Homo ergaster
Homo erectus
Wysokość
1,3-1,7 m
Masywna, typ człowieka współczesnego
750-1250 cm3
Budowa ciała
Pojemnosć czaszki
Datowanie
1,8-1,2 mln
1,8-0,1 mln
Rozprzestrzenianie
Afryka, Azja
Afryka, Azja, Indonezja, Europa (?)
Czaszka
Wysoko wysklepiona
Cienkie kości
Brak wytrzymałości strzałkowej
Szersza okolica ciemieniowa
Wydłuzenie kości potylicznej
Szersze kości nosowe
szerszy otwór nosowy
Krotsza podstawa czaszki
Płaska
Grube kości
Duży wał potyliczny
Duzy wał nadoczodołowy
Szczęki, zęby
Masywne szczęki, zęby mniejsze niż u H. habilis
Niższy kieł
←
Homo ergaster ~ wczesny (?) Homo erectus z Afryki
H. erectus – linia boczna ???
H. ergaster -przodek archaicznego Homo sapiens ???
Homo antecessor
Hiszpania, ok. 800 tys.
Szczątki 6 osobników – najlepiej zacowany osobnik nr 3 (10-11,5 lat).
Wał nadoczodołowy podzielony
Dół nadklowy obecny
Pojemność czaszki 1000 cm3
delikatniejsza żuchwa w porównaniu do erectus.
Mniejsze zęby policzkowe.
Siekacze szczęki łopatkowate (shovel-shape)
M3 mniejszy od M1
Taurodontyzm umiarkowany.
Ostry brzeg otworu gruszkowatego
wcięcie szczekowe.
Cechy obecne u H.ergaster/erectus lub późniejszego H. heidelbergensis
Nacięcia na kościach ludzkich i zwierzęcych są analogiczne – najstarsze udokumentowane ślady kanibalizmu.
Homo heidelbergensis, Francja – 200-400 tys. lat.
Pojemność czaszki – ok. 1166 cm3.
Pole Broca dobrze rozwinięte.
Rozwój pola kojarzeniowego w prawej okolicy ciemieniowej.
Praworęczność – ocena odlewu wewnątrzczaszkoiwego.
Wał ciemieniowy.
Wysklepienie czaszki wzdłuż szwu strzałkowego.
Głeboki rowek nadoczodołowy.
Krotka prognatyczna twarz.
Cechy H.erectus i H. neanderthalensis.
Homo heidelbergensis – Grecja, 127 tys – 247 tys (300 tys. - 400 tys. ???)
Silny, refleksyjny wał nadoczodołowy.
Brak fossa canina
Kątowa potylica
pojemność czaszki 1220 cm3
Bardzo masywna, ale nie prognatyczna twarz.
Środkowo plejstoceńska forma człowieka z Europy lub Afryki – niektóre czaszki z Dali (Chiny) też są zaliczane do tej grupy.
Homo neanderthalensis – odkryta w 1856r. W Neanderthal, Niemcy.
Podobienstwo mtDNA do europejski i zachodnio azjatyckich form neandertalskich:
jaskinia w Uzbekistanie – 8-10 letnie dziecko
jaskinia Okladnikov w górach Ałtaj – osobnik młodociany 37-43,7 tys lat BP
Tereny Centralnej Azji i Pd Syberii mogły zostać skolonizowane przez neandertalczyków nie wcześniej niż w okresie ocieplenia, 125 tys. lat temu.
Homo neanderthalensis:
Amud, Izrael 50 tys.
Smukły, wysoki, pojemność czaszi 1700 cm3.
La Chapalle-aux-Saints, Francja – 60 tys.
Bradzo silnie rozwinięty wał nadoczodołowy.
…
Dugie ramina kości łonowych.
Taurodontyzm.
Przestrzeń retromolarna
kości eamienne, roznbudowane przyczepy mięśni, duże powierzchnie stawowe.
Tabun, Izrael
Poziom „C” 33 tys – 34 tys.
Żaden osobnik...
Porównanie sekwencji DNA wskazuje, ze rozdzielenie linii sapiens i neanderthalensis nastąpiło ok. 500 tys. lat temu.
Podobieństwo genomu – 99,5-99,9%.
Populacje krzyżowały się płodnie.
Najważniejsze stanowiska współczesnego Homo sapiens
East Africa
Herto, Middle Awash
160,000-154,000
Omo
130000
Laetoli
120000
South Africa:
Border Cave
115000-90000
Klasies River Mouth
90000
Izrael
Skhul and Qafzeh
92000
60000-46000
Europa:
Pestera cu Oase (Romania)
36000-34000
Mladeć and Predmosti (Czechy)
35000-25000
Cro-Magnon (France)
30000-23000
Homo sapiens idaltu, Middle Awash, Etiopia = ok. 160 tys.
Njastarsze anatomicznie wspólczesny Homo sapiens ???
Potwierdza afrykańskie pochodzenie Homo sapiens ???
Mount Carmel – Izrael – 90 tys.
Pojemność czaszki 1518cm.
Skhul V:
Czoło wysokie, prawie pionowe.
Miemy wal nadoczodolowy
Prognatyczna twarz.
Bródka.
Homo sapiens – Europa:
Wysokie czoło.
Delikatne łuki brwiowe.
Wydatne policzki.
Prostokątne oczodoły.
Narzędzia oriniackie.
Wczesne wspólczesne formy europejskie:
Bródka kostna.
Proporcje zębów.
Ustawienie ramienia zuchwy.
Cechy kości przedramienia.
Wielkość spojenia łonowego.
Cechy mieszane (archaiczna)
Okolica sutka..
~1~
paaauli