Norberg-Hodge H. - Lokalna żywność.pdf

(1830 KB) Pobierz
Lokalna
,,
.
zywnosc
Lokalne alternatywy
dla globalnych korporacji rolnych
Helena Norberg-Hodge
Todd Merrifield
Steven Gorelick
Spis treści
1 Od lokalnego do globalnego ....................................................................... 1
Globalny system żywnościowy
Systemy żywnościowe przystosowane do warunków lokalnych
Wieki „rozwoju” rolnictwa
Duże farmy stają się jeszcze większe
Korporacje rolne przejmują władzę
Globalizacja
Przyspieszenie wyścigu szczurów
2 Ekologia sprzedaży żywności ...................................................................... 23
Mała kontra nadmierna ilość opakowań
Małe, zdecentralizowane sklepy kontra wielkie hipermarkety
Infrastruktura transportowa
Infrastruktura energetyczna
Wpływ mediów
3 Ekologia produkcji żywności ....................................................................... 45
Niszczenie różnorodności
Nakłady z farmy kontra nakłady ze źródeł zewnętrznych
Hodowle zintegrowane kontra hodowle przemysłowe
Życie w glebie
Adaptacja do warunków lokalnych kontra inżynieria genetyczna
4 Żywność i zdrowie ....................................................................................... 47
Świeże jest najlepsze
Chemiczny bigos
Zatrucie żywnością
Farmy przemysłowe a ludzkie zdrowie
5 Żywność i ekonomia .................................................................................... 56
Pozostawianie pieniędzy w lokalnej gospodarce
Utrzymanie miejsc pracy w lokalnej gospodarce
Więcej pracy, mniejsze zarobki
Rolnictwo w krajach Trzeciego Świata
Upadek wiejskich gospodarek
Jak ważny jest efekt skali?
Czy duże, przemysłowe farmy są bardziej wydajne?
i
6 Żywność i społeczności ............................................................................... 58
Sieci współzależności
Śmierć wiejskich społeczności
Oskarżenia kierowane pod niewłaściwy adres
Miasta, którymi nie da się zarządzać
Utrata demokracji
7 Bezpieczeństwo żywnościowe .................................................................... 65
Kontrola korporacji
Karmienie korporacji zamiast głodujących
Zagrożenia związane z małą różnorodnością żywności
Wkład lokalnej żywności w bezpieczeństwo żywnościowe
8 Zmiana kierunku ............................................................................................ 78
Szczebel międzynarodowy
Szczebel krajowy
Szczebel lokalny
Siła zwykłych ludzi
Od globalnego do lokalnego ............................................................................. 80
Przewodnik po organizacjach .......................................................................... 82
Objaśnienia miar .................................................................................................. 85
Przypisy ................................................................................................................. 90
ii
1
Od lokalnego do globalnego
Gdyby policzyć wszystkich ludzi cierpiących z powodu błędów globalnej gospodarki żywnościowej
to... naprawdę stanowimy większość ludności świata.
- Peter Rosset, Executive Director, Food First
Na całym świecie żywność znalazła się w sercu bitwy. Na Północy w rekordowym tempie
upadają gospodarstwa rolne, na Południu miliony farmerów jest wyrzucanych ze swoich
ziem. Coraz częściej pojawiają się obawy dotyczące jakości żywności i coraz więcej ludzi
zastanawia się czy to, co jedzą jest bezpieczne. Rośliny transgeniczne zostały wprowadzone
do uprawy na dużych obszarach w USA, wywołując złość konsumentów i obrońców
środowiska oraz spór o dostęp do rynku z Europą i Japonią. Korporacje zwiększają swój
udział w światowej produkcji żywności, co sprawia, że rolnicy i inni obywatele zaczęli
wzywać do bojkotów, atakować sieci fast-foodów i wyrywać genetycznie zmodyfikowane
uprawy.
Cały ten niepokój ma swoje źródło w uprzemysłowieniu i globalizacji żywności i
rolnictwa. Wraz ze zredukowaniem żywności do surowca na niestabilnym rynku, rolnictwo
staje się coraz bardziej wyspecjalizowane, wymagające inwestowania dużego kapitału,
oparte o zaawansowane technologie, a marketing żywności - coraz bardziej globalny.
