Studia_z_Prawa_Wyznaniowego_tom_2.pdf

(4105 KB) Pobierz

STUDIA

Z PRAWA WYZNANIOWEGO

Pod redakcj

Artura Mezglewskiego

opracowano w Katedrze Prawa Wyznaniowego KUL

LUBLIN 2001

Recenzja naukowa:

Ks. prof. dr hab. Antoni D bi ski

Opracowanie graficzne ok adki:

Dariusz Paw owski

Redakcja techniczna:

Leokadia Wilk

ISBN 83-7300-056-9

WYDAWNICTWO DIECEZJALNE W SANDOMIERZU

Drukarnia Diecezjalna, 27-600 Sandomierz, ul. eromskiego 4,

tel. (0-15) 832 31 92; fax 832 77 87. Zam. 45/2001.

e-mail:

marketing@wds.pl

www.wds.pl

Studia z Prawa Wyznaniowego

Tom II – 2001

Artur Mezglewski

Lublin

Poj cie “duchownego” w przepisach

prawa polskiego o zawieraniu ma e stwa

Po ród obowi zuj cych przepisów prawa polskiego o zawieraniu

ma e stwa poj cia: “duchowny”, “osoba duchowna” u ywaj :

ustawa p.a.s.c. wraz z przepisami wykonawczymi, Kodeks rodzinny

i opieku czy oraz ustawy wyznaniowe

. U ywane w powo anych

przepisach poj cie - jak si wydaje - nie jest jednak rozumiane jed-

noznacznie. W celu ustalenia jego w a ciwej wyk adni zachodzi

konieczno przeanalizowania kontekstu znaczeniowego tego termi-

nu we wszystkich przypadkach jego zastosowania.

1. Poj cie “duchowny” w rozumieniu przepisów p.a.s.c.

W artykule 27 ust. 2 p.a.s.c. ustawodawca dokona próby okre-

lenia terminu “duchowny” na potrzeby przepisów prawa polskiego

o zawieraniu ma e stwa. Zgodnie z tym przepisem “minister w a-

ciwy w sprawach administracji na podstawie informacji otrzyma-

nych od w a ciwych przedstawicieli ko cio ów i innych zwi zków

wyznaniowych og asza w Dzienniku Urz dowym Rzeczypospolitej

Polskiej “Monitor Polski” obwieszczenie zawieraj ce wykaz stano-

wisk, których zajmowanie upowa nia do sporz dzenia za wiadcze-

nia stanowi cego podstaw sporz dzenia aktu ma e stwa zawarte-

go w sposób okre lony w art. 1 § 2 i 3 Kodeksu rodzinnego i opie-

ku czego. Osoba zajmuj ca jedno z tych stanowisk jest duchownym

Pod terminem “ustawy wyznaniowe” - na potrzeby niniejszego opracowania -

rozumie b dziemy akty prawne rangi ustawowej reguluj ce w sposób indywidual-

ny sytuacj prawn poszczególnych zwi zków wyznaniowych.

A. Mezglewski

w rozumieniu przepisów o zawarciu ma e stwa”. W przepisie art.

27 ust. 2 p.a.s.c. nie podana zosta a zatem definicja terminu “du-

chowny”, natomiast przepis ten, odwo uj c si do wykazu stanowisk

zawartego w stosownym obwieszczeniu Ministra SWiA, okre la, i

osoba zajmuj ca jedno z tych stanowisk, jest duchownym w rozu-

mieniu przepisów prawa polskiego. Powy szy wykaz sporz dzony

zosta na podstawie informacji nades anych przez zainteresowane

zwi zki wyznaniowe

. Zastosowano tutaj swoist recepcj nie tyle

poj cia duchownego – gdy to wymaga oby wej cie na p aszczyzn

teologiczno-doktrynaln - ile raczej statusu duchownego, który to

status jak gdyby na wniosek, czy te ze wskazania zwi zków wy-

znaniowych, zosta przez pa stwo przyznany. Wed ug powy szej

interpretacji “duchowny” to osoba, która ze wzgl du na zajmowane

stanowisko lub pe nion funkcj

w danym zwi zku wyznaniowym,

oraz na skutek zamieszczenia go w obwieszczeniu Ministra SWiA,

jest upowa niona do sporz dzenia za wiadczenia, stanowi cego

podstaw sporz dzenia aktu ma e stwa, zawartego w trybie art. 1

§ 2 i 3 k.r.o.

