..::Poczytej se jak godajom hanysy - poznej Gwara lonsko ::.. A-B-C-D-E-F-G-H-I-J-K-L-Ł-M-N-O-P-R-S-T-U-W-Y-Z A abcybilder - naklejka abfal - błšd, mieć ablyger, ablyjger - sadzonka abo - albo Achim - Joachim, por. Chimek achtlik - ósma częć czego afa (A-3) - małpa, a. głupia mina np. szczylać afy (robić miny) Agnys, Agnysa - Agnieszka aji - nawet, także, również ajmer, ajmro - wiadro ajncla - mieszkanko jednopokojowe, kawalerka ajntopf - gęsta zupa, jako obiad jednodaniowy ajzynbaniok - kolejarz akuratny - prawidłowy, taki jak trzeba Alojz, Lojz - Alojzy ała! - boli! (okrzyk z bólu), a. wariactwo (mieć ała) np. Ty mosz ała na boloku. Amerykon - Amerykanin amolok - cukierek miętowy Ana - Anna ancug - ubranie, garnitur np. ancug = galoty + westa + kabot Angela - Aniela anong (mieć) - być głupim np. Ty mosz anong! Antonik, Antoniczek (A-2) - w. Antoni, figurka w. Antoniego antryj - przedpokój np. We antryju na bifyju stoi szolka tyju... anwajong - oblewanie nowego domu, mieszkania anyżki - anyżowe ciasteczka ańfachowy - zwyczajny, bylejaki, prostacki apfelmus - mus jagłkowy apluzyna, apluzina, apfelzina, afelzina (A-1) - pomarańcza aptyka - apteka aptykorz - aptekarz arbajt, arbajtancug - ubranie robocze as - kto super, lepszy od innych np. Ale mosz auto, ty je as. asić sie (A-4) - chwalić się, pysznić się np. Niy a sie tak tymi szczewikami! aska - dumna, zarozumiała dziewczyna, chwalipięta aszynbecher - popielniczka augustki - jabłka papierówki ausgus - zlew * Łodced te kartofle do ausgusa! aże - że, aż A-1: Apluzyny, apluziny lub apfelziny czyli pomarańcze. Produkt ten jak i nazwa pojawiły się na Górnym lšsku w XIX wieku. A-2: Antonik, Antoniczek - w. Antoni, figurka w. Antoniego. Bardzo popularne były malutkie ołowiane figurki tego popularnego na Górnym lšsku więtego. Figurki te sprzedawano na odpustach w małych puciynkach (pudełkach). A-3: "Afa" w gwarze lšskiej znaczy "małpa" ale także głupia mina. Przykładowo: "Szczylać afy" znaczy robić "głupie miny. A-4: Ale sie aszom! "Asić sie" znaczy "chwalić się" Fraszołka Łod roboty pokrziwiony, Poszoł starzik na pyndzyjo. Dyć hned umar umynczony, Marudzyniym do znudzynio. Bo z chłopami som kłopoty, Jak niy styknie im roboty! B baba - żona, kobieta babowka - babka drożdżowa, a. forma do pieczenia babki babrać - brudzić babrok - brudas babskie scochy - szczaw bachraty - pękaty, wybrzuszony badki, batki - kšpielówki, majtki np. Czamu sie niy sebleczesz do badkow? badnonć - zobaczyć, przypatrzeć się np. Badnij tam yno co robiom te bajtle. bajlaga - kanapka, klapsznita z czym, plasterek sera lub kiełbasy między dwoma kromkami chleba bajs - kęs, a. ugryzienie czego lub kogo np. Twoj pies mie bajsnoł w żić bajsnonć, bajsnij se - ugryć, skosztować bajtel, bajtle, bajtlik (B-4)- dziecko, chłopiec bajtlik - portfel wiela mosz w bajtliku bajukać - raczkować, chodzić na czworakach bajzel - nieporzšdek, bałagan bakać - pracować, a. palić papierosy np Alech sie dzisioj nabakoł! bakpulwer - proszek do pieczenia bal, bala - piłka np. Pogromy sie w bal? baliczek, balik - piłeczka baloniok - wóz z gumowymi kołami, z oponami bamoncić - mówić bez sensu, bredzić, kręcić się w głowie * Łod tyj pogody je żech dzisioj tako bamontno! bamontny - oszołomiony, z zawrotem głowy bana - kolej, tramwaj banhof - stacja kolejowa, dworzec bania - dynia baniorz - kolejarz banka - tramwaj bas - brzuch basok - brzuchacz, grubas, wielki brzuch bauplac - budowisko, plac budowy barches - słodka bułka barzoła, barzoły, barzelisko, barzolisko, barziny, barziska - mokradła, bagno bażoły - szuwary beblać - mówić od rzeczy np. Już sie zawrzij, bo yno beblosz a beblosz! bebok - kto brzydki, ohyda bele jaki - byle jaki, obojętnie jaki bele kaj - byle gdzie, gdzie kolwiek np. Bele kaj nie byda robioł, yno na grubie abo na banie! belek, balek - belka belontać - mieszać, kiwać się, majdać, dyndać * Cosik mi sie belonce kole szłapów! berać - opowiadać np. bajki Bercik - zdrob. Hubert, Norbert, Robert... beretka - beret berga, bergowa, bergowka - kamień, bryła czego bery - bajki np. To bery i bojki a niy prowda! beskursyjo - hultaj, cwaniak beszong - nasyp kolejowy np. Pasymy kozy na beszongu! betlowac - chodzić po probie betlyjka (B-3)- stajenka betlejemska bez - bez, a. przez np. Idymy na przima bez pole. bez dziyń - rano, za dnia, w cišgu dnia bez połednie - w południe bez tydziyń - w ciagu tygodnia np. Na beztydziyń