ściaga polski.docx

1. Elementy edukacji polonistycznej:
- wczesna nauka czytania i pisania
- kształcenie językowe
- kształcenie literackie
2. Komponenty czytania:
- wrażenia wzrokowe, które przekazywane są do mózgu
- percepcja- rozumienie poszczególnych wyrazów i zdań
- funkcje mięśni oka
- zapamiętywanie przeczytanego tekstu
- działalność asocjacyjna i przetwarzająca czytany tekst
3. Elementy umiejętności czytania:
- znajomość znaków języka pisanego,
- umiejętność rozszyfrowywania lub tłumaczenia znaków,
- zdolność ujmowania przy jednorazowym spojrzeniu na tekst napisany coraz większej liczby znaków graficznych.
4.Cechy dobrego czytania i opis

-płynność- to czytanie całościowe, bez literowania, głoskowania, rozdzielania wyrazów na sylaby, łączne czytanie z wyrazem następnym.

-poprawność- to staranne i dokładne wymawianie wszystkich głosek, bez opuszczania i przekręcania liter, sylab czy wyrazów, ze zwróceniem uwago na znaki przestankowe.

-biegłość- to indywidualne tempo czytania odpowiadające tempu mowy ustnej, umożliwiające słuchającemu i czytającemu uchwycić sens, z polem czytania rozszerzonym na tyle, żeby przeczytać następny wyraz zanim głośno się go wypowie.

-wyrazistość- to cecha właściwa przede wszystkim czytaniu głośnemu: czytanie z „uczuciem”, z zachowaniem pauz gramatycznych, logicznych, czytanie z naturalną intonacją, bez wykrzykiwania lub nadmiernego patosu, właściwe modelowanie głosu  z uwypukleniem uczuć, nastroju, właściwe tempo i rytm.

5.Metody nauki czytania:

-metody syntetyczne: alfabetyczną, fonetyczną, głoskową. Przechodzenie od elementu do całości.

-metody analityczne Analiza słuchowa, która jest połączona integralnie z analizą wzrokową.

-metody globalne Zdanie> część zdania> wyraz. Podst. funkcją metod jest rozszerzenie tzw. pola czytania.

-metody analityczno-syntetyczne: zgłoskowa, wyrazowa. Samogłoski> zgłoski złożone z 2 lub więcej głosek

6.Znane elementarze:

-Marian Falski „Elementarz”

-Romana Miller, Maria Rostkowska „Pierwsza klasa pracuje”

-Ewa i Feliks Przyłubscy „Litery”

-H. Metera „Nauczę się pisać i czytać”

7. Elementy czynności pisania wg. Wróbla:
- element psychologiczny
- element fizjologiczny
- element motoryczny(ruchowy)
8. Elementy pisania jako aktu psychomotorycznego:
- słuchowe wyodrębnianie głoski
- rozpoznawanie jej odpowiednika literowego
- rozmieszczenie kolejnych liter w wyrazie, napisanie litery lub wyrazu
9.Tok nauki pisania:

Odpoznawanie, porównywanie i odtwarzanie znaków graficznych z uwzględnieniem ich swoistych cech.

Pokaz poprawnego wzoru danej litery, analiza jej elementów składowych, pokaz sposobu kreślenia oraz ćwiczenia ręki dziecka w poprawnym kreśleniu poszczególnych liter, zespołów liter, wyrazów.

10. Cechy poprawnego pisania:

-czytelność, pisemność, estetyka
11. Etapy w procesie nauki czytania:
- przygotowawczy
- elementarzowy
- poelementarzowy
13. Etapy nauki pisania nowej litery

-zaprezentowanie poprawnego wzoru danej litery

-analiza kształtu litery, konstrukcji jej elementów składowych, porównania jej z innymi literami

-prezentacja sposobu jej kreślenia, pisanie w powietrzu, na plastiku itp.

