FenomenologiaE.Husserl: -badania logiczne, przezwyciężenie sprzeczności między obiektywizmem a subiektywizmem,logika jako zbiór norm odnoszących się do prawidłowego myślenia,krytyka psychologizmu w logice,dotarcie do eidos(istoty) doświadczenia, istnienie świata przyjmujemy intuicyjne-nie jest jednak ono takie oczywiste. M.Heidegger: zwraca się od bytu do bycia-ludzie źle interpretują te przestrzenie przez co uprzedmiatawiają siebie i innych,ogłosił kres metafizyki, prawdę stanowi to co pomija nauka-doświadczenie wew.,sacrum-zmysłowość i duchowość. M.Scheller:człowiek posiada pierwiastek duchowy,trwałą postawą nie może być samo życie,duch wznosi się ponad granice ludzkich stanów cielesnych.
Egzystencjonalizm
J.P. Sartre: człowiek, jako jedyny z wszystkich bytów ma bezpośredni wpływ na to kim jest i dokonując niezależnych wyborów wyraża swoją wolność-ludzie są na tę wolność skazani,każdy swoim zachowanie kreuje określone wzory osobowe,pragnienie-wybór spontaniczny,subiektywność-jednostkowa jaźń,niemożność wyjścia poza ludzki świat sensów i znaczeń,zasada metodologiczna (poznanie jednocześnie z refleksją),zasada ontologiczna (określa osobę konkretną przez jej materializm).
Strukturalizm
C.Levi-Strauss: świadome ludzkie'ja'było późnym efektem rozwoju ludzkości,nie można redukować człowieka do procesów biologicznych ani do sfery wolności,kultura nie jest rzeczywistością Tworzoną lecz tworzącą.
Hermeneutyka
H.G.Gadamer:pwrócił do koncepcji'koła hermeneutycznego' Heideggera- nie można zrozumieć całości bez zrozumienia szczegółu, a szczegół nie może być zrozumiany bez odwołania się do całości, ,znaczenie poznajemu obserwując jego działanie,nie należy przestawać być sobą-poszerzenie własnego horyzontu rozumienia by uwzględnić odmienność.
Filozofia analitycznaG.Frege:uznał,że przedmiot ma sens oraz znaczenie, uniwersaliom(piękno, dobro) nie przysługuje egzystencja, dążenie do wyeliminowania metafizyki,nie istnieją przedmioty będące odpowiednikiem nazw ogólnym(idealizm jest błędem poznawaczym).L.Wittgenstein: |Traktat filozoficzny| |Dociekania filozoficzne| Świat jest zbiorem faktów,stany rzeczy są złożone z prostych przedmiotów, tautologia-kontrtautologia,filozofia jest sposobem rozjaśniania wiedzy o realnym świecie| 'gra językowa',nie ma ogólnej teorii sądów,można:rozkazywać, opisywać,wymyślić historyjkę,Język ma charakter publiczny,świat jest tworzony przez język- Kaczkozając.Kryzys wsp. filozofii H.Arendt:dramat masowej zagłady-pojęcie zła,ustrój totalitarny-ideologia oraz terror,imperializm, antysemityzm,powstanie ruchów masowych,Faszym,Komunizm-język:odbiera człowiekowi wolność-władza jako konieczność,masy nie mają wiedzy na temat świata ani świadomości interesów, Arendt odnosi się do komunizmu i socjalizmu,brak szacunku dla faktówi przypisywanie złych intencji osobom o odmiennych poglądach|Fakty są bardziej kruche od odkryć i teorii|sposobem doskonalenia duszy jest 'teoria'|WŁADZA autorytarna-piramida->źródło poza systemem sprawowania władzy,źródło autorytetu powyżej pirmaidy, WŁADZA totalitarna:cebula środek przywódca,dalej poglądy,partie,organizacje.
Racjonalizm krytyczny K.R.Popper: koncepcja społeczeństwa otwratego, zasada falsyfikowalności jako kryterium naukowości,filozofia społ.-polityczna| teza-łabędzie,metoda naukowa-> dedukcja,teoria naukowa->teoria falsyfikowalna,Proces naukowy-budujemy teorię,szukamy danych przeczących jej(falsyfikacja), dobra teoria,która przetrwa próbę falsy-fikacji.,odrzuca naukowość marksizmu, SPOŁECZENSTWO Zamknięte- społ.plemienne,kolektywne,sposoby pos-tępowania są określone przez rytuał, ob-yczaj-Sparta,SPOŁECZEŃSTWO Otwarte- jednostka ma prawo do osobistych decyzji,jedn.dążą do awansu społ,co może prowadzić do walk(zamknięte jest wolne od konfiktów).Dzieje Grecji-z zamk do otwart-lęk przed odpowiedzialnością.
KOŁO WIEDEŃSKIE odrzuca wszelkie lelemnty metafiz.,źródłem poznania są czyste fakty za pomocą'zdań protokularnych',matoda naukowa-> indukcja,kryterium prawdziwości-> weryfikacja,proces naukowy:zbieramy dane,uogólniamy budując teorię,szukamy danych potw.teorię(weryfikacja).