Powy sza ustawa u ywa terminu “duchowny” jeszcze dwukrot-

nie: w art. 61a ust. 4 oraz w art. 62a. Przepis art. 61a ust. 4 normuje

sytuacj , kiedy za wiadczenie stanowi ce podstaw dokonania reje-

stracji ma e stwa w u.s.c. nadane przesy k pocztow zagin o.

W takiej sytuacji kierownik u.s.c zwraca si do duchownego, który

nada powy sza przesy k o potwierdzenie tre ci utraconego za-

wiadczenia. U yte w powy szym przepisie poj cie “duchowny”

koresponduje z poj ciem okre lonym w art. 27 ust 2 i niew tpliwie

chodzi tutaj o tego samego duchownego, który sporz dzi stosowne

za wiadczenie.

Zob. Obwieszczenie Ministra Spraw Wewn trznych i Administracji z dn. 4 li-

stopada 1998 r. w sprawie og oszenia wykazu stanowisk, których zajmowanie

upowa nia do sporz dzenia za wiadczenia stanowi cego podstaw sporz dzenia

aktu ma e stwa zawartego w sposób okre lony w art. 1 § 2 i 3 Kodeksu rodzinne-

go i opieku czego (MP 98.40.554).

Wprawdzie w obwieszczeniu Ministra SWiA z dn. 4 listopada 1998 r. jest

mowa jedynie o stanowiskach, a nie o funkcjach, jednak e w rzeczywisto ci w

za czonym do w/w obwieszczenia wykazie uprawnienia okre lonych osób do

sporz dzenia stosownego za wiadczenia wynikaj b d to z zajmowania okre lo-

nego stanowiska, b d to z faktu sprawowania okre lonej funkcji.

Poj cie “duchownego” w przepisach prawa polskiego...

Sporo niejasno ci budzi natomiast tre art. 62a p.a.s.c. Przepis

ten brzmi nast puj co: “przed zawarciem ma e stwa podlegaj cego

prawu wewn trznemu ko cio a albo innego zwi zku wyznaniowego

duchowny informuje osoby zamierzaj ce zawrze to ma e stwo

o tre ci podstawowych przepisów prawa polskiego dotycz cych

zawarcia ma e stwa i jego skutków”. Z ca pewno ci nie musi

tutaj chodzi o tego samego duchownego, który po zawarciu ma -

e stwa - zgodnie z przepisem art. 27 ust. 2 p.a.s.c. - b dzie sporz -

dza za wiadczenie stanowi ce nast pnie podstaw rejestracji ma -

e stwa, bowiem czynno ci zwi zane z przygotowaniem do ma -

e stwa mog by np. przeprowadzone w innej ko cielnej jednostce

organizacyjnej. Tak mo liwo przewiduje prawo wewn trzne

wszystkich zainteresowanych zwi zków wyznaniowych, za prawo

polskie takiej praktyki nie zabrania. Zachodzi jednak uzasadnione

pytanie, czy pouczenia, o którym mowa w art. 62a p.a.s.c. dokona

mo e jedynie duchowny zajmuj cy stanowisko okre lone w wyka-

zie, stanowi cym za cznik do Obwieszczenia Ministra SWiA z dn.

4 listopada 1998 r., czy te tak e inny duchowny. Zwróci ponadto

nale y uwag , i duchowny dokonuj cy pouczenia nie sk ada swo-

jego podpisu na adnym z dokumentów okre lonych w przepisach

prawa polskiego o zawarciu ma e stwa. W zwi zku z tym nie ma

adnych instrumentów prawnych, które mog potwierdzi , czy takie

pouczenie rzeczywi cie mia o miejsce oraz czy dokona a tego osoba

uprawniona. Mo na domniemywa , i obowi zek pouczenia nuptu-

rientów o przepisach prawa polskiego spoczywa b dzie na pro-

boszczu (administratorze) parafii, na terenie której dokonywane jest

przygotowanie kanoniczne do zawarcia ma e stwa. By mo e jed-

nak chodzi tutaj jednak o duchownego przed którym ma e stwo

jest zawierane. Nie mo na w tym wypadku odwo ywa si do prawa

wewn trznego poszczególnych zwi zków wyznaniowych, gdy

obowi zek pouczenia o przepisach prawa polskiego dotycz cych

zawarcia ma e stwa nie wynika z prawa wewn trznego poszcze-

gólnych zwi zków wyznaniowych, lecz z przepisów prawa polskiego.

2. Termin “osoba duchowna” w rozumieniu ustaw

wyznaniowych

Jeszcze przed uchwaleniem ustawy z dn. 24 lipca 1998 r. zmie-

niaj cej Kodeks rodzinny i opieku czy oraz inne akty prawne

Studia_z_Prawa_Wyznaniowego_tom_2.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: