Dowódca 2 kompanii szkolnej
kpt Bogusław BAŁENDO
dnia..........................
PLAN - KONSPEKT
Do przeprowadzenia zajęć z obrony przed bronią masowego rażenia z pl.3
w dniu .28 10. 2010r.
I.TEMAT 1/1:BROŃ CHEMICZNA
II.CELE SZKOLENIA
Wyniku opanowania treści tematu żołnierz potrafi
- omówić zagrożenia bronią masowego rażenia ( BMR) oraz od toksycznych środków przemysłowych (TSP) na współczesnym polu walki i w sytuacjach kryzysowych.
- scharakteryzować broń chemiczną , biologiczną, radiologiczną , jądrową oraz toksyczne środki przemysłowe.
- przedstawić zastosowanie oraz wpływ broni masowego rażenia na prowadzenie działań bojowych.
- wstępnie ocenić na podstawie charakterystycznych oznak użycia BMR oraz skażeń powstałych po uwolnieniu tsp
III.FORMA : Zajęcia teoretyczne
IV.CZAS: 40 min
V.MIEJSCE: Świetlica kompanni
VI.ZAGADNIENIA :
1 : Ogólna charakterystyka podstawowych bojowych środków trujących (BST)
2 : Podział bojowych środków trujących
3 : .Oznaki zewnętrzne użycia broni chemicznej
4 : Zasady postępowania żołnierzy w przypadku użycia przez przeciwnika broni chemicznej.
VII.LITERATURA:
1. Podręcznik Podoficera Wojsk Obrony Przeciwchemicznej (OPChem.357/89)
2. Przyrząd chemicznego rozpoznania PCHR-54M. ( Chem. 357/89 )
VIII.WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO – METODYCZNE :
- na 3 dni przed zajęciami zatwierdzam plan konspekt,
- wszystkie zagadnienia prowadzę osobiście,
- w czasie zajęć szczególną uwagę zwracam na przestrzeganie warunków bezpieczeństwa
- najważniejsze rzeczy podaję do zanotowania,
:
CZĘŚC WSTĘPNA :
- przyjęcie meldunku
- sprawdzenie obecności
- podanie tematu, celów i organizacji zajęć
- przystąpienie do szkolenia
CZĘŚĆ GŁÓWNA :
ZAGADNIENIE 1 : Ogólna charakterystyka podstawowych bojowych środków trujących (BST)
Broń chemiczna to środki walki, których rażące działanie polega na wykorzystaniu toksycznych właściwości bojowych środków trujących (BST). Użycie broni chemicznej prowadzi do częściowej lub całkowitej utraty zdolności bojowej stanu osobowego.
Działania militarne z użyciem broni chemicznej to działania, w których zastosowano chemiczne bojowe środki trujące.
Bojowe środki trujące to toksyczne związki chemiczne, które mogą oddziaływać na systemy fizjologiczne organizmu przedostając się do jego wnętrza poprzez drogi oddechowe, pokarmowe, błony śluzowe, oczy i skórę. Ze względu na sposób oddziaływania na organizm żywy, BST zostały podzielone na środki paralityczno-drgawkowe, parzące, ogólnotrujące i duszące. Natomiast, ze względu na wywoływane skutki można je również podzielić na środki o działaniu śmiertelnym, szkodliwym i obezwładniającym. Ponadto, uwzględniając trwałość BST w terenie dzielą się na trwałe i nietrwałe. Należy oczekiwać, że mogą być one stosowane na polu walki w postaci par oraz aerozoli, substancji stałych i ciekłych. BST mogą być użyte w celu wysokich strat w ludziach oraz do długotrwałego skażenia terenu, obiektów i sprzętu bojowego. Należy mieć na uwadze, że zarówno środki nietrwałe jak i trwałe będą miały podobny wpływ na stany osobowe.
ZAGADNIENIE 2 Podział bojowych środków trujących
. Ze względu na sposób oddziaływania na organizm żywy, BST zostały podzielone na środki paralityczno-drgawkowe, parzące, ogólno trujące i duszące.
ZAGADNIENIE 3.Oznaki zewnętrzne użycia broni chemicznej
Zewnętrzne objawy użycia broni chemicznej.
