WYKLAD 3 STANDARD EANCOM.pdf

(659 KB) Pobierz
Materiały dydaktyczne do przedmiotu Nowoczesne Standardy Informacyjne w Logistyce
Wykład 3. Standardy elektronicznej wymiany danych w logistyce -
EANCOM
1. Wstęp
Celem dzisiejszego wykładu jest prezentacja standardu EANCOM stosowanego
powszechnie w transporcie i handlu. Wymiana handlowa zawsze wiąże się z przepływem
towarów przez łaocuch logistyczny o zasięgu lokalnym, międzynarodowym bądź globalnym.
Transport od miejsca pochodzenia towaru do miejsca przeznaczenia może byd realizowany
wieloma środkami transportu. Między handlem i transportem występują istotne różnice w
sposobie podejścia do samej transakcji handlowej.
Kupujący towary inicjuje transakcję handlową poprzez zakup określonych towarów od
dostawcy, podczas gdy zadaniem przewoźnika jest fizyczny transport określonej liczby
jednostek transportowych (np. palet) do ich miejsca przeznaczenia, tam gdzie rzeczywiście
potrzebuje ich kupujący. Przewoźnik i kupujący pełnią różne role i funkcje w transakcji zatem
mają także odmienne zapotrzebowanie na dane. Zapotrzebowanie to zaspokajają
komunikaty EANCOM.
2. Geneza standardu EANCOM
W 1987 roku Zgromadzenie Ogólne GS1, w odpowiedzi na zapotrzebowanie zgłaszane
przez swoich członków, podjęło uchwałę o konieczności opracowania EANCOM,
podstandardu międzynarodowego standardu EDI - UN/EDIFACT, zatwierdzonego i
rekomendowanego przez ONZ. Przy opracowywaniu EANCOM przyjęto trzy podstawowe
zasady, którymi ten standard powinien się charakteryzowad:
prostota - przedstawienie standardu UN/EDIFACT w sposób prosty do
zrozumienia i łatwy do wdrożenia,
wykorzystanie numerów GS1 - wykorzystanie numerów GS1 do identyfikacji
produktów i miejsc lokalizacji, w celu ułatwienia automatycznego przetwarzania
danych,
stabilnośd wydania - każde wydanie EANCOM jest oparte tylko na jednym
katalogu UN/EDIFACT (ang. EDIFACT directory).
Od pierwszego wydania EANCOM w lipcu 1990, które zawierało siedem opracowanych
komunikatów, ich liczba wzrosła obecnie do 42 i obejmuje ona zarówno komunikaty typowo
handlowe, jak i transportowe oraz finansowe.
3. Handel i transport w systemach EDI
W praktyce zdarza się, że przedsiębiorstwa handlowe i transportowe stosują różne
określenia na te same czynności lub rzeczy, bądź posługują się identycznym słownictwem,
ale o odmiennym znaczeniu.
Handel i transport można przedstawid w postaci okręgów jak to pokazano na poniższym
rysunku. Częśd wspólna okręgów reprezentuje obszary współdziałania przedsiębiorstw
handlowych i transportowych, gdzie następuje między nimi wymiana informacji.
1
Materiały dydaktyczne do przedmiotu Nowoczesne Standardy Informacyjne w Logistyce
Kupujący towary inicjuje transakcję handlową poprzez złożenie zamówienia u dostawcy,
podczas gdy zadaniem przewoźnika jest fizyczny transport określonej liczby jednostek
transportowych (np. palet) do ich miejsca przeznaczenia, tam gdzie rzeczywiście potrzebuje
ich kupujący.
Dla kupującego najważniejszy jest towar (identyfikowany przy pomocy numeru
towarowego GS1), natomiast przewoźnik jest zainteresowany głównie charakterystyką
jednostki wysyłkowej (wraz z jej seryjnym numerem identyfikacyjnym SSCC - ang. Serial
Shipping Container Code). Strony trzecie, uczestniczące w transakcji, np. urzędy celne mogą
byd zainteresowane oboma typami informacji, zarówno o towarach, jak i jednostkach
wysyłkowych czy transportowych.
Każda strona uczestnicząca w wymianie EDI w standardzie UN/EDIFACT jest rozróżniana
poprzez funkcję jaką pełni w transakcji. Funkcja ta jest podawana w segmencie NAD
1
.
Czasami jedno przedsiębiorstwo może pełnid kilka różnych funkcji, np.:
sprzedający może oferowad usługi składowania, a także byd odpowiedzialny za
transport towaru, a więc pełnid funkcje przewoźnika i spedytora,
producent może byd spedytorem,
funkcja przewoźnika morskiego może byd połączona z funkcją spedytora oraz
kontenerowej stacji wysyłkowej.
1
NAD – skrót od ang. Name and Address. Segment NAD pozwala na przekazanie, w formie tekstowej albo
zakodowanej, nazwy i adresu partnera. Powinien byd on stosowany tylko do identyfikacji stron transakcji, tj.:
kupującego, beneficjenta itp.
2
Materiały dydaktyczne do przedmiotu Nowoczesne Standardy Informacyjne w Logistyce
Przedsiębiorstwa wymienione na rysunku 1 to te strony, które wymieniają informacje i
dokumenty, a więc i komunikaty EDI. Podobnie jak rodzaje przedsiębiorstw, tak i komunikaty
można pogrupowad na występujące wyłącznie w obszarze handlu lub transportu oraz takie,
które łączą oba te obszary. Ilustruje to rys. 2.