Konsekwencje tych trendów są katastrofalne dla konsumentów, rolników, lokalnych
gospodarek i dla środowiska, lecz pomimo tego, większość rządów wciąż ma zamiar ten
proces przyspieszać poprzez politykę, której celem jest zwiększanie eksportu, usuwanie
barier w handlu, wzrost zużycia środków chemicznych i większe zastosowanie inżynierii
genetycznej.
Istnieje jednak przeciwny trend - niewielka, lecz gwałtownie rosnąca fala poparcia
dla lokalnego sytemu żywności. Konsumenci i rolnicy budują między sobą więzi, by
promować rolnictwo na małą skalę
1)
, bardziej różnorodne i przyjazne dla środowiska. Te
grupy wybierają żywność uprawianą lokalnie, zamiast produktów globalnego przemysłu,
wytwarzanych gdzieś na drugim końcu świata.
Ruch ten zdobywa coraz większą popularność wśród zwykłych ludzi, czego najlepszym
dowodem jest rosnący popyt na żywność ekologiczną, coraz większa liczba kupujących na
targowiskach, gdzie sami rolnicy sprzedają lokalne odmiany świeżych warzyw i owoców,
jak również rosnące zaangażowanie farmerów i aktywistów, zarówno z Północy, jak i
Południa, w poszukiwanie sposobów rozwoju zrównoważonego rolnictwa.
Ruch ludzi wybierających lokalną żywność jest tym bardziej ważny, że nie ma wsparcia
ze strony ustawodawców. Rządy zmierzają w odwrotnym kierunku i promują na całym
świecie dalszą globalizację żywności. Torują drogę, i to zarówno dosłownie jak i w przenośni,
dla wielkich supermarketów, które sprzedają żywność, która objechała pół świata. Agencje
rolne wciąż promują uprawy monokulturowe, stosowanie pestycydów, nawozów
1
sztucznych, roślin hybrydowych, dających wysokie plony i genetycznie zmodyfikowanych
nasion. Szkoły, ośrodki doradztwa rolnego i departamenty rozwoju, odrzucają lokalne,
różnorodne metody uprawy ziemi i promują zamiast tego jeden model rozwoju rolnictwa,
który wykorzystuje zaawansowane technologie.
Idea promowania lokalnej żywności rozszerza się jednak bez wsparcia instytucji
państwowych, i to nawet na Północy, gdzie ludzie mają bardzo niewielką wiedzę na temat
tego, co jedzą i niemal całkowity brak styczności z rolnictwem czy też z życiem na wsi.
Przez dekady, a w niektórych krajach przez całe pokolenia, większość ludzi na Północy była
na tyle zurbanizowana, że utracili oni związek z przyrodą i z wsią, gdzie uprawiana jest
żywność. Sieci supermarketów i firmy spożywcze pogłębiły jeszcze tą izolację, nie podając
skąd pochodzi i jak została wyprodukowana sprzedawana przez nich żywność W szkołach
tak mało się uczy o żywności i rolnictwie, że wiele dzieci kończąc szkołę myśli, że żywność
pochodzi po prostu ze sklepu. Te zaś informacje, które docierają do szkół, często pochodzą
od korporacji spożywczych lub innych grup reprezentujących interesy agrobiznesu, a tym
samym są żenująco niepełne i bezwstydnie stronnicze.
Niemniej jednak, ludzie stają się coraz bardziej świadomi tego, że globalna żywność
jest zbyt kosztowna - dla naszego zdrowia, dla dzieci, dla środowiska i dla lokalnej
gospodarki. Choroba szalonych krów, zatrucia pokarmowe, zanieczyszczenie wody i gleby
chemikaliami, zmniejszająca się liczba farm, zarówno na Północy jak i na Południu - to tylko
niektóre powody, które sprawiają, że mieszkańcy Północy i Południa zaczynają wątpić w
sens globalnej gospodarki żywnościowej i kwestionować założenia, na których się ona
opiera.
Ludzie zaczynają sobie także zdawać sprawę z tego, że poleganie w większym stopniu
na lokalnie uprawianej, ekologicznej żywności, może jednocześnie rozwiązać całą gamę
problemów społecznych i środowiskowych. Odczuwając korzyści zdrowotne wynikające
z przygotowywania i spożywania świeższej i zdrowszej żywności, ludzie odkrywają
przyjemność z robienia zakupów na targowiskach rolnych, z poznawania ludzi, którzy
2
Zgłoś jeśli naruszono regulamin