-ćwiczenia przygotowujące rękę dziecka do poprawnego kreślenia litery w dużym formacie oraz automatyzacja ruchów

-pisanie litery w zbliżonym i normalnym formacie

-łączenie litery z innymi

-pisanie przez dzieci zespołów liter i wyrazów z nową literą
14. Rodzaje ćwiczeń w pisaniu

-odwzorowywanie

-przepisywanie

-pisanie z pamięci

-pisanie z  komentowaniem

-pisanie sprawdzające ze słuchu

-pisanie samodzielne

15. Ćwiczenia słownikowo-frazeologiczne

- Wprowadzenie nazw przedmiotów, zjawisk, cech, czynności oraz stosunków przestrzennych i czasowych

-Wyjaśnianie niezrozumiałych wyrazów

- Gromadzenie zwrotów i wyrażeń zastępczych

- Zestawianie słownictwa o znaczeniu podobnym

-Dobieranie wyrazów o znaczeniu przeciwstawnym

-Grupowanie wyrazów wokół określonych tematów

- Zestawianie rodzin z wyrazów pokrewnych

- Dobieranie wyrazów o znaczeniu nadrzędnym i podrzędnym

- Wyrażanie treści za pomocą prostych porównań i przenośni

16. Struktura opowiadania

17. Pisma użytkowe klasa 1-3

- list, życzenia, zaproszenia, zawiadomienia, ogłoszenia
18. Fazy pracy z tekstem:
-Przygotowanie do czytania, czytanie tekstu, opracowanie tekstu, wykorzystanie treści.

19.Analityczne fazy pracy z tekstem

- nawiązywanie tresci tekstu do przeżyć i doświadczeń dzieci

- zestawienie treści czytanki z ilustracją

-wyodrębnienie zdarzeń i ustalanie ich kolejności

-wyodrębnienie postaci głównych i drugoplanowych, próba ich charakterystyki

-wyodrębnienie obrazów i ustalenie myśli przewodniej utworu

-określenie czasu i miejsca akcji utworu

-wyodrębnienie w tekście charakterystycznych fragmentów wskazanych przez nauczyciela

-czytanie z podziałem na role, dramatyzacja i inscenizacja

20.Syntetyczne formy pracy z tekstem

-streszczenie tekstu

-układanie i zapisywanie planu utworu

-ilustrowanie utworu

21.Etapy kształtowania pojęć językowych

1. Kojarzenie nazw z odpowiadającymi im przedmiotami

2. Kształtowanie elementarnych pojęć językowych

3.Kształtowanie pojęcia naukowego zjawisk językowych

22.Rodzaje ćwiczeń w procesie nauki poprawnej pisowni

1.Ćw.wprowadzające zagadnienia ortograficzne- dotyczą nowych treści językowych, które nauczyciel przekazuje przy użyciu różnych metod nauczania

2.Ćw. utrwalające- polegają na włączeniu danej wiedzy w system pojęć wraz z określonymi umiejętnościami, które dzieci potrafią wykorzystać w czasie wykonywanych zadań praktycznych

3.Ćw.sprawdzające- dotyczą oprócz głównego zadania związanego z diagnozowaniem postępów ucznia- wyrównania i nadrabianie zaległości.

23.Rodzaje ćwiczeń ortograficznych w tym rodzaje dyktand

1.Odwzorowywanie

2.Przepisywanie

3.Pisanie z pamięci

4.Pisanie ze słuchu

5.Pisanie z komentowaniem

Rodzaje dyktand:

1.Autodyktanda

2.Dyktanda wybranych reguł i norm

3.Dyktanda swobodne

4.Dyktanda twórcze

24.Innowacyjne metody nauki pisania

G.Doman, I. Majchrzak, B. Rocławski, J. Cieszyńska

25.Pomoce do edukacji polonistycznej

Alfabet z obrazkami, kostki ortograficzne – pomoce do ortografii, ciszki (ź, ć, ś, dź)zabawy z głoskami, plansze- Polskie litery i dwuznaki

