Elektroniczne metody płatności. Istota, rozwój, prognozy.pdf

(844 KB) Pobierz
Spis treści
Wprowadzenie
Charakterystyka systemów płatności elektronicznych
Działanie systemów płatności internetowych
Mikropłatności
Rozwój płatności elektronicznych
Etapy rozwoju płatności elektronicznych
Determinanty rozwoju płatności elektronicznych
Rynek e-płatności w Unii Europejskiej i w Polsce
Rynek płatności elektronicznych w Unii Europejskiej
Rynek e-płatności w Polsce
Regulacje prawne
Regulacje prawne w UE
Regulacje prawne w Polsce
Podsumowanie
Słowniczek
Bibliografia
Wykaz źródeł internetowych
Wprowadzenie
Płatności elektroniczne, zwane także e-płatnościami
1
to płatności dokonywane za
pośrednictwem internetu
2
. Obejmują one wszystkie operacje finansowe
dokonywane na odległość przy użyciu urządzeń elektronicznych takich jak:
komputery, telefony komórkowe i tablety
3
. Płatności elektroniczne mogą być
realizowane różnymi kanałami: poleceniami przelewu, kartami płatniczymi lub za
pośrednictwem dostawców płatności elektronicznych. W większości przypadków są
one odwzorowaniem tradycyjnych metod płatności – jak płatność przelewem lub
kartą płatniczą – dostosowanych do specyfiki internetu. Podstawą ich działania jest
dostawca usług płatniczych (PSP
4
), pośredniczący między bankiem klienta
dokonującego zakupu a sprzedawcą lub pośredniczący tylko między stronami
transakcji.
W większości systemów płatności elektronicznych nie ma praktycznie żadnej różnicy między płatnością
krajową a płatnością zagraniczną. Jest to znacznie tańsze rozwiązanie niż zagraniczny przelew bankowy.
Powstanie i rozwój płatności elektronicznych jest ściśle związany z handlem
internetowym. Dzięki temu są one znacznie lepiej przystosowane do wymagań
handlu elektronicznego niż karty płatnicze i tradycyjne przelewy bankowe, których
koncepcje tworzone były jeszcze przed upowszechnieniem internetu. Można
wymienić następujące przewagi konkurencyjne płatności elektronicznych:
wygodę – dostawca usług płatniczych zapewnia wymianę niezbędnych informacji
między stronami transakcji, dzięki czemu klient nie musi wypełniać polecenia
przelewu ani przekazywać adresu dostawy sprzedawcy;
bezpieczeństwo – wielu dostawców płatności udziela gwarancji dostarczenia
towaru odpowiedniej jakości przez sprzedawcę, a w razie niewywiązania się
przez niego z umowy kupujący może łatwiej odzyskać swoją wpłatę;
szybkość – informacja o dokonaniu wpłaty przez klienta jest przekazywana
sprzedającemu niemal natychmiast, dzięki czemu od razu może on rozpocząć
realizację zamówienia;
pewność – klient tylko potwierdza polecenie przelewu wcześniej wypełnione
przez dostawcę płatności, dzięki czemu wyeliminowane jest ryzyko pomyłki przy
wpisywaniu danych sprzedawcy.
Z punktu widzenia sprzedawcy zaletą płatności elektronicznych jest wysokość
prowizji – jest ona niższa niż w przypadku transakcji zawieranych za pomocą kart
płatniczych
5
. Na rynku płatności internetowych konkurencja między dostawcami
usług płatniczych jest większa niż na funkcjonującym na granicy oligopolu rynku
kart płatniczych. Dzięki temu dostawcy usług płatniczych są zmuszeni do rynkowej
rywalizacji i oferują sklepom korzystającym z ich systemu korzystniejsze warunki
handlowe. W efekcie technologia i liczba zastosowań płatności elektronicznych
rozwijają się znacznie szybciej niż w przypadku tradycyjnych metod płatności.
Jednym z przykładów szybkiego rozwoju płatności elektronicznych i stagnacji
tradycyjnych metod płatności są płatności transgraniczne. W większości systemów
płatności elektronicznych nie ma praktycznej różnicy między płatnością krajową
a płatnością zagraniczną, podczas gdy np. zagraniczny przelew bankowy obciążany
jest przez banki wysoką prowizją, a często wymaga też dokonania przewalutowania
po niekorzystnych dla klienta kursach walut.
Płatności elektroniczne zdobywają coraz większą popularność także w Polsce.
W przypadku rynku polskiego dodatkowym czynnikiem przemawiającym na korzyść
płatności elektronicznych jest niewielka – w stosunku do innych krajów
rozwiniętych – popularność kart umożliwiających płatność w internecie
6
.