Oprócz odmiennych rodzajów przesyłanych komunikatów w handlu i transporcie, istotne
różnice występują także w charakterze przekazywanych danych. Ilustruje to rysunek 3, na
którym pokazano przykład wymiany informacji dotyczącej zakupu i transportu odzieży.
Dostawca i kupujący potrzebują szczegółowych informacji na temat poszczególnych
towarów, ich rozmiarów, kolorów, fasonów i uzgadniają między sobą ilości oraz ceny.
Przewoźnika nie interesują dane o pojedynczych rodzajach towarów, ale o efekcie całej
transakcji zakupu, tj. liczbie opakowao przeznaczonych do transportu, ich wadze i wymiarach
oraz ogólnej charakterystyce przewożonego towaru (np. odzież). Przykład na rysunku 3
pokazuje sytuację, w której trzy artykuły jednego rodzaju (różne koszulki) tworzą jedną
jednostkę transportową (zawierającą 20 kartonów z odzieżą).
3
Materiały dydaktyczne do przedmiotu Nowoczesne Standardy Informacyjne w Logistyce
W obszarze handlu towary są identyfikowane przy pomocy numeru GS1. Numer ten
stanowi klucz do bazy danych zawierającej kompletny zbiór informacji na temat danego
towaru. W obszarze transportu jednostki wysyłkowe (transportowe) mogą zawierad wiele
różnych towarów i zazwyczaj do ich oznaczenia stosuje się seryjny numer jednostki
wysyłkowej, tzw. numer lub kod SSCC (ang. Serial Shipping Container Code). Kod ten
zapewnia jednoznaczną identyfikację danej przesyłki przez cały okres jej istnienia, który
zazwyczaj trwa od momentu utworzenia jej przez dostawcę lub przewoźnika (w zależności od
tego kto jest odpowiedzialny za kompletację i pakowanie) aż do chwili, gdy zostanie otwarta
i rozpakowana przez stronę otrzymującą towar. Typowe różnice w rodzaju przesyłanych
danych przez firmy handlowe i transportowe przedstawia tabela 1.
Tabela 1. Dane w komunikatach handlowych i transportowych
Handel
towary fakturowane
Transport
towary transportowane
numer towaru EAN
cena/ilośd
charakterystyka (rozmiar,
kolor, itp.)
data pakowania
oznaczenia i numery SSCC
liczba i rodzaj opakowao
rozmiary, masa
opis towarów
Ostatnia zasadnicza różnica, jaka występuje między komunikatami używanymi w
obszarze handlu i transportu dotyczy segmentów otwierających części szczegółowe
komunikatów i identyfikujących poszczególne pozycje towarowe. W komunikatach
handlowych jest to segment LIN (pozycja towarowa). Segment ten umożliwia identyfikację
4
Materiały dydaktyczne do przedmiotu Nowoczesne Standardy Informacyjne w Logistyce
zamawianego (fakturowanego itp.) towaru poprzez specyfikację jego numeru
identyfikacyjnego (np. numeru GS1), podanie nazwy oraz numeru pozycji, który stanowi
jednoznaczny odnośnik do odpowiedniego rekordu w bazie danych, zawierającego
informacje o towarze.
Rysunek 4 .Przykładowy schemat wymiany danych między partnerami handlowymi
W komunikatach transportowych tym segmentem jest GID (szczegóły pozycji
towarowej), który służy do podania opisu wyglądu ładunku, numeru przesyłki
(umożliwiającego identyfikację towarów wewnątrz) oraz wymienienia liczby
transportowanych przesyłek (jednostek wysyłkowych) oraz typów opakowao.
4. Przepływ danych pomiędzy partnerami handlowymi
Każdy z komunikatów standardu EANCOM każdy ma swoją określoną pozycję i spełnia
odpowiednie funkcje oraz zawiera informacje i powiązania z innymi komunikatami EANCOM,
przesłanymi wcześniej bądź później w cyklu wymiany EDI. Przykład przepływu komunikatów
zaprezentowany jest na rysunku 4. Przepływ informacji w EANCOM może rozpocząd się od
wymiany komunikatu „Informacja adresowa" (PARTIN). Komunikat ten służy do przekazania
danych dotyczących partnerów, którzy będą się następnie porozumiewad przy pomocy EDI.
Informacje wymieniane w tym komunikacie zwykle rzadko ulegają zmianom gdyż są to stałe
dane typu: nazwa firmy, adres, numer lokalizacyjny EAN, nazwa i numer konta bankowego,
numer NIP itp. Informacje te, szczególnie numery identyfikacyjne stron, mają kluczowe
znaczenie dla płynnej wymiany EDI między dwiema firmami. Wszystkie strony mogą byd
zidentyfikowane w tym komunikacie (np. kupujący, sprzedający, spedytor, przewoźnik,
wystawca faktury, bank itp.), bez względu na to, czy są zaangażowane w transakcję
handlową czy też nie.
Znając numer lokalizacyjny dostawcy/producenta kupujący może przesład komunikat
„Zapytanie handlowe" (PROINQ). Komunikat ten jest prośbą o przekazanie informacji na
temat produktu, który jest produkowany lub rozprowadzany przez odbiorcę komunikatu
(producenta, dystrybutora, dostawcę). Strona wysyłająca „Zapytanie handlowe" (zazwyczaj
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin