Kompetencje organów rządzących.odt

Kompetencje organów rządzących

SEJM

· Posiada inicjatywę ustawodawczą

· sprawuje kontrolę nad działalnością Rady Ministrów

· wybiera ze swego grona Marszałka i wicemarszałków

· powołuje komisje stałe oraz może powoływać komisje nadzwyczajne

· może powołać komisję śledczą do zbadania określonej sprawy

· decyduje w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej o stanie wojny i zawarciu pokoju

· rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach

· posiada prawo wnoszenia poprawek do projektu ustawy w czasie rozpatrywania go przez Sejm (poseł)

· uchwala ustawy większością głosów

· ma prawo zarządzić referendum ogólnokrajowe

· uchwala wotum zaufania Radzie Ministrów

· wybiera Prezesa Rady Ministrów oraz członków R.M. w razie niepowołania Rady Ministrów lub nieudzielenia jej wotum zaufania

· może wyrazić ministrowi wotum nieufności

MARSZAŁEK SEMU

· przewodniczy obradom Sejmu

· strzeże praw Sejmu oraz reprezentuje Sejm na zewnątrz

· może odmówić poddania pod głosowanie poprawki ustawy, która uprzednio nie była przedłożona komisji

· przekazuje Senatowi ustawę uchwaloną przez Sejm

· po uchwaleniu ustawy przez Sejm i Senat przedstawia ją do podpisu Prezydentowi

· zarządza wybory Prezydenta

· przejmuje obowiązki Prezydenta, jeżeli nie może on okresowo sprawować urzędu

- wykonuje tymczasowo obowiązki Prezydenta do czasu wyboru nowego Prezydenta, w razie: śmierci Prezydenta

- zrzeczenia się urzędu przez Prezydenta

- stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta

- uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności Prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia

- złożenia Prezydenta z urzędu orzeczeniem trybunału Stanu

· może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego Prezesa NIK oraz Rzecznika Praw Obywatelskich

MARSZAŁEK SENATU

· przejmuje obowiązki Prezydenta, jeżeli nie może wykonywać ich Marszałek Sejmu

SENAT

· posiada inicjatywę ustawodawczą

· może przyjąć ustawę bez zmian, uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości

ZGROMADZENIE NARODOWE

· jego uchwałą może nastąpić postawienie prezydenta w stan oskarżenia

PREZYDENT

· posiada inicjatywę ustawodawczą

· zarządza wybory do sejmu i senatu

· podpisuję ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej

· przed podpisaniem ustawy może odwołać się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją

· może odmówić podpisania ustawy, gdy Trybunał uznał ją za niezgodną z Konstytucją

· może wystąpić z wnioskiem do Sejmu o ponowne rozpatrzenie ustawy

· po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu może zarządzić skrócenie kadencji Sejmu

· jeżeli Sejm nie może się zebrać na posiedzenie postanawia o stanie wojny

· ma prawo zarządzić referendum ogólnokrajowe za zgodą Senatu

· czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji

· stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium

· ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym zawiadamia Sejm i Senat

· mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli Rzeczpospolitej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych

· przyjmuj listy uwierzytelniające i odwołujące akredytownych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych

· może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności umowy międzynarodowej z Konstytucją

· współdziała w zakresie polityki zagranicznej z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem

· jest zwierzchnikiem Sił Zbrojnych

· w czasie pokoju sprawuje zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnym za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej

· mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych na czas określony

· na czas wojny, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych

· może odwołać w tym samym trybie Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych

· na wniosek Ministra Obrony Narodowej nadaje stopnie wojskowe

· w razie bezpośredniego zewnętrznego zagrożenia państwa zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych

· nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego

· nadaje ordery i oznaczenia

· stosuje prawo łaski ( nie stosuje się go do osób skazanych przez Trybunał Stanu)

· może zwracać się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub Zgromadzenia Narodowego

· w sprawach szczególnej wagi może zwołać Radę Gabinetową

· wydaje rozporządzenia i zarządzenia

· wydaje postanowienia w zakresie realizacji pozostałych swoich kompetencji

· nadaje statut Kancelarii Prezydenta oraz powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczpospolitej

· wydaje akty urzędowe

· powołuje Prezesa Rady Ministrów wraz z pozostałymi członkami R.M.