W związku z tym osoby płacące za internetowe zakupy przy wykorzystaniu
tradycyjnych, nieprzystających do e-handlu metod płatności, mają większą
motywację do zastąpienia ich płatnościami elektronicznymi, niż gdyby korzystały
z kart płatniczych. W konsekwencji, dzięki ominięciu szerokiego wykorzystania
jednej generacji płatności, polski handel elektroniczny ma szansę dogonić pod
względem popularyzacji nowoczesnych metod płatności rynki krajów najbardziej
zaawansowanych.
Handel elektroniczny w Polsce ma szansę w niedługim czasie stać się jednym z najbardziej
zaawansowanych na świecie.
W opracowaniu omówione zostały techniczne, ekonomiczne oraz prawne
uwarunkowania rozwoju rynku płatności elektronicznych. Przedstawiono zarys
blisko 20-letniej historii ewolucji metod płatności, a także aktualny stan oraz
przewidywania dotyczące tego segmentu gospodarki w kilkuletnim horyzoncie
czasowym. Omówione zostały również procesy zachodzące na rynku polskim,
z uwzględnieniem jego pozycji na tle rynków innych państw Unii Europejskiej.
Część opracowania poświęcona jest spojrzeniu na płatności z punktu widzenia
użytkownika końcowego – opisane zostały przewagi konkurencyjne oraz ryzyko
wynikające ze stosowanych obecnie rozwiązań technicznych i prawnych.
Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie procesów, które w ostatnich latach
zaszły na rynku płatności elektronicznych. Nie do uniknięcia jest sytuacja, w której
wybrane cytowane dane, w porównaniu z szybko aktualizowanymi informacjami
w internecie, mogą w momencie opublikowania nie być tymi ostatnimi dostępnymi.
Pozostaje jedynie zachęcić zainteresowanych czytelników, aby korzystając
z podanych w przypisach i bibliografii źródeł, postarali się uzyskać najnowsze dane
samodzielnie. W obecnej dobie technologicznej jest to problem wszystkich
publikacji drukowanych, a niniejsza nie jest tu wyjątkiem.
Stosowane w niniejszym opracowaniu słownictwo podparte jest częściowo
angielską terminologią. Polskie nazewnictwo w omawianej dziedzinie jeszcze się nie
ugruntowało bądź w ogóle nie powstało. Jednocześnie należy zauważyć, że nawet
terminologia angielskojęzyczna bywa niejednoznaczna – np. termin PSP bywa
używany zamiennie z Independent Sales Organization – ISO czy Merchant Service
Provider – MSP
.
Omawiane dane dotyczące rozmiarów rynków internetowych i zawieranych na nich
transakcji mogą znacząco różnić się, w zależności od cytowanego źródła. Ośrodki
badawcze przyjmują różne metody pozyskiwania informacji i różnie definiują
pojęcia rynku internetowego i poszczególnych metod płatności. Jednak choć
wymienione dane wykazują znaczące różnice w wartościach bezwzględnych, to
w większości przypadków potwierdzają występowanie tych samych trendów.
1
Terminologia usług płatniczych została szczegółowo omówiona w opracowaniu M. Polasika i K.
Maciejewskiego Innowacyjne usługi płatnicze w Polsce i na świecie, „Materiały i studia” nr 241, NBP
,
Warszawa 2009, s.14–16.
Niniejsze opracowanie omawia zagadnienia związane z płatnościami na stronach internetowych,
nie zajmuje się natomiast pokrewną problematyką związaną z płatnościami elektronicznymi
dokonywanymi za pośrednictwem telewizji i konsol do gier.
Ani w praktyce biznesowej, ani w teorii naukowej nie istnieje jedna, powszechnie uznawana definicja
pojęcia płatności. W zależności od potrzeb może ona obejmować płatności mobilne, w skład których
wchodzą metody płatności, których funkcjonowanie nie jest uzależnione od internetu, czyli z definicji
nie są płatnościami internetowymi. Granica między płatnościami mobilnymi a płatnościami
elektronicznymi jest nieostra i wydaje się, że w przyszłości jeszcze bardziej będzie się zacierać.
Ang. Payment Service Provider.
K. Budek, Jak ułatwić płacenie e-klientom, [w:] Internet Standard Raport eCommerce 2012, red.
A. Jadczak, Internet Standard, Warszawa 2012, s. 12.
Oprócz kart kredytowych można do tego celu stosować karty przedpłacone (pre-paid), karty
wirtualne i wybrane modele kart debetowych.
2
3
4
5
6

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin