STWARDNIENIE ROZSIANE.rtf

„Stwardnienie rozsiane”

Spis treści

Epidemiologia              4

Leczenie SM w Polsce - listopad 2010 r              4

Patogeneza              5

Objawy kliniczne              6

Przyczyna              10

Rozpoznanie              10

Leczenie              10

Leczenie ostrego rzutu choroby              10

Leczenie modyfikujące przebieg choroby o postaci z rzutami i remisjami              11

Leczenie postępującej postaci choroby              11

Leczenie objawowe              11

Styl życia              11

Prozdrowotny styl życia:              11

Aktywnośd ruchowa:              11

Przykładowe dwiczenia              12

Ćwiczenia izometryczne              14

Odżywianie              16

Aspekty psychospołeczne stwardnienia rozsianego              19

Przygotowanie domu dla chorego na stwardnienie rozsiane              19

Rehabilitacja szpitalna              20

Rehabilitacja ambulatoryjna              21

Bibliografia              22

Epidemiologia

Stwardnienie rozsiane jest, oprócz urazów mózgu i dziecięcego porażenia mózgowego, jedną z najczęstszych przyczyn neurologicznego inwalidztwa u ludzi młodych. Choroba najczęściej rozpoczyna się między 20 a 40 rokiem życia, choć zdarzają się przypadki zachorowań już w wieku dziecięcym, a także w wieku późnym. Kobiety chorują prawie dwa razy częściej od mężczyzn, Choroba występuje głównie u rasy białej. Charakterystyczne jest geograficzne rozprzestrzenienie choroby. Rozpowszechnienie choroby wzrasta wraz ze zwiększeniem szerokości geograficznej, zarówno na półkuli północnej jak i południowej. Do obszarów o dużej chorobowości należy przeważająca część północnej Europy i Stanów Zjednoczonych. Polska należy do strefy wysokiego zagrożenia chorobą o współczynnikach chorobowości w granicach 40-80/100 000 mieszkańców.

Stwardnienie rozsiane jest chorobą ośrodkowego układu nerwowego, charakteryzuje się występowaniem rzutów i remisji, tj. okresów bezobjawowych. Mielina

otaczająca włókno nerwowe ulega rozpadowi, w jej miejscu powstają blizny czyli stwardnienia, stąd nazwa schorzenia. Choroba odznacza się wieloogniskowością, ogniska uszkodzenia mogą występować w różnych częściach układu nerwowego i dawać obraz obja-wów rozsianych, co stanowi drugi człon rozpoznania.

W związku z rozsianym charakterem choroby wyróżnia się 4 jej postacie:

1.      postać mózgowo-rdzeniowa,

2.      postać rdzeniowa (parapetyczna - dominacja niedowładu kończyn dolnych),

3.      postać móżdżkowa

4.      postać hemiparetyczna (z przewagą niedowładu połowiczego)

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne wynikają z uszkodzenia różnych części układu nerwowego. Charakterystyczne jest rozprzestrzenienie zmian w czasie i miejscu. Objawy początkowe w SM obejmują:

Ø     zaburzenia czucia w kończynach

Ø     pogorszenie ostrości wzroku

Ø     stopniowo narastające zaburzenia ruchu

Ø     podwójne widzenie

W pełni rozwiniętej chorobie stwierdza się takie objawy jak:

Ø      niedowład spastyczny kończyn

Ø      objawy móżdżkowe(ataksja, drżenie, dyzartria, oczopląs)

Ø      zaburzenia funkcji pęcherza

Ø      dysfagia

Ø      zaburzenia czucia ułożenia

Ø      wibracji i ruchu

Ø      zaburzenia poznawcze

Ø      depresje

Ø      zespół przewlekłego zmęczenia

W ocenie klinicznego stanu można posłużyć się punktową skalą kliniczną EDSS Kurtzkiego. Zakres skali obejmuje 10 punktów: od 0 - bez niesprawności, do 10 – śmierć z powodu SM. Dotyczy układu piramidowego, móżdżkowego, pnia mózgu, układu czucia, widzenia, funkcji zwieraczy pęcherza i odbytu, funkcji mózgowych i innych

Niezdolny, by przejść więcej niż 5 metrów nawet z pomocą, może

Pacjent całkowicie bezradny w łóżku, potrafi komunikować się i samodzielnie

Warto wymienić też siedmiopunktową skalę do oceny funkcjonalnej chorych na stwardnienie rozsiane, stworzoną przez amerykanów pod nazwą Functional Independence Measure (FIM) , którą po kilku uproszczeniach Górnośląskie Centrum Rehabilitacji nazywa wskaźnikiem funkcjonalnym „Repty”.

Punktacja:

·        7 pkt- pełna niezależność (wykonywanie bezpiecznie i szybko)

·        6 pkt- umiarkowana niezależność (z użyciem urządzeń pomocniczych)

·        5 pkt- umiarkowana zależność (przez nadzór lub asekuracje)

·        4 pkt- minimalna pomoc (pacjent wykonuje sam więcej niż 75%)

·        3 pkt- umiarkowana pomoc (wykonuje od 50-75%)

·        2 pkt- maksymalna pomoc (wykonuje od 25-50%)

·   1 pkt- całkowita zależność ( wykonuje mniej niż 25%)

Można też wyróżnić ściśle zdefiniowane cztery typy przebiegu klinicznego SM:

I.            Postać rzutowo-remisyjna.

Postać ta charakteryzuje się występowaniem zaostrzeń choroby (rzutów) z całkowitym lub częściowym powrotem funkcji; okresy pomiędzy rzutami charakteryzują się brakiem progresji choroby.

II.            Postać pierwotnie postępująca.

Charakteryzuje się ona rozwojem choroby od początku z dopuszczalnymi okresami stabilizacji lub okresową...