Historia literatury polskiej i powszechnej W PIGUŁCE.docx

Historia literatury polskiej i powszechnej

Pozytywizm - kierunek w filozofii i literaturze zainicjowany przez Auguste'a Comte'a w drugiej połowie XIX wieku i kontynuowany do czasów współczesnych). Podstawowa teza pozytywizmu: jedynie prawdziwą wiedzą jest wiedza naukowa, która może być zdobyta tylko dzięki pozytywnej weryfikacji teorii za pomocą empirycznej metody naukowej.

Twórcy pozytywizmu: Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka , Bolesław Prus i H. Sienkiewicz

Scjentyzm –zespół poglądów filozoficznych głoszących, że prawdziwą i w pełni uzasadnioną wiedzę o rzeczywistości dostarczają jedynie nauki przyrodnicze. Rozwinął się w drugiej połowie XIX wieku z empiryzmu i pozytywizmu

Emancypacja – wyzwolenie i obdarzenie kogoś pełnią praw.

Asymilacja kulturowa proces określający całokształt zmian społecznych i psychicznych, jakim ulegają jednostki, odłączając się od swojej grupy i przystosowując się do życia w innej grupie o odmiennej kulturze.

Utylitaryzm  (filozofia zdrowego rozsądku) Podstawowa teza: najwyższym dobrem jest pożytek jednostki lub społeczeństwa, a celem wszelkiego działania powinno być „największe szczęście największej liczby ludzi".

SYLWETKI: Cyprian Kamil Norwid poeta, prozaik, dramatopisarz, eseista, grafik, rzeźbiarz, malarz  Często uznawany za ostatniego z czterech najważniejszych polskich poetów romantycznych. Wielu historyków literatury uważa jednak taki pogląd za zbytnie uproszczenie, zaliczając jego twórczość raczej do klasycyzmu i parnasizmu. *tytuły: Pielgrzym (wiersz o pojmowaniu życia jako wędrówki, podróży)

William Blake XVIII wieczny angielski poeta, pisarz, rytownik,malarz, drukarz i mistyk, prekursor        romantyzmu(!!). Przez współczesnych nazywany często mad Blake, zaliczany czasem do grona tzw. poetów wyklętych w literaturze angielskiej.

William Szekspir  ur w XVIwieku (prawdopodobnie 1564r.) w  Stratford-upon-Avon,– angielski poeta, dramaturg, aktor. Powszechnie uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy literatury angielskiej oraz reformatorów teatr. Pisał zarówno komedie i tragedie.

Karol Dickens - angielski powieściopisarz (pozytywizm) Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela powieści społeczno-obyczajowej w drugiej połowie XIX w. w Anglii. *tytuły: Oliver Twist (powieść o chłopcu sierocie, który był okropnie traktowany w sierocińcu, potem zaczął zadawać się z bandytami, ale nie potrafił nikogo okraść itd, gdyż miał dobre serce. Pewnego razu został zmuszony na napad na dom starej arystokratki, gdzie został postrzelony w koloano) Pani zadecydowała, że chłopiec zostanie u niej w domu. Mimo, że bandyci chcieli potem "odbić" Olivera, ale ten nie był już bezbronny, był otoczony przyjaciółmi.) Opowieść wigilijna (okazuje głębokie doświadczenie i przemianę skąpca Ebenezera Scrooge’a podczas nocy wigilijnej)

Wybrani laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury:

1. Henryk Sienkiewicz (1905) za całokształt twórczości Pozytywizm

2. Władysław Reymont  (1924)"chłopi" Młoda Polska

3. Ernest Hemingway (1954) "stary człowiek i morze" XX lecie międzywojenne

4.Albert Camus (1957) za całokształt twórczości/"dżuma"  Egzystencjalizm

5. Czesław Miłosz (1980) za całokształt twórczości Współczesność

6. Wisława Szymborska (1996) za całokształt twórczości Współczesność

7.