jymy yno żur a wodzionka! bez lato - latem, podczas lata bez zima - zimš, podczas zimy bezma, bezmała, bezmała, bezmaji - ponoć, prawdopodobnie np. Bezmała Bercik je chory? bezto, beztoż - z tego powodu, dlatego, przez to Biczym po zadku! - biczym po dupie - tak wołano, gdy na wozie konnym usiadły bez pozwolenia dzieci, żeby się "karnšć". byfyj, bifyj - kredens bigel, bigiel - wieszak na ubrania biglonzko, biglołzko - żelazko biglować - prasować biglynbret - deska do prasowania biksa, bikska - puszka, konserwa np. Na wieczerzo łotworz tam jako biksa ze ledziami! binda - bandaż binder - krawat biołko, biołtko - białko z jajka bioły - biały bishalter - biustonosz biydaszyby - podobne do studni dziury w ziemi, do wydobywania wegla "po amatorsku" z niskich pokładów, było karalne biyda - bieda np. u nos je biyda aż piszczy biza - kant w spodniach blacha - płyta kuchenna, wierzch pieca węglowego, na którym stawia się garnki podczas gotowania blachowy, blaszany - blaszanny blaszok - co z blachy, np. pomieszczenie sklepowe o blaszanych cianach blank - zupełnie * Ty chyba blank ogup! blaza - odcisk, pęcherz, np. na ręce od roboty lub na nogach po długiej wędrówce blindar - lepa kliszka blizablajfer - piorunochron blukać, blakać - gadać bzdury blyndować - olepiać blomwaza - wazon błoznować - żartować błozny - żarty, błaznowanie np. robić kgo za błozna (żartować z kogo) bocoń, bocóń, boczoń - bocian bodnonć - ukłuć bojtlik, bojtliczek - torebka bok, boki - zasłona bolawy - bolšcy boliłoczka - kwiatki jaskry bolok (B-2)- miejsce bolšce, siniak, wrzód bombon - cukierek bonclok - garnek, garnek gliniany bonkawa - kawa, kawa naturalna bonty - kolory borajstwo (B-5)- biedaczek, kto komu się współczuje np. Borajstwo, piznołe sie w gowa? borok - nieborak, a. oferma borsztajn - krawężnik Boże pomogej! (B-1)- Boże pomagaj! np. To pozdrowienie dla napotkanego przy pracy, odpowiadało się: Dej Panie Boże! bożo krowka - biedronka bracik - brat brateringi - ledzie opiekane bratkartofle - smażone kartofle bratruła, ruła - piekarnik brauza - oranżada, napój musujšcy w butelce lub w proszku do rozcieńczenia brecha - łom bryle - okulary brylok, brylaty - okularnik, noszšcy okulary breweryjo - awantura briftasza - portfel bronocić - rumienić się, zmienić kolor przy pieczeniu * Wejrzij do pieca czy sie już tyn kołocz po leku bronoci. bronok - kto bršzowy, "bršzowy koń" bronotny - bršzowy brusek - szlifierka, kamień do ostrzenia noży, kosy... brusić - ostrzyć, szlifowć brutfanka, brytfanka - garnek do pieczenia mięsa bryja - gęsty kompot z gruszek, a. wigilijna moczka brynol - denaturat, a. alkoholik brzidok - kto nieładny, niesympatyczny brzim, brzym - modrzew bubikopf - kok buczeć - gderać, marudzić buda - szkoła, a. bramka na boisku, a. kram, stoisko na targu lub na odpucie budziorz - bramkarz, a.sprzedawca w budzie buks - mały drać, sympatyczny urwis bulić - burzyć, niszczyć, a. płacić bulkać - bulgotać, a. mówić za dużo lub niewyranie bulknonć co - palnšć głupstwo, odburknšć bulknonć sie - utopić się, topić się buła - guz, opuchlizna butlować - hałasować być w doma - zrozumieć, a. być w domu byfyj, bifyj - kredens bymbyn - bęben, a. chłopczyk byrkać - odbijać po jedzeniu byrna - żarówka byszta - szczotka bysztek - sztućce B-1: Spotykajšc człowieka przy pracy mówi się - "Boże pomogej"! za on odpowiada - "Dej Panie Boże!". B-2: bolok - miejsce bolšce, siniak, wrzód B-3: Betlyjka w zogrodzie autora niniejszego słownika; betlyjka - stajenka betlejemska. B-4: Bajtle z Koniakowa. B-5: borajstwo, borok - biedaczek, kto komu się współczuje. Fraszołka Fest sie baba przikozała: Łod dzi byda szporowała! Koniec z szinkom i wosztami I inkszymi gupotami! Ale jutro zmiyni zdanie, Jak przi fajnym sklepie stanie? C cangi - obcęgi canpasta - pasta do zębów capnšć - złapać cedzitko - sitko cera - córka np. Waszij cerze to już cheba łozimnocie? cerziczka - córeczka cesta - droga chachnyć sie - pomylić się, uderzyć się np. Alech sie chachnoł! chacharstwo - łobuzeria, draństwo chachor - łobuz chacka - chusta do noszenia dziecka, nosidełko (matka lub babcia przywšzywała chustš dziecko do siebie) np. Dej synka, wezna go do chacki! chaderlok, szmaciorz - skupujšcy stare szmaty, butelki, złom (w zamian dawał pienišdze, cukierki, garnki...) chadra - szmata cham - skšpiec chamić sie - skšpić chamliwy - skšpy chamster - chomik charboły - stare buty c...
skarbek3