Zaburzenia odżywiania
ANOREKSJA
Anoreksja jest w modzie. Modne są wystające obojczyki, widoczne pod goła skóra żebra, nogi chude niczym patyki, sterczące kości biodrowe, kolana, łokcie. Modne jest słowo anoreksja. Młode dziewczyny potrafią nawet chwalić się tym, że chyba maja anoreksję, nie wiedząc tak naprawdę, czym jest ta choroba. Niektóre chcą mieć anoreksję, bo myślą, że w ten sposób po prostu schudną i będą piękne, a świat będzie lepszy i prostszy. Nic bardziej mylnego. Czym więc jest ta choroba?Czym grozi? Jak rozpoznać i jak przebiega leczenie? ·Określenie "anorexia" użyte zostało po raz pierwszy w 1873 roku przez angielskiego lekarza opisującego przypadek bardzo wychudzonej pacjentki. Pacjenci cierpiący na tę chorobę odczuwają głód, ale panują nad nim i odmawiają przyjmowania pokarmu z powodu nieustannego pragnienia bycia szczupłym, nawet do stanu wychudzenia oraz ze strachu przed utrata kontroli nad tym, co czynią. Zwykle kobieta, u której stwierdza się anoreksję straciła sporo na wadze, schodząc poniżej 45 kilogramów (choć to nie reguła). Cecha nierozerwalnie łącząca się z anoreksja jest zanik miesiączki (błędem jest jednak twierdzenie: "dopóki mam okres, nie jestem chora"...choroba zaczyna się często dużo wcześniej niż przed tym krytycznym momentem).Kobieta chora widzi zniekształcony obraz własnej sylwetki, niektóre pacjentki wiedza, że są okropnie wychudzone, ale zaprzeczają temu, nie przyznając się do choroby, inne wciąż widza siebie jako zbyt gruba.Większość pacjentek cierpiących na anoreksję jest zaabsorbowana jedzeniem i kontrolowaniem swojej wagi. Sprawy związane z żywnością i unikaniem jedzenia staja się zajęciem wykluczającym większość innych zajęć odpowiednich dla wieku. Zwykle chore przejmują się swoja waga do tego stopnia,że mogą ze szczegółami podawać zmiany ich wagi z uwzględnieniem 0.5 Kg w ciągu tygodnia. To zaaferowanie jedzeniem, kontrolowaniem wagi i wysiłkiem fizycznym prowadzi do stosowania różnych sposobów, aby osiągnąć swój cel (mniej ważyć, być chudsza, wygrać "walkę z głodem"). Anorektyczki czasem tracą przyjaciół i kontakty z rodzina poprzez wieczny brak czasu i rezygnację z przyjęć, gdzie mogłyby nie uniknąć jedzenia. Jak to się zaczyna? Gdzie kończy się granica między zdrowym odżywianiem i dieta niszcząca kilka zbędnych kilogramów, zdrowym typem życia, a niepohamowanym wyniszczaniem organizmu przez głodówki i wyczerpujące ćwiczenia? Choroba może rozpocząć się nagle jako nieprzewidziana konsekwencja reżimu dietetycznego, może też wieńczyć rozwijający się od kilku miesięcy (czy lat) proces. Kiedy pacjentka zaczyna mieć obsesję na punkcie żywienia, tabeli kalorycznych, ćwiczeń fizycznych i swojego wyglądu, jest to zły objaw. Na nic zda się szukanie przyczyn hormonalnych. Anoreksja nie należy do chorób o jednej ,dającej się łatwo wyodrębnić przyczynie. U chorych zachodzą zmiany neuroendokrynologiczne polegające na spadku poziomu estrogenu, progesteronu, hormonów wyzwalających gonadotropiny i stymulujących jajeczkowanie. Nie hormony są więc winne za anoreksję, to anoreksja prowadzi do zaburzeń hormonalnych. Głównym powodem "wpadania" w tę chorobę jest chęć zapanowania nad przynajmniej niewielkim aspektem swojego życia i jednocześnie chęć bycia szczuplejsza. Nieprawidłowe nawyki jedzeniowe - jak na przykład powszechny obowiązek odchudzania staja się pułapka