· Paralityczno-drgawkowe środki trujące (fosforoorganiczne środki trujące), działając
w postaci par i aerozoli, przenikają do organizmu przez drogi oddechowe i śluzówki, a niektóre (soman, Vx) również przez skórę. Po przedostaniu się do krwiobiegu powodują unieczynnienie
w całym organizmie enzymów z grupy hydrolaz, odpowiadających za przewodnictwo impulsów
w systemie nerwowym. Zjawisko to występuje zarówno w obwodowym jak i ośrodkowym układzie nerwowym. Przy zatruciach lekkich występują: niepokój, utrudnione widzenie na skutek zwężenia źrenic, trudności w oddychaniu objawiające się uczuciem duszności i ucisku
w klatce piersiowej. Przy zatruciach średnich pojawia się ślinotok, nudności, wymioty, drgawki, drżenie i kurcze mięśni, zaburzenia akcji serca, zawroty głowy. W zatruciach ciężkich zejściu śmiertelnemu towarzyszy bezdech, utrata przytomności, paraliż i konwulsje.
· Parzące środki trujące przenikają do organizmu przez śluzówki oczu, narządy oddechowe i przewód pokarmowy oraz skórę. Iperyt siarkowy jest silną trucizną protoplazmatyczną. Przy zetknięciu z żywą komórką wywołuje uszkodzenie protoplazmy, a po pewnym czasie śmierć komórki. Po dostaniu się środka trującego na powierzchnię skóry pojawia się jej zaczerwienienie, które po kilku lub kilkunastu godzinach zamienia się w drobne pęcherzyki, zlewające się później w jeden duży pęcherz wypełniony cieczą. Po pęknięciu pęcherza powstają bolesne, trudno gojące się rany. Działając w postaci par lub aerozolu powoduje również silne podrażnienie spojówek i powiek oraz poważne zmiany w płucach i całym organizmie . Uszkodzenia spojówek oczu, a następnie rogówki prowadzą często do powstania owrzodzeń i nieodwracalnych powikłań, niekiedy z trwałym uszkodzeniem wzroku. Pierwsze objawy porażenia płuc występują po upływie kilku godzin od momentu zatrucia. Są nimi: ostry kaszel, przytłumiona ochrypła mowa, a nawet bezgłos. Po upływie doby występuje zapalenie oskrzeli, ogólne osłabienie i złe samopoczucie; w cięższych przypadkach obrzęk płuc. Zatrucie iperytem przez przewód pokarmowy występuje również po pewnym czasie utajenia. Cechuje je bolesne zapalenie i martwica śluzówek jamy ustnej, gardła i języka, gwałtowne wymioty, bóle brzucha, ciężkie objawy krwotoczne, zapalenie żołądka oraz ogólne zatrucie. Po dostaniu się do krwi wywiera ogólne zatrucie organizmu. Działanie iperytu azotowego jest podobne do działania iperytu siarkowego. Różnice sprowadzają się do skrócenia okresu utajonego oraz zwiększonego oddziaływania ogólnotrującego. Po przedostaniu się do krwiobiegu może powodować wytworzenie skrzepów krwi w naczyniach włosowatych, a przez to zahamowanie jej przepływu i w konsekwencji śmierć. Luizyt w organizmie wiąże się z enzymami zawierającymi grupy tiolowe. Ochronę prze parzącymi środkami trującymi zapewniają maski przeciwgazowe i odzież ochronna. Czas ochronny tych środków jest jednak ograniczony, gdyż trucizny te mają zdolność przenikania przez prawie wszystkie rodzaje materiałów.
· Środki ogólnotrujące przenikają do organizmu przez drogi oddechowe i śluzówki, a cyjanowodór także przez skórę. Zatrucie objawia się silnymi bólami i zawrotami głowy, wymiotami, zwolnieniem akcji serca, przyspieszeniem oddechu, pojawieniem się metalicznego smaku w ustach i osłabieniem. W większych stężeniach cyjanowodór wywołuje gwałtowną śmierć wskutek porażenia układu oddechowego i zahamowania czynności serca. Mechanizm działania środków ogólnotrujących polega na szybkim wiązaniu się z enzymami oddechowymi, co prowadzi do błyskawicznego tzw. uduszenia tkankowego, wywołanego uniemożliwieniem pobierania tlenu przez komórki. Jest to skrajna postać głodu tlenowego powodująca, przy dużym stężeniu środka trującego, śmierć w ciągu niewielu sekund. Przed działaniem cyjanowodoru i chlorocyjanu chroni dostatecznie maska przeciwgazowa. Jednak przy dłuższym przebywaniu w skażonej atmosferze następuje „przebicie” pochłaniacza maski przeciwgazowej. Przy dłuższym przebywaniu w wysokich stężeniach należy więc posługiwać się maską izolacyjną. Ze względu na dużą lotność środków trujących terenu nie odkaża się, pomieszczenia zamknięte należy przewietrzyć.
