prosumpcjonizm_pop_przemyslow.pdf

(2411 KB) Pobierz
Fundacja „Wiedza Lokalna”
Collegium Civitas
Piotr Siuda
Radosław Bomba
Magdalena Kamińska
Grzegorz D. Stunża
Anna Szylar
Marek Troszyński
Tomasz
Żaglewski
Prosumpcjonizm pop-przemysłów.
Analiza polskich przedsiębiorstw
z branży rozrywkowej
Warszawa 2013
Dofinansowano ze
środków
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska
Pozostałe osoby zaangażowane w powstanie raportu:
Michał Chudoliński (przeprowadzenie wywiadów z Markiem Deuze, Henrym Jenkinsem
i George’em Ritzerem), Ewa Lipińska (tłumaczenie wywiadów), Adam Szymczyk (pomoc
w realizacji wywiadów z przedstawicielami branży gier komputerowych)
Komentarze do raportu (wywiad):
Mark Deuze, Henry Jenkins, George Ritzer
Recenzenci raportu:
Wojciech J. Burszta, Wiesław Godzic, Kazimierz Krzysztofek, Andrzej Szpociński
ISBN: 978-83-61067-34-4
Korekta:
Karolina Dubaniewicz
Opracowanie typograficzne i skład:
Marek Gawron
Wydawca:
Collegium Civitas Press
Pałac Kultury i Nauki, XI piętro, p. 1105/1106
00-901 Warszawa, Plac Defilad 1
tel. 22 656 71 96
e-mail: wydawnictwo@collegium.edu.pl
http://www.civitas.edu.pl
FRAGMENTY RECENZJI
Wiesław Godzic (SWPS w Warszawie)
To,
że
raport jest unikalny, potrzebny i ma pionierski charakter – nie ulega wątpliwo-
ści.
Jest także sprawnie wykonany pod względem merytorycznym (świetna znajomość
literatury przedmiotu) oraz formalnym. W tym drugim przypadku chodzi o zastosowa-
nie różnorodnych narzędzi badawczych (…). Pomimo tego,
że
raport niczego nie roz-
strzyga „ponad wszelką wątpliwość”, to jest bezwzględnie potrzebny jako pole
ćwiczeń
dla następujących po nim zintegrowanych badań (…).
Andrzej Szpociński (Collegium Civitas w Warszawie)
Projekt można bez
żadnej
przesady uznać z nowatorski z trzech co najmniej powodów.
Po pierwsze, ze względu na przedmiot badania – prosumpcję, szczególnej formy aktyw-
ności oraz zaangażowanie odbiorców kultury masowej, których efektem jest popularyzo-
wanie i promowanie popkulturowych marek (…). Po drugie, nowatorski jest sposób po-
dejścia do zjawiska prosumpcji (…). Autorzy raportu przyjmują inną perspektywę – ich
interesuje
środowisko
producentów (…). Po trzecie, nowatorska (…) jest metoda zasto-
sowana przez autorów raportu.
Wojciech J. Burszta (SWPS w Warszawie)
Szczegółowe badania z zakresu analizy treści i netnografii (…), są niezwykle instruk-
tywne. Uświadamiają one przede wszystkim, iż „konwergencja”, o jakiej pisał wcześniej
Henry Jenkins, a która stanowiła swoiste preludium do „teorii prosumpcjonizmu”, nie
może być rozpatrywana jako uniwersalny mechanizm obiegu kulturalnego popkultury,
ale każdorazowo konkretyzowana do właściwego
środowiska
odbiorców.
Kazimierz Krzysztofek (SWPS w Warszawie)
W raporcie przestawione zostały przykładowe narzędzia i rozwiązania, które mogą sta-
nowić praktyczne wsparcie w promocji pop-przemysłów (…). Raport – choć nie było to
celem badania, przybliża także wiedzę, kim jest polski prosument w sieci, jaka jest skala
jego działalności, co on tworzy i jakie są tego rezultaty. (…) Zarazem posiada on walor
dydaktyczny, może posłużyć studentom kulturoznawstwa i innych kierunków humani-
stycznych nie tylko jako
źródło
wiedzy o prosumpcji w popkulturze, ale także jako na-
rzędzie metodologiczne do własnych badań.
