Program zajęć rewalidacji indywidualnej.doc

Program zajęć rewalidacji indywidualnej

dla ucznia z autyzmem

Zaburzenia autystyczne zastanawiają swą zagadkowością i budzą duże kontrowersje zarówno wśród badaczy zjawiska jak i  większości społeczeństwa. Każde dziecko dotknięte autyzmem jest inne i posiada sobie właściwy potencjał możliwości. Trzeba szukać indywidualnych dróg, które pomogą mu stać się człowiekiem tak samodzielnym i przystosowanym społecznie, jak to tylko możliwe. Poszukiwania te to długi proces, w którym porażki przeplatają się z sukcesami. To duże wyzwanie dla rodziców i nauczycieli.

Do szkoły, w której pracuję od września 2011 r. uczęszcza chłopiec, u którego rozpoznano autyzm dziecięcy. W wyniku badań psychologicznych z 2010 r. u dziecka stwierdzono opóźniony rozwój psychoruchowy. Funkcjonowanie intelektualne chłopca kształtuje się znacząco poniżej poziomu przeciętnego.

                            Na podstawie opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w ……………….., informacji o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej z Publicznego Przedszkola nr … z Oddziałami Integracyjnymi w …….. oraz wskazówek Stowarzyszenia Pomocy Osobom Autystycznym w Gdańsku podjęłam się opracowania programu zajęć rewalidacji indywidualnej, a w nim takich działań, aby wyposażyć ucznia ………………… w wiedzę i umiejętności, które będą dla niego funkcjonalne oraz które okażą się niezbędne w jego przyszłym dorosłym życiu.

I. Wskazania do pracy z dzieckiem:

- ukazywanie związku między nabywanymi umiejętnościami a ich znaczeniem poprzez wykorzystanie ich w konkretnych codziennych sytuacjach,
- konsekwentne wymaganie od dziecka spełniania poleceń, nie wyręczanie go w działaniu,
- usprawnianie umiejętności koncentracji uwagi,
- wydłużanie czasu koncentracji uwagi,
- utrwalanie umiejętności wyuczonych w szkole i w domu,

- stymulacja polisensoryczna ze szczególnym zwróceniem uwagi na wzrok i słuch,
- somatognozja: kształtowanie poczucia schematu własnego ciała i orientacji w przestrzeni (duży nacisk na naśladowanie ruchów, mowy, nazywanie, wskazywanie, - rozpoznawanie),
- uczestnictwo w terapiach Weroniki Sherborn, Metodzie Dobrego Startu, Knillów z elementami stymulacji zmysłów,

- przerywanie stereotypowych zabaw,
- ćwiczenia relaksacyjne.

II Ogólna charakterystyka dziecka:

Dane osobowe:

Imię i nazwisko dziecka

Klasa

Data urodzenia:

Adres:

Telefon kontaktowy:

M……….. uczęszcza do Szkoły Podstawowej w …………… pierwszy rok. Obecnie jest w klasie ……...

Motoryka duża - chłopiec biega skacze, porusza się prawidłowo, wykazuje częste stereotypie ruchowe, wzmożoną męczliwość, niepokój ruchowy.

Motoryka mała  - chłopiec posługuje się ręką lewą i prawą, prawidłowo trzyma narzędzie piszące, potrafi wycinać, lepić z plasteliny, skleja klejem kawałki papieru, nawleka korale na sznurek. .

Koordynacja wzrokowo – ruchowa - jest obniżona. Chłopiec zamalowuje niedokładnie proste kształty, niedbale wycina narysowane kształty. Ma problemy z prawidłowym odwzorowaniem kształtów literopodobnych, liter i cyfr. Z chęcią lepi z plasteliny, potrafi łączyć kilka elementów w całość, obrazki układa z pomocą nauczyciela  Chłopiec liczy na konkretach w zakresie 10, dzieli na sylaby wyrazy, ma jeszcze problem z głosowaniem.

Rozwój społeczny: Chłopiec nie nawiązuje kontaktów  z dziećmi, i nie potrafi ich podtrzymywać. Nie bawi się z innymi dziećmi. Pozostaje w roli obserwatora. Dziecko nie jest agresywne, ale nie zawsze podporządkowuje się poleceniom nauczyciela

Mowa bierna:  rozumie, ale nie zawsze wykonuje proste polecenia kierowane bezpośrednio w jego kierunku. Czasem polecenia trzeba wspomóc gestem. Chłopiec ma problemy ze

zrozumieniem słów, które nie należą do potocznego słownictwa.