· Duszące środki trujące przenikają do organizmu przez drogi oddechowe. Po dostaniu się do organizmu mają okres utajonego działania, którego długość waha się od jednej godziny do kilku tygodni w zależności od czasu ekspozycji i charakteru wykonywanego wysiłku przez porażonego. Po okresie utajenia pojawia się nagle narastająca duszność, nasilający się kaszel, a następnie pienista plwocina z domieszka krwi. Później częstotliwość kaszlu narasta, zatruty odczuwa coraz większą duszność. Skóra na twarzy i na szyi sinieje - okres ten nazywamy sinicą fioletową. W ciągu następnych godzin dochodzi do poważnych zaburzeń w płucach. Pęcherzyki powietrzne wypełniają się osoczem. Twarz zatrutego przybiera barwę szarą, tętno wzrasta do 120 uderzeń na minutę. Jest to faza tzw. sinicy szarej, przebiegającej przy ostrej niewydolności krążenia. Śmierć z reguły występuje w okresie pierwszej doby na skutek narastającego głodu tlenowego i ostrej niewydolności krążenia. Maska przeciwgazowa skutecznie chroni przed zatruciem duszącymi środkami trującymi.
· Drażniące środki trujące do organizmu ludzkiego przedostają się poprzez śluzówki oczu, drogi oddechowe i skórę. Lakrymatory jako środki łzawiące wywołują przejściowe porażenie wzroku i podrażnienie górnych dróg oddechowych. Towarzyszą temu łzawienie, kaszel i kichanie, a także nudności i wymioty. Środki łzawiące w większych stężeniach wywołują poważne uszkodzenia dolnych dróg oddechowych. Większe stężenia środków łzawiących mogą prowadzić również do uszkodzenia głębszych warstw gałki ocznej i długotrwałego zaburzenia wzroku. Zatrucia związkami łzawiącymi zwalcza się przez mechaniczne usunięcie resztek środka trującego drogą przemycia podrażnionych miejsc oraz podawanie porażonemu środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Sternity, których przedstawicielem jest adamsyt, przy bardzo niewielkim stężeniu atakują drogi oddechowe, śluzówki oraz skórę. Przy oddziaływaniu w postaci aerozoli wywołują podrażnienie zakończeń nerwowych górnych dróg oddechowych oraz oczu. Przy dużych stężeniach sternity mogą powodować podrażnienia skóry i lekkie oparzenia. Wśród objawów zatrucia dominują ból oczu, gwałtowny kaszel, łzawienie, uczucie ciała obcego pod powieką, kichanie, bóle w klatce piersiowej, nudności oraz wymioty. W ciężkich zatruciach pojawiają się również bóle głowy, zatok, zębów, mięśni oraz stawów.W razie dużych stężeń aerozolu często dochodzi do uszkodzenia dolnych odcinków dróg oddechowych, co może prowadzić do obrzęku płuc. Oprócz właściwości drażniących adamsyt posiada właściwości ogólnotrujące, co objawia się wymiotami, bólami głowy i klatki piersiowej, dusznicą i krwotokami z nosa. Likwidacja skutków zatrucia adamsytem polega na mechanicznym usunięciu resztek środka przez przemycie oczu strumieniem wody. Leczenie sprowadza się jedynie do podawania środków przeciwbólowych, przeciwzapalnych oraz uspokajających. Maski przeciwgazowe skutecznie chronią organizm ludzki przed rażącym działaniem środków drażniących. Filtr przeciwdymny znajdujący się w filtropochłaniaczu skutecznie zatrzymuje aerozole drażniących środków trujących, zaś ich pary (występujące w minimalnych ilościach) pochłania węgiel aktywowany.