1. Środowisko- to ogół elementów przyrodniczych, w szczególności powierzchnia Ziemi łącznie z glebą, kopaliny, wody, powietrze, świat roślinny i zwierzęcy, a także krajobraz, znajdujących się zarówno w stanie naturalnym, jak i przekształconym w wyniku działalności człowieka.
Środowisko przyrodnicze- całokształt ożywionych i nieożywionych składników przyrody, ściśle ze sobą powiązanych, otaczających organizmy żywe.
Środowisko geograficzne − otoczenie fizyczne (nieorganiczne) i biotyczne (organiczne), w którym żyje społeczeństwo ludzkie. Stanowi przekształcone środowisko przyrodnicze oraz elementy antropogeniczne.
2. Struktura środowiska człowieka:
a) kosmosfera(obejmuje oddziaływanie fal radiowych, promieniowania słonecznego i kosmicznego, ruchu dobowego i rocznego Ziemi oraz geosferę.
b) geosfera(ukształtowanie powierzchni Ziemi wraz z pokrywą glebową(litosfera), powietrze otaczające kulę ziemską(atmosfera) oraz wody(hydrosfera) oddziaływując na życie człowieka.
c) antroposfera(wpływ innych osób, relacje i struktury społeczne, wytwory ludzkiej działalności)
- socjosfera(psychosfera, infosfera)
- wytwory ludzkiej działalności(kulturosfera, technosfera)
d) biosfera(strefa życia)
-fitosfera-flora(rośliny) - zoosfera-fauna(zwierzęta)
3. Atmosfera- powłoka gazowa, którą tworzy mieszanina gazów otaczająca kulę ziemską.
4. Warstwy atmosfery:
a) troposfera- najbliższa powierzchni Ziemi, w tej warstwie występują zjawiska pogodowe i największe dobowe wahania temperatury oraz zanieczyszczenia powietrza.
b) tropopauza- granica między troposferą a stratosferą, jej położenie zależne jest od pory roku i szerokości geograficznej.
c) stratosfera- występuje niewiele pary wodnej i tylko poziome ruchy powietrza.
d) stratopauza- warstwa między stratosfera a mezosferą.
e) mezosfera- występują obłoki srebrzyste .
f) mezopauza- stała ujemna temperatura
g) termosfera- stały wzrost temperatury: jonosfera, egzosfera
5. Właściwości fizyczne powietrza:
temperatura, wilgotność, wiatr, ciśnienie
6. Właściwości fizyczne i chemiczne wody:
temperatura, mętność/przezroczystość, barwę, odczyn pH, zapach, twardość, zapach, smak, wskaźniki utlenialności biochemicznego i chemicznego zapotrzebowania na tlen.
7. Właściwości biologiczne wody:
- bakterie samożywne, cudzożywne
8. Gleba- zewnętrzna warstwa skorupy ziemskiej, która powstała i stale powstaje wskutek działania czynników atmosferycznych.
9. Właściwości fizyczno-mechaniczne gleby:
-porowatość(stosunek ogólnej objętości wolnej przestrzeni do objętości ziaren)
- przepuszczalność(zależna od szybkości przechodzenia wody przez glebę)
- przewiewność(przechodzenia powietrza i gazów do gleby)
- włoskowatość(wznoszenie wody do góry wbrew działaniu siły ciężkości.
- temperatura(uwarunkowana nasłonecznieniem, i ciepłem promieniującym z powierzchni gleby)
10. Podstawowe cechy gleby:
- skład decydujący o żyzności i urodzajności, zasobność w życie organiczne, powietrze i woda w glebie, temperatura, kwasowość, struktura, profil
11. Rodzaje gleb:
bielicowe, brunatne, lessowe, czarnoziemy, czarne ziemie, mady, rędziny, lateryty, szaroziemy, sołonczaki, poligonalne i górskie
12. Właściwości biologiczne gleby:
- w górnej warstwie występuje dużo bakterii, larwy, grzyby, pierwotniaki, glony
- występowanie pasożytów: glisty ludzkie, owsiki, włosogłówki.
13. Funkcje gleby:
- produkcyjna(umożliwia uprawę roślin)
- retencyjna(magazynuje wodę odpadową wykorzystywana przez rośliny)
- sanitarna(zapewnia obieg pierwiastków w przyrodzie)
- sorpcyjna(gleba pochłania cząstki, jony, związki toksyczne, pełniąc rolę filtra)
14. Łańcuch troficzny(pokarmowy)- stanowi powiązania pokarmowe między organizmami)
Producenci- organizmy samożywne(rośliny bakterie), które są zdolne do samodzielnej produkcji materii organicznej w procesie fotosyntezy lub chemosyntezy.
Konsumenci- organizmy cudzożywne przystosowane do pobierania gotowej materii organicznej(tkanek roślinnych, zwierzęcych). Np. zwierzęta roślinożerne, mięsożerne, pasożyty.
- konsumenci I rzędu(roślinożercy i pasożyty roślinne)
- konsumenci II rzędu(odżywiają się roślinożercami- drapieżcy, pasożyty zwierzęce)
- konsumenci III rzędu(odżywiają się mięsożernymi konsumentami II rzędu)
Reducenci- głównie bakterie i grzyby, które rozkładają substancje organiczne do prostych związków chemicznych nieorganicznych.
15. Poznawania przyrody przez dzieci:
Poznawanie przyrody na dwustopniowy charakter. Pierwszy stopień to poznawanie konkretno-zmysłowe, a drugi pojęciowe.
16. Schemat poznania przyrody:
- I faza- obserwacja,  II faza- porównanie
III faza- ocena, IV faza- rozumienie, pojęcia łączy w całość, wnioski
17. Poznawanie bezpośrednie- poznanie świata poprzez zmysły, angażowanie się emocjonalnie
Poznanie pośrednie- uzupełnienie wiedzy poprzez pomoce.
18.Wymiary edukacji przyrodniczej:
- edukacja o środowisku- wiedza naukowa o otaczającej przyrodzie, poznanie pojęć związanych z nią. 
- edukacja w środowisku- poznanie poprzez bezpośrednie działanie w środowisku.
- edukacja dla środowiska- przygotowanie do działania w środowisku, konkretne działania, np.  sadzenie, wykopki.