Ponowoczesność Z.Baumann: nomada – osoba która wędruje, wymienia informacje i porozumiewa się z innymi bez poruszania się z miejsca|
odwrót od nauki w stronę wolności, SPoł.PONOWoczesne(świat stos.społ.przekształcony przez rozwój nowych środków komunikacji)-etap rozwoju społ.po ukształtowaniu się społ. nowoczesnego,powszechna utrata wiary w postęp,nasilenie konsumpcjonizmu, indywidualizmu,relatywizmu moralnego, utowarowanie kultury,globalizacja, Postmodernizm(opis i diagnoza)-prawda nie polega na zgodności z rzeczywistością, prawda postęp postrzegane jako narzędzia przmocy, postmodernim krytykuje totalitaryzm, należy zawiesić wiarę w postęp-traktować jako względną,z dystansem, racjonalność->wybór największej satysfakcji, wolność->wybór pomiędzy satysfakcjami,za głowną cechę NOWOczesności uznaje się wyzwolenie, zniesienie ograniczeń,liczy się co tu i teraz,CEchy:rzyczywistość gry i spektaklu.
Idea polityki filozoficznej Postmodernizm J.F.Lyotard: krytykuje możiwość jednej narracji,jedność i prostota jest związaną z dominacja jednej partii i jednej totalitarnej wizji rzeczywistości,ład można zrealizować wyłącznie przemocą.
Dekonstrukcja Derrida: dek.nie jest metodą ale aktywnością czytania,przeciwieństwo mowy i pisma,dek.ma wykazać że to metafora,figura i retoryka organizują tekst,nie kłamie się mówiąc fałsz jeżeli wierzymy że to prawda,Derrida odróżnił: historię pojęcia kłamstwa,historię wydarzeń związanych z kłamstwem, prawa rządzące opowiadaniem kłamstw.
Tożsamość indywidualna i zbiorowa
J.J.Rousseau: moralność jako głos naszej wewnętrznej natury, następstwem tego są emocje,odrzuca pojęcie honoru,Herder: kązdy jest sobą w unikalny sposób-ma żyć swoim życiem,konsekwencja-> wezwanie do samorealizacji,ideału., naszą tożsamość definiujemy w dialogu, tożs.jako przestrzeń gdzie kształtują sią nasze gusta,opinie,pragnienia,Hegel:na płaszczyźnie indywidualnej->tożsamość jest tworzona ze 'znaczącymi'iinymi,na płaszczyźnie społecznej->polityka równego uznania,odmowa uznania albo błędne uznanie może być formą opresji.
C.Taylor: odwołuje się do Hegla i jego opozycje pomiędzy panem a niewolnikiem, honor powiązany jest z nierównością,przeciwieństwem honoru jest godność,która należy się każdemu, tożs.jest kształtowana przez uznanie lub jego brak.
C.Dalszy Postmodernizm-Demokracja
R.Rorty: analityczna filozofia języka, podobne wnioski jak u Lyotarda,oskarża filozofię o szerzenie wiary w Jedyną prawdę,wszystkie prawdy są niepewne, prawda nie jest elementem świata a jedynie właściwością opisu,tylko opisy mogą być prawdziwe lub fałszywe-działa to w obrębie jakiegoś słownika(pełnią tylko jakąś użyteczną funkcję,pozostają te,które sprawdzają się najlepiej-PRAGmatyzm- system filozoficzny, którego podstawowym elementem jest pragmatyczna teoria prawdy, uzależniająca prawdziwość tez od praktycznych skutków),jest romantykiem -dzięki literaturze rozwija się wrażliwość na cierpienie,nowe słowniki przyniosą człowiekowi mniej cierpienia.
KONCEPCJE Sprawiedliwośći
J.Rawls: nieświadomość tego co rózni pozwala określić wspólną koncepcję sprawiedliwości,nikt nie chce uprzywilejować żadnej grupy bo po opuszczeniu'zasłony niewiedzy'mogłoby się okazać że znalazł się poza nią.
Maximin-max.poprawa sytuacji najmniej uprzywilejowanych,zmniejszenie dysproporcji społecznych.
1 zasada sprawiedliwości-każda osoba ma mieć równe prawo do jak najszerszej podstawowej wolności,która nie narusza wolności innych.
2 zasada sprawiedliwości- nierówności społ. i ekonomiczne mają być tak ułożone,żeby wiązały się z propozycjami dla wszystkich równo otwartymi (niesprawiedliwość-nierówności,nie są korzystne dla wszystkich).
1reguła priorytetu: zasada 1 sprawiedliwości jest ważniejsza niż druga
2reguła priorytetu: prio.sprawiedliwości wobec efektywności i dobrobytu. Przedmiot sprawied.-główne instytucje społeczne rozdzielają prawa i obowiązki.
Krytyka koncepcji sprawiedliwości- odwoływała się do innej podstawy dla sprawiedl.niż umowoa społeczna.