· przyjmuje dymisję i powołuje wybranego przez Sejm nowego Prezesa Rady Ministrów jeżeli Sejm wyraża wotum nieufności Radzie Ministrów

· odwołuje ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności

· powołuje sędziów

· powołuje Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego

· powołuje Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego

PREZES RADY MINISTRÓW

· akty urzędowe wymagają dla swojej ważności jego podpisu (ponosi za nie odpowiedzialność przed Sejmem)

· kieruje pracą Rady Ministrów

· wydaje rozporządzenia

· zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania

· koordynuje i kontroluje pracę członków Rady ministrów

· sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym

· jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej

· jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej

· proponuje skład Rady Ministrów

· może zwrócić się do Sejmu o wyrażenie Radzie Ministrów wotum zaufania

· składa dymisję Rady Ministrów na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu

· składa dymisję Rady Ministrów w razie:

- nieuchwalenia przez sejm wotum zaufania dla Rady Ministrów

- wyrażenia Radzie Ministrów wotum nieufności

- rezygnacji Prezesa Rady Ministrów

RADA MINISTRÓW

· posiada inicjatywę ustawodawczą

· posiada prawo wnoszenia poprawek do projektu ustawy w czasie rozpatrywania go przez Sejm

· może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny ( z wyjątkiem projektów ustaw podatkowych, ustaw dotyczących wyboru Prezydenta, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw regulujących ustrój i właściwość władz publicznych, a także kodeksów)

· prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczpospolitej

· zajmują się sprawami polityki państwa nie zastrzeżonymi dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego

· kieruje administracją rządową

· zapewnia wykonanie ustaw

· wydaje rozporządzenia

· koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej

· chroni interesy Skarbu Państwa

· uchwala projekty budżetu państwa

· kieruje wykonaniem budżetu państwa i uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu

· zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny

· zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa

· sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi

· zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe

· sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej

· określa organizację i tryb swojej pracy

SĄDY POWSZECHNE

· sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach z wyjątkiem spraw ustawowo zastrzeżonych dla właściwości innych sądów

NACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY ORAZ SĄDY ADMINISTRACYJNE

· kontrola działalności administracji publicznej

· kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej

SĄD NAJWYŻSZY

· stwierdza ważność referendum ogólnokrajowego oraz referendum

· stwierdza ważność wyboru Prezydenta

· sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania

KRAJOWA RADA SĄDOWNICTWA

· stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów

· może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności z Konstytucją aktów normatywnych w zakresie, w jakim dotyczą one niezależności sądów i niezawisłości sędziów

· wybiera spośród swoich członków przewodniczącego i dwóch wiceprzewodniczących

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY

· jeżeli Prezydent nie jest w stanie powiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania urzędu, wówczas o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta rozstrzyga T.K. na wniosek Marszałka Sejmu

· w takiej sytuacji powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków Prezydenta

· orzeka w sprawach:

- zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją

- zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi

- zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych

· rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa

· określa termin utraty mocy obowiązujących aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów

· powoływany przez Prezydenta

PREZES TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO

· może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego sędziego T.K.

TRYBUNAŁ STANU

· za naruszenie konstytucji lub ustawy odpowiadają przed nim :Prezydent, Prezes Rady Ministrów oraz członkowie Rady Ministrów, Prezes Narodowego Banku Polskiego itd.

· Przewodniczący Trybunału Stanu może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego członka T.S.

NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI

· naczelny organ kontroli państwowej

· podlega Sejmowi

· kontroluje działalność organów administracji rządowej, Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności

· może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych

· może kontrolować działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa

· przekłada Sejmowi:

- analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej

- opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów

- informacje o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia, określone w ustawach

· przedstawia Sejmowi coroczne sprawozdanie ze swojej działalności

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH

· stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela

· powoływany przez Sejm za zgodą Senatu

KRAJOWA RADA RADIOFONII I TELEWIZJI

· stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji

· wydaje rozporządzenia, a w sprawach indywidualnych podejmuje uchwały

· członkowie powoływani są przez Sejm, Senat i Prezydenta

STANY NADZWYCZAJNE

· może zostać wprowadzony w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające

· stany nadzwyczajne: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej

· wprowadza je Prezydent na wniosek Rady Ministrów

· przedłużenie stanu wyjątkowego może nastąpić tylko raz za zgodą Sejmu

· Prezydent przedstawia Sejmowi rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego, a następnie Sejm rozpatruje je (może je uchylić)

· Rada ministrów może stan klęski żywiołowej (przedłużenie tego stanu za zgodą Sejmu