19. Cel kształcenia ogólnego wg PP:
a) przyswojenie wiadomości, np. poznanie środowiska zwierząt leśnych, warunków życia
b) zdobycie umiejętności, np. rozpoznawanie roślin w lesie, obserwacja pogody
c) kształtowanie postawy, np. dbanie o środowisko, dobre odżywianie, szacunek do przyrody
20. Sytuacja dydaktyczna- to część procesu dydaktycznego, którą można traktować jako swoistą całość, obejmującą: aktywność wewnętrzną i zewnętrzną uczniów ukierunkowaną przez cel stawiany sobie przez nich, działalność nauczyciela, obecność warunków zewnętrznych i zmiany w nich zachodzące, np. przesadzanie roślin, sprzątanie świata, tęcza.
21. Elementy sytuacji edukacyjnych:
cel cząstkowy, treść, metody i środki pracy, czas, miejsce pracy, sposoby sprawdzania wyników.
22. Główne typy sytuacji(czynność):
odtwórcze, zapamiętanie, umiejętnościowe, twórcze, wartościowania
23. Metody wg. C. Kupisiewicza:
oparte na obserwacji i pomiarze, słowie,  działalności praktycznej uczących się i gry dydaktyczne.
24. Metody wg. R. Więckowskiego:
informacyjna(wyjaśnienie, narracja, opis), heurystyczna(problemowe, dyskusji, dialogu)
25. Metody wg. W. Okonia:
asymilacji wiedzy, samodzielnego dochodzenia do wiedzy, waloryzacyjna, praktyczna
26. Formy zajęć edukacji przyrodniczej:
- zajęcia i zabawy dowolne- podejmowane przez dzieci z własnej inicjatywy w czasie przeznaczonym na to w ciągu dnia. Mogą mieć charakter indywidualny bądź zbiorowy.
- zajęcia obowiązkowe- czynności samoobsługowe i prace użyteczne dzieci, spacery, wycieczki, uroczystości przedszkolne oraz codzienne zajęcia organizowane rzez nauczyciela.
- zajęcia okolicznościowe- nieoczekiwane sytuacje nasuwające dzieciom jakieś problemy wynikające z ich zainteresowań, obserwacji, przeżyć czy chwilowego samopoczucia jak również stwarzając nauczycielowi okazję do oddziaływań wychowawczych.
27. Ogólne formy organizacyjne przyrody:
- wycieczki krótkotrwałe i dłuższe, prace w ogrodzie szkolnym i na terenie wokół szkoły, prace hodowlane prowadzone w szkole i domu, prowadzenie kącika przyrody i ochrony środowiska, lekcje środowiska społeczno-przyrodniczego prowadzonego w klasie, prace społecznie użyteczne na rzecz środowiska i szkoły, udział dzieci w różnych akcjach, apelach, pracach praktycznych i uroczystościach.
28. Spacer- spontaniczne/rekreacyjne wyjście w teren  Wycieczka- planowe/zorganizowane wyjście w teren.
29. Rodzaje wycieczki ze względu na czas i odległość:
- bliższe- krótkotrwałe wyprawy o wąskim zakresie tematycznym w celu obserwacji jednego wybranego obiektu lub zjawiska, np. kwitnienia roślin, oznakowania drogi(20-30min)