ZAGADNIENIE 4 Zasady postępowania żołnierzy w przypadku użycia przez przeciwnika broni chemicznej.
W przypadku użycia broni chemicznej żołnierze stosują indywidualne lub zbiorowe środki ochrony przed skażeniami. W skład ISOPS zalicza się :
a) sprzęt dozymetryczny;
b) maskę przeciwgazową i odzież ochronną;
c) środki do udzielania pierwszej pomocy;
indywidualne pakiety do likwidacji skażeń.
W skład ZSOPS zalicza się:
ü stałe zbiorowe środki ochrony przed skażeniami – to grupa ZSOPS składająca się z urządzeń, które nie są przewidywane do przemieszczenia. Dzieli się je na typ ciężki, średni i lekki. Obiekty typu ciężkiego i średniego mogą być wykorzystane w okresie działań wojennych jako stanowiska dowodzenia, zapewniają ochronę przed rakietami, bombami konwencjonalnymi i BMR przeciwnika. Obiekty typu lekkiego nie gwarantują ochrony przed rakietami i bombami konwencjonalnymi, a ich głównym celem jest ochrona ludzi przed rażącymi czynnikami BMR. Ze względu na ich charakter najczęściej nie są one dostępne dla ochrony wojsk poza obszarami państw NATO. Niemniej jednak urządzenia takie mogą być udostępniane siłom NATO przez państwo gospodarza, szczególnie w czasie działania w ramach jego wsparcia;
ü ruchome zbiorowe środki ochrony przed skażeniami – to grupa ZSOPS składająca się z takich systemów zbiorowej ochrony, które można instalować w urządzeniach (pojazdach) lądowych, morskich. Systemy te powinny umożliwiać korzystanie z nich w ruchu i na postoju. W niektórych przypadkach podstawowe możliwości mogą zostać zwiększone poprzez zastosowanie dodatkowych osłon. Wbudowane systemu ochrony na okrętach mogą zapewniać pełną ochronę dla wszystkich członków załóg, którzy nie muszą być narażeni na działanie skażeń;
ü przewoźne zbiorowe środki ochrony przed skażeniami (przystosowane do transportu – kontenerowe i namiotowe środki zbiorowej ochrony) to systemy ochronne, które mogą być rozstawione i zwijane, a następnie przewożone w zależności od potrzeb, jako samodzielne, niezależne, od instalacji w budynkach, obiektach przenośnych lub namiotach. Mogą one również znaleźć zastosowanie na okrętach nie wyposażonych w urządzenia ochronne.
Po wydostaniu się ze strefy skażonej żołnierze poddawani są likwidacji skażeń. Likwidacja skażeń może być prowadzona osobiście przez żołnierzy, którzy przebywali w strefie skażonej, lub przez specjalny wyznaczony pododdział.
Całkowita likwidacja skażeń skażonych żołnierzy polegają na przetarciu rąk i szyi wodnym roztworem monochloraminy i dokładnym umyciu całego ciała ciepłą wodą i mydłem. Na jedną osobę „nalicza” się zużycie 35-50 dm3 wody (t = 39 ± 1°C) i 35 g mydła. Przed kąpielą umundurowanie „skrapia” się wodnym roztworem monochloraminy, a szyję i ręce myje się 2% roztworem monochloraminy.
Oprócz likwidacji skażeń żołnierzy prowadzi się również likwidację skażeń sprzętu i uzbrojenia.
Likwidację skażeń uzbrojenia i sprzętu bojowego skażonego środkami trującymi realizuje się następującymi sposobami:
- przecieranie powierzchni wodnym roztworem podchlorynu wapniowego;
- przecieranie powierzchni wodnym roztworem podchlorynu wapniowego z dodatkiem środka powierzchniowo czynnego;
- nanoszenie roztworu organicznego na skażoną powierzchnię;
- zmywanie (usuwanie) środka trującego z powierzchni za pomocą rozpuszczalników organicznych (benzyna), olej napędowy, alkohol, dichloroetan itp. lub roztworu SPC;
odparowanie środków trujących z powierzchni.
ZAKOŃCZENIE ZAJĘĆ
· omówienie głównych problemów (zagadnień) w zajęciach
· odpowiedzi na ewentualne pytania
OPRACOWAŁ.
lewaPnaP