Mowa czynna: u chłopca stwierdzono opóźnienie rozwojowe, w związku z tym chłopiec ma opóźnioną i zaburzoną wymowę. Komunikacja z uczniem jest utrudniona. M…………… ma trudności z podtrzymywaniem płynności dialogu i opowiadaniem.

Funkcje poznawcze (myślenie, wyobraźnia, pamięć, wrażenia, spostrzeżenia,): M……………. nie odbiera prawidłowo z otoczenia wszystkich bodźców. Myślenie chłopca jest zaburzone. Trudno stwierdzić jak funkcjonuje wyobraźnia ze względu na opóźnioną mowę. Potrafi skupić na krótko uwagę pod warunkiem, że jest zainteresowany zadaniem jakie ma wykonać.

Pamięć (w tym bezpośrednia pamięć słuchowa) i koncentracja są zaburzone Obniżona jest tez spostrzegawczość, dziecko ma trudności z różnicowaniem szczegółów istotnych od mniej znaczących.

Wrażenia: smakowe, węchowe, ciepła i zimna, ustrojowe oraz bólu funkcjonują na właściwym poziomie.

Samodzielność:  M…………. jest chłopcem samodzielnym na miarę swoich możliwości. Potrafi samodzielnie załatwiać swoje potrzeby fizjologiczne i higieniczne. Sam się ubiera i rozbiera.

III. Cel ogólny

Głównym celem edukacji M jest rozwijanie jego autonomii, jego personalizacja i socjalizacja, a także - w ramach posiadanych przez niego realnych możliwości - wyposażenie w takie umiejętności i wiadomości aby :

- mógł porozumiewać się z otoczeniem w jak najpełniejszy dla siebie sposób, werbalnie lub pozawerbalnie,
- był zaradny w życiu codziennym adekwatnie do własnego, indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności oraz miał poczucie sprawczości,
- mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego, znając i przestrzegając ogólnie przyjętych norm, zachowując przy tym prawo do swojej inności.

Celem pracy z dzieckiem jest więc stworzenie możliwości wszechstronnego rozwoju

umysłowego, psychicznego i społecznego na miarę jego możliwości.

IV. Cele szczegółowe:

- rozwijanie kompetencji komunikacyjnych chłopca,

- rozumienie mowy i umiejętności porozumiewania się z otoczeniem drogą werbalną i pozawerbalną,
- bogacenie zasobu słownictwa i wiadomości o świecie,

- kształcenie sprawności grafopercepcyjnych, grafomotorycznych,

- rozwijanie umiejętności segregowania w zbiory i kategoryzowania wg cech istotnych,

- usprawnianie analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej

- doskonalenie umiejętności koordynacji i organizacji wzrokowo – ruchowej,

- rozwijanie umiejętności społecznych,

-  nauka funkcjonowania w grupie

- kształtowanie umiejętności naśladowania,
- ukazywanie związku między nabywanymi umiejętnościami a ich znaczeniem poprzez wykorzystanie ich w konkretnych codziennych sytuacjach,
- rozwijanie twórczej aktywności ucznia w dziedzinie plastyki, muzyki i tańca ze względu na jej znaczące wartości terapeutyczne,
- kształtowanie właściwych nawyków ruchowych,
- przygotowanie ucznia do aktywnego spędzania czasu wolnego.

IV. Zadania szkoły

1. Tworzenie właściwych warunków, niezbędnych do zapewnienia uczniowi komfortu psychicznego, poczucia bezpieczeństwa i akceptacji, nawiązanie pozytywnego kontaktu emocjonalnego nauczyciela z uczniem.
2. Rozwijanie u ucznia motywacji do porozumiewania się z drugą osobą, komunikowania potrzeb i stanów emocjonalnych.
3. Tworzenie sytuacji edukacyjnych i wykorzystywanie sytuacji życiowych do rozwijania umiejętności komunikacyjnych ucznia.
4. Wdrażanie do samodzielnego wykonywania czynności związanych z samoobsługą, umożliwianie doznawania satysfakcji z osiąganej niezależności.
5. Konstruowanie sytuacji wychowawczych umożliwiających doświadczanie relacji społecznych.
6. Uczenie zasad współistnienia społecznego oraz kształtowanie umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach społecznych.
7. Stwarzanie sytuacji sprzyjających poznawaniu otoczenia, w którym przebywa uczeń.
8. Wspieranie rozwoju sprawności psychofizycznej ucznia, prowadzenie zajęć niezbędnych do rozwoju psychoruchowego.