- dalsze- wycieczki kilkugodzinne, obejmują szerszy zakres tematyczny, występuję obserwacja kilku obiektów i szeregu zjawisk, np. szkodników sadu, mrowiska, pracy ludzi na budowie.(1-3godz)
- całodzienne- wprowadzenie uczniów w naturalne środowisko społeczno-przyrodnicze jako integralną całość, np. wycieczka nad zbiornik wodny.
30. Rodzaje wycieczki ze względu na cele:
- rozpoznawcza- służy rozeznaniu doświadczeń dziecka z danego zakresu oraz wprowadzeniu do tematu, który dopiero bd realizowany, np. początek roku szkolnego.
- poznawcza- organizuje się ją przeważnie w pierwszych etapach cykli dydaktycznych. Celem jest pogłębienie istniejących lub uzyskanie nowych doświadczeń w bezpośrednim kontakcie z rzeczywistością.
- pogłębiająca- organizuje się ją wtedy, kiedy podczas opracowania materiału uzyskanego w czasie wycieczek poznawczych powstały luki w jakości doświadczeń dzieci.
- porównawcza- porządkowanie i zbieranie wiedzy na dany temat w końcowych zajęciach aby powiązać wiedzę teoretyczną z obserwacjami czy porównać omówione wcześniej środowiska.
- podsumowująca- organizuje się ją po zakończeniu cyklu zajęć. Stanowi formę utrwalania wiadomości i wyrabiania wiadomości.
31. Funkcje dydaktyczne pracy domowej:
- samodzielne opanowanie w domu określonych wiadomości, utrwalenie materiału przerobionego na lekcji, zebranie pomocy szkolnych, ukształtowanie u uczniów określonych umiejętności i nawyków przez samodzielne ćwiczenia, rozwijanie samodzielności myślenia i działania przez wykonywanie zindywidualizowanych zadań teoretycznych i praktycznych wykraczających poza materiał programowy danego przedmiotu.
32. Skład pracy domowej dziecka:
- nauka domowa, pomoc w gospodarstwie domowym, rozwój własnych zainteresowań.
33. Cele i zadania pracy domowej:
- opanowanie nowego materiału przedlekcyjne, utrwalenie przyswojonego materiału, uzupełnienie rozszerzenie lub pogłębienie materiału opracowanego na zajęciach, rozwijanie samodzielności i twórczości uczniów.
34. Pomoce dydaktyczne ze względu na rozwój dzieci:
- środki manipulacyjne- okazy naturalne, narzędzia, przybory, przyrządy, naczynie, materiały, zabawki.
- środki wizualne(wzrokowe)- obrazy, tablice, przezrocza, fotografie, widokówki, ilustracje, prezentacje multimedialne, mapy.
- środki audytywne(słuchowe)- audycje radiowe, taśmy i płyty z nagraniami.
- środki audiowizualne- filmy dźwiękowe, programy telewizyjne, edukacyjne programy multimedialne.
- podręczniki, literatura popularnonaukowa- czasopisma dziecięce, przewodniki turystyczne, leksykony i encyklopedie, słowniki.
...