Liberalizm polityczny- Rawls uwzględnia wielość doktryn filozoficznych i religijnych istniejących w liberalnym społeczeństwie,spraw.jako koncepcja politycznaOVERLAPPing consensus-zdarza się ludziom uznającym różne rozległe doktryny.
Ciężary sądu
1.ludzie są gotowi zaproponować i dotrzymać sprawi.warunków kooperacji,
2.-..- uznać ciężary sądu i pogodzić się z jego konsekwencjami dla publicznego rozumu.Rodzaje sądów:teoretyczne, moralne, praktyczne. Źródła dla sądu: dowody,pojęcie-kontekst,doświadczenie
perspektywa.Rozumne doktryny: są konsekwentne, spójne, zrozumiałe (rozum teoretyczny)| porządkują wartości wyróżniające pewne z nich(rozum praktyczny),czerpią z tradycji myślowej i ewoluują,wszyscy ludzie nie wzynają jednej doktryny,liberalizm nie kwestionuje poprawności sądów politycz i moralnych, nie twierdzi,że powinniśmy zachwać sceptycyzm wobec naszych własnych przekonań. Idea publicznego rozumu: rozum społeczeństwa->sposób formułowania planów i określania jego celów,przedmiotem rozumu jest dobro ogółu, jego natura i treść jest publiczna, wszystkie partie działaja w imię prawa wspólnego,sędziowie-nie opinie własne.
Modernizm-Nieskończony Projekt
J.Habermass przeciwstawia się tezie o wyczerpaniu się potencjały nowoczesności,pisze o zaniechaniu i zniekształceniu idei nowoczesności, estetyka->patologiczna forma'sztuki dla sztuki',nie należey żegnać moderny,Koncepcje liberalizmu:Rawls- odnosi się do sfery politycznej,Habermas -ma szerszy charakter i uwzględnia szeroko pojętą tożsamość politycz.'my'.
Polit.deliberatywna-Sfera Publiczna powinna być przestrzenią,w której kształtuje się opinia publiczna, Porozumienie może być akceptowalne, jeśli każdy z obywateli może zabrać głos w dyskusji,a jego argumenty zostaną poważnie potraktowane,Prawowity obieg władzy->zorganizowana społecznie publiczność powinna identyfikować problemy na podstawie własnych doświadczeń,opracowywać je, następnie uchwalać w postavi prawa.Idea Europy: była odpowiedzią na chaos związany z globalizacją i presją ekonomiczną, Denacjonalizacja-rządy zaakceptowały wysokie bezrobocie, marginalizację pewnych grup społecznych, Zanik wiary w możliwość wpływania na losy międzynarodowej wspólnoty, odpolitycznienie obywateli,Większa rola religii,Islam-język-stosowanie przemocy.
Kolonizacja świata życia (św.przeżywany): należy do niego sztuka, religia,obyczaje,z powodu globalizacji i regulacji wolnorynkowej zaczęły znikać więzi społeczne, Habermass chciał zrównoważyć te dwa wymiary,Porządek prawny jest prawomocny, gdy adresaci prawa akceptują je i są przekonani o jego zasadności,Pozapaństwowe regulacje zostały pozbawione takiej prawomocności->efekt to wycofanie obywateli z aktywności publicznej. Jak wyjść z sytuacji kryzysu?:więcej prawa-> strategia jurydyzacji-wzrost regulacji prawnych ma wzmocnić Europę,Serce-> można zwrócić się 'ku sercu' i zaznaczyć znaczenie współpracy i zaangażowania obywateli. MINUSY:konflikt normatywności,Habermass już kiedyś ogłosił powstanie europejskiej przestrzeni(za wcześnie),dyskusja na temat wojny w Iraku|PLUSY:podbudowa współczesnych analiz filozo.-politycznych ,Właściwa analiza kryzysu,jedynie zjednoczona gospodarka może być przeciwwagą dla innych globalnych rynków.
Feminizm: 1 Fala:emancypantki dążyły do uzyskania samodzielnej podmiotowości prawnej,chciały dziedziczyć,mieć prawo do relacji handlowych,potem przerodziło się to w walke p prawa polityczne(sufrażystki- domagały się praw wyborczych dla kobiet). J.S.Mill:filozof i pierwszy poseł domagający się praw wyborczych dla kobiet. 2 Fala: mimo posiadania praw publicznych nie były obecne w przestrzeni publicznej,zawodowej, nie tworzyły kultury,nie miały wykształcenia, kobieta powinna być wykształcona, na równi z mężczyznami pracować, realizować zawodowe aspiracje-często łączyło się to z odrzuceniem macierzyństwa i rodziny,walką o aborcję, wyzwoleniem seksualnym.3 Fala:zdobyły co mogły,trudno im było połączyć rolę matki z pracą zawodową-role kobiece mierzone według modelu pani domu, role zawodowe mierzone wg modelu mężczyzny,który zajmuje się wyłącznie pracą. Nastąpiła swoista rebelia przeciwko wizji superkobiety, która zdoła wszystko połączyć.
wsobietylkoja