V. Zasady pracy z dzieckiem podczas zajęć: (wg Wł. Dykcik)

1. Zasada akceptacji dziecka – takim, jakim ono jest.

2. Zasada podmiotowości i indywidualności łącząca się ściśle z poszanowaniem praw dziecka upośledzonego i jego możliwościami, potrzebami i oczekiwaniami oraz z partnerskim podejściem do niego we wszelkich działaniach rewalidacyjnych.

3. Zasada refleksyjności polegająca na systematycznym analizowaniu podjętych działań i twórczym modyfikowaniu ich w zależności od postępów w rozwoju dziecka.

4. Zasada systematyczności i konsekwencji dająca swym „uporządkowaniem działań” poczucie bezpieczeństwa, przewidywalność zdarzeń, a przez to szansę na przygotowanie się do nich oraz poczucie niezależności i wzmocnienie poczucia własnej wartości.

5. Zasada komfortu psychicznego wymagająca pozytywnych stosunków między dzieckiem upośledzonym a pedagogiem, terapeutą, odpowiedniego czasu prowadzenia zajęć.

6. Zasada liczenia się z innymi osobami uczestniczącymi w realizacji programu.

VI. Metody stosowane podczas zajęć:

1. Metody oglądowe oparte na obserwacji, które pozwolą dziecku zapoznać się z rzeczywistością, zjawiskami i wydarzeniami.

2. Metody oparte na słowie (opowiadanie, opisy, pogadanki, prace z książką)

3. Metoda uczenia przez naśladownictwo:

- naśladownictwo ruchowe i statyczne (wychowanie fizyczne, plastyka, technika, czynności samoobsługi);

- naśladownictwo werbalne (kształcenie i nauka mowy);

- naśladownictwo zachowań i postaw.

5. Metoda zabawy: od manipulacyjnych, ruchowych, konstrukcyjnych, tematycznych.

6. Metoda gier dydaktycznych; należą do nich:

- metoda stymulacyjna, np. sztuczne wytwarzanie fragmentu rzeczywistego tj. wyścigi przy użyciu klocków;

- metoda sytuacyjna; tzn. stwarzanie sytuacji i przewidywań następstw;

- metoda inscenizacji; odtwarzanie wydarzeń, które miały miejsce i stwarzanie

problemów, które należy rozwiązać;

- giełda pomysłów (,,burza mózgów”) polega na wysuwaniu śmiesznych pomysłów,

stawianiu hipotez i rozwiązywaniu problemów.

7. Drama; pozwala na otwarcie się, sprzyja poznaniu i rozwijaniu możliwości dziecka.

8. Metoda swobodnej pracy M. Montessori, gdzie myślą koncepcji wychowania jest

życie dziecka ,,Pomóż mi zrobić to samemu”.

9. Metoda W. Sherborne, czyli Metoda Ruchu Rozwijającego; ma właściwości relaksu,

oparta jest na zabawie. Dostarcza psychicznych i fizycznych doznań, które pobudzają

świadomość ciała, kontrolę nad nim.

10. Metoda stymulacji polisensorycznej – czyli uczenie polisensoryczne.

11. Metoda Dobrego Startu.

12. Naturalna nauka języka.

VII. Treści zajęć

   Treści zajęć zostały dostosowane do potrzeb i możliwości M………. Przy ich realizacji należy wykorzystać wszystkie możliwości, jakie stwarza baza dydaktyczna naszej szkoły. Jest to program długofalowy. Jego realizacja kontynuowana będzie w zależności od stopnia postępów edukacyjnych ucznia. Należy pamiętać o tym, że w miarę wzrostu poziomu możliwości chłopca, zawsze można wracać do danych treści oferując coraz bardziej zaawansowane podejście, co w autyzmie jest rzeczą oczekiwaną i przewidywaną. Program zawiera propozycję działań i ćwiczeń zapewniających wielostronny rozwój z uwzględnieniem potrzeb indywidualnych ( w klimacie swobody i aktywności).