uzależnienia dla wielu młodych kobiet poddających się dobrowolnie terrorowi szczupłości. Weightism - czyli dyskryminacja ""szczupłych inaczej"" powiększa liczbę swoich ofiar w populacji młodych kobiet w optymalnym wieku produkcyjnym i rozrodczym. Ofiary nałogu jedzeniowego poświęcają najlepsze lata życia zabiegom korygującym kształty sylwetki i ciężar ich ciała. Powodów, dla których kobiety zaczynają się odchudzać, a w konsekwencji popadać w anoreksję jest wiele. Wpływ na to ma niewątpliwie stwierdzenie ,że kobieta szczupła, atrakcyjna i elegancka, przebojowa, ma powodzenie i potrafi sobie radzić w życiu, osiąga sukces. Myślenie takie propagowane jest przez media i społeczeństwo. Często kobiety chorujące na anoreksję cierpią na nieuświadomiony lub jawny lęk przed wejściem w "dorosłość" i osiągnięciem dojrzałości seksualnej, mogą bać się kontaktów fizycznych. Wiedza, że przez swoje wychudzenie nie są odpowiednimi kandydatkami dla mężczyzn i w ten sposób bronią się. Odchudzać zaczynają się także z powodu braku akceptacji ukochanej osoby, czasem wystarczy zwykłe napomknięcie o kilku zbędnych kilogramach.
Niektóre symptomy anoreksji:- Znaczna utrata wagi- Narzekanie na "niewidzialne" fałdy tłuszczu- Jedzenie sporadycznie - Spędzanie czasu w samotności- Obsesja na punkcie ćwiczeń fizycznych- Zatrzymanie miesiączki- Przygnębienie przeplatające się z euforia- Złe wyniki badań krwi i moczu
Anoreksja jest zaburzeniem psychosomatycznym, podczas którego mogą pojawić się objawy fizyczne wywołane samo głodzeniem i innymi sposobami spadku wagi. Głównym sposobem leczenia jest psychoterapia. Kiedy pacjentka przyznaje, że jest chora i chce jeść, wyleczyć się, głównym problemem jest fakt, iż jest przerażona lękiem. Boi się straty panowania nad jedzeniem i tego, że już nie będzie mogła kontrolować swojej wagi. Anorektyczki z reguły kochają jeść, dlatego potrzeba panowania nad ilości spożywanego pokarmu powoduje u nich znaczny niepokój psychiczny i lęki. Choć anoreksja to schorzenie psychosomatyczne, pierwszym i podstawowym zadaniem jest zwiększenie masy ciała chorej. Stosuje się (w leczeniu szpitalnym) tzw. odkarmienie polegające na różnorodnej diecie dostarczającej od 2200kcal do 2500kcal dziennie. Jednak nie zawsze jest to proste, ponieważ pacjentki używają różnych sposobów by ukryć jedzenie lub upozorować przyrost wagi. Mogą ukrywać jedzenie w pluszowych maskotkach, wyrzucać prze za okno, ukrywać pokarm w ustach i wypluwać w łazience, lub też w celu "zwiększenia wagi" pić duże ilości wody przed ważeniem, ukrywać małe ciężarki w połach piżamy, nosić ciężka biżuterię. Ponieważ chore bardzo ograniczają ilość i różnorodność pokarmów drugim celem jest nauczenie pacjentki jak właściwie i zdrowo się odżywiać, jak komponować składniki. Należy także nauczyć pacjentki, że nie uzyskają poprawy, jeśli będą stosować wymioty lub środki przeczyszczające, które tylko pogarszają ich stan zdrowia.Niektóre pacjentki są zadowolone z tego, iż nie miesiączkuje. Należy długo z nimi rozmawiać na temat menstruacji. W miarę jak pacjentka wraca "do siebie" może zechcieć powrotu miesiączki, czasem także konieczne są zapewnienia,że cykle powrócą i kobieta będzie płodna, tak jak dawniej. Kobiety uświadamiają sobie, że mogą kiedyś być matkami.Pacjentki z anoreksja zwykle maja bardzo wiele problemów tłumionych przez lata w