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie 6
Model działań prosumpcyjnych przemysłów popkultury 12
Moduł 1. Opieranie się na amatorskich produkcjach 12
Moduł 2. Stymulowanie i wykorzystywanie działań internetowych 14
Moduł 3. Opieranie się na działaniach
offline
16
Moduł 4. Wywoływanie afektywnego (emocjonalnego) podejścia 16
Moduł 5. Podejmowanie specyficznych działań rynkowych 19
Jakościowe badanie przedstawicieli pop-przemysłów 21
Metodologia 21
Prosumpcja – postrzeganie zjawiska przez polskich producentów 23
Prosumpcja – znaczenie komunikacji 34
Zachowania prosumpcyjne 50
Analiza treści i netnografia 65
Metodologia 65
Gry
Wiedźmin
i
Wiedźmin 2: Zabójcy Królów
73
Dead Island
94
Sniper: Ghost Warrior
104
Wilq
106
Jeżycjada
115
Cykl
Żaby
i anioły
Katarzyny Grocholi 129
Hans Kloss. Stawka większa niż
śmierć
137
Jesteś Bogiem
148
Mój rower
158
Pierwsza miłość
159
Ranczo
168
M jak miłość
179
T.Love 182
Hey 190
Luxtorpeda 194
Podsumowanie 195
Bibliografia 201
Wywiad z Markiem Deuze, Henrym Jenkinsem i George’em Ritzerem 203
Biogramy 213
Patronat medialny 217
WPROWADZENIE
W jaki sposób polscy producenci popkultury podchodzą do jej marketingu? Czy
w Polsce kultura popularna jest dla firm okazją do zaangażowania konsumenta
w proces twórczy? Czy nabywca staje się prosumentem, to znaczy, czy aktywnie
uczestniczy w promowaniu i produkowaniu danej marki medialnej?
Na te i inne pytania odpowiada prezentowana monografia przedstawiająca wyniki
projektu badawczego
Prosumpcjonizm pop-przemysłów. Analiza polskich przedsię-
biorstw z branży rozrywkowej
realizowanego przez Fundację Wiedza Lokalna i fi-
nansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Omawiane za-
danie otrzymało dofinansowanie w programie Obserwatorium kultury, a działania
badawcze trwały od marca do grudnia 2013 roku. Pomysłodawcą i koordynatorem
projektu jest Piotr Siuda; w skład zespołu badawczego weszli również Radosław Bom-
ba, Magdalena Kamińska, Grzegorz D. Stunża, Anna Szylar, Marek Troszyński oraz
Tomasz
Żaglewski.
Należy zaznaczyć,
że
realizując zadanie, my – wyżej wymienione osoby – zajęliśmy
się przemysłami popkulturowymi, czyli potraktowaliśmy producentów tekstów pop,
jako ważną część systemu kapitalistycznego – ten jego fragment wytwarzający treści
w taki sam sposób, w jaki produkowane są inne towary. Celem jest nie tyle tworzenie
sztuki, lecz zysk; biznesowym zadaniem przemysłów popkulturowych jest produkcja
dóbr kultury przyciągających konsumentów i przez to zyskujących wsparcie reklamo-
dawców, co ostatecznie przełoży się na korzyści materialne.
Obecnie mamy w tym względzie do czynienia ze wzbudzaniem zjawiska, które na
potrzeby projektu określiliśmy mianem prosumpcjonizmu przemysłów popkulturo-
wych (w raporcie na zmianę używane są pojęcia prosumpcjonizm, prosumpcja, pro-
sumeryzm, prosumentyzm oznaczające dla nas jedno i to samo zjawisko; por. Beer,
Burrows 2010; Ritzer, Jurgenson 2010; Siuda 2012b). Chodzi o nastawienie przed-
siębiorstw na konkretny rodzaj produkcji, dystrybucji i marketingu kultury popular-
nej. Mowa tu o stymulowaniu i wykorzystywaniu aktywności oraz zaangażowania od-
biorców (por. Deuze 2009), co ma na celu uzyskanie dostępu do masy osób chętnie za
darmo pracujących na rzecz danej marki medialnej. Prosumpcja ma również ułatwiać
firmom badanie tego, na co jest zapotrzebowanie i w jaki sposób stale udoskonalać
swoje produkty (zdaniem wielu badaczy bazowanie na prosumeryzmie pozwala prze-
6
Zgłoś jeśli naruszono regulamin