi zostać sporządzony protokół.
Jeżeli miejsce zamieszkania, siedziba lub miejsce wykonywania działalności kontrahenta podatnika znajdują się poza obszarem działania organu prowadzącego postępowanie lub kontrolę, na zlecenie tego organu czynności sprawdzających może dokonać organ właściwy miejscowo.
4. Uprawnienia kontroli podatkowej.
W myśl artykułu 286 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z zakresem określonym w upoważnieniu, kontrolujący mają prawo do:
ü wstępu na grunt, do budynków, lokali i innych pomieszczeń kontrolowanego;
ü wstępu, za zgodą podatnika, do lokali mieszkalnych;
ü żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz jego oględzin;
ü żądania udostępniania akt, ksiąg i innych...
umkc