sobie, zagłuszanych przez myśli krążące wokół jedzenia. Ponieważ anorektyczki maja poczucie wyższości moralnej nad innymi przez kontrolę nad własnym życiem, boja się utraty tej wyższości. Wszelkie obawy i problemy powinny być rozwiązywane na spotkaniach z lekarzem specjalista. Anoreksja jest często sposobem ucieczki przed ważnymi decyzjami i podejmowaniem działań, na które pacjentka nie ma ochoty. Zdarza się, że wizyty u psychologa bądź psychiatry musza być bardzo częste. Ważne jest także wzbudzenie zaufania u pacjentki. Anoreksja nervosa występuje głównie u kobiet. Przyczyny zaburzeń Jednak są identyczne u mężczyzn. Dorastający człowiek może nie radzić sobie "ze sobą" i kontrolować życie poprzez właśnie jedzenie, chce mieć świadomość,że nad czymś może panować. Może też czuć się, ale we własnej skórze i próbować zmienić. Bywa także, że anorektycy nie są pewni swojej orientacji seksualnej, co także pogłębia ich frustrację. Częściej jednak niż anoreksja u mężczyzn występuje bulimia*. Najczęściej anoreksja lub bulimia dotknięci są wyczynowi zapaśnicy, gimnastycy lub pływacy.Powikłania towarzyszące anoreksji nie są jedynie powikłaniami natury fizjologicznej,to także zmiany w psychice młodej osoby. Poza znaczną utratą wagi, u chorych na anoreksję tętno jest niskie, nieregularne. Poziom cukru we krwi jest bardzo niski. Zauważyć można zimne dłonie i stopy, obniżoną temperaturę ciała, co spowodowane jest brakiem tkanki tłuszczowej. Rytm pracy nerek zostaje zaburzony, może mieć miejsce odwodnienie organizmu, na skutek, czego pojawia się uczucie pragnienia. Występuje zatrzymanie miesiączki, co spowodowane jest zbyt dużym ubytkiem masy ciała. Sylwetka anorektyczek przypomina sylwetkę dziecka, dziewczynki niedojrzałej. Organizm ogarnia uczucie osłabienia i ciągłego zmęczenia, senności. Występują zaparcia spowodowane zbyt mała ilością treści pokarmowej w jelitach, by pobudzić ruchy robaczkowe.Pomimo narastania objawów (wyniszczenie, obniżenie temperatury ciała, podciśnienie, zatrzymanie miesiączkowania itp.) chore zwykle przez długi czas zachowują sprawność intelektualna oraz aktywność fizyczna. Początkowo utrata masy ciała odbywa się kosztem utraty tkanki tłuszczowej, kiedy jednak wyczerpane zostają rezerwy tłuszczowe organizmu dochodzi do zużycia białek ustrojowych. Badania laboratoryjne początkowo nie wykazują istotnych odchyleń od normy, później dochodzi do zaburzeń gospodarki wodnej i elektrolitowej organizmu. Objawy te mogą być szczególnie dramatyczne u młodocianych pacjentów. Następnie pojawiają się zaburzenia hormonalne. Anoreksja jest choroba, która zostawia trwały ślad w psychice młodego człowieka.
BULIMIA
występuje o wiele częściej niż anoreksja.To zaburzenie odżywiania się polegające na okresowym, niekontrolowanym przejadaniu się, po którym osoba cierpiąca na bulimię odczuwa silny lęk przed przytyciem. By uniknąć przybrania na wadze, taka osoba przeczyszcza się, wymiotuje, intensywnie ćwiczy lub stosuje bardzo restrykcyjną dietę. Częściej na bulimię chorują kobiety niż mężczyźn
JEDZENIE KOMPULSYWNE
to spożywanie jedzenia w dużych ilościach w niekontrolowany sposób. Jedzenie nie jest spowodowane głodem, ale nieprzyjemnymi emocjami. Posiłek jest znacznie większy niż normalnie. Po jedzeniu osoba cierpiąca ma poczucie winy i wstydu. Częstym skutkiem jedzenia kompulsywnego jest nadwaga lub otyłość.
Nisa