Coleman J. S. - Perspektywa racjonalnego wyboru w socjologii ekonomicznej
4 centralne pojęcia z neoklasycznej ekonomii:
1) metodologiczny indywidualizm -
Teoria racjonalnego wyboru bada to, co mogłoby być określone jako społeczne anomalie. Odnoszą się w przede wszystkim do problemu dóbr publicznych.
2) zasada aktorów maksymalizujących, czy też optymalizujących- jednostki działają po to, aby maksymalizować użyteczności, tzn. podjęcie działań efektywnych w realizacji celu
3) koncepcja społecznego optimum -
a) w teorii racjonalnego wyboru - oznacza taki stan społeczny, że nie istnieje żaden inny stan, w którym byłoby lepiej co najmniej jednej osobie bez równoczesnego pogorszenia sytuacji kogokolwiek.
b) w teorii funkcjonalnej - społeczne optimum jest motorem napędzającym system.
teoria racjonalnego wyboru vs teoria funkcjonalna
t. funkcjonalna: zasada homeostazy, centralny postulat, jest stosowana na poziomie systemu, którego zachowanie ma być wyjaśniane.
t.rac.wybo.: centralny postulat jest stosowany na poziomie poniżej poziomu systemu. który ma być wyjaśniany
4) koncepcja równowagi systemu-stan, w którym żaden aktor działający indywidualnie nie jest w stanie poprzez zmianę własnego postępowania poprawić swojego wyniku -> żaden aktor nie ma motywacji do zmiany postępowania
Między społecznym optimum a społeczną równowagą jest taka różnica jak między zbiorowym działaniem a działaniem indywidualnym. - rozróżnienie w teorii racjonalnego wyboru!
Cztery centralne pojęcia z socjologii:
1) Zwiększanie użyteczności poprzez rezygnację z władzy (na przykład rezygnacja z zarządzania własnymi działaniami). Tak powstaje charyzmatyczna władza, np. guru inwestycyjni
2) Kapitał społeczny - tworzą go np. studenci opracowując w grupach zagadnienia i udostępniający je
3) Społeczne źródło praw - w teorii racjonalnego działania racjonalność działania zależy od obowiązującego prawa. Neoklasyczna ekonomia - nie interesuje ją to.
4) Instytucje - centralne znaczenie w teorii wyboru społecznego. W neoklas. ekon. tylko rynek rlz.
Teorie społecznej wymiany vs racjonalny wybór
Zastosowanie do badania aktywności ekonomicznej:
1) Teoria organizacji i teoria firmy - problem szefa w teorii i prawie agencyjnym. Firma=dyrektor, agent=pracownik. W zamian za rekompensatę pracownik realizuje interesy szefa, ale w razie konfliktu może podjąć działania korzystne dla siebie. Istotność projektowania organizacyjnego.
2) Prawa w organizacjach - alokacja praw między różne stanowiska w organizacji (np. rady pracownicze w Niemczech)
3) Paniki, mody, wrzenia, krachy
4) Kapitał społeczny i rozwój ekonomiczny 8/10
ellexm