Westphal Augustyn - Ostatni komendant TOW Gryf Pomordki akta.PDF

(1218 KB) Pobierz
1
SPIS ZAW
ARTOŚCI
T jF y , # ,/l\. II
1 SP Z K
> n o n
£
' ^ ^ < 3 v p ł V Q »Vt> •••*T» •«a •
m
«••■••••■» »V •••••«•
A •
C/l
A
. $ t
r./f.Qff
A l / f . $ . 3. S$
ó
.
w
.
.. . . .
.
WV
/
I./l. Relacja —
I./2. Dokumenty ( sensu stricto)
dotyczące relatora —*
1./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora —
"II. Materiały uzupełniające relację
k. %
5
,
/i - $
III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora----
III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. —
III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945)
III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 —
III./5. Inne
IV. Korespondencja
V. Nazwiskowe karty inform acyjnej,
VI Fotografie
b h )* v O
tĄ * *
I
2
3
y
i
(L
a
J
ą
<
l
^ (jU c J ,
C tffy "
AUGUSTYN W ESTPHAL
(1884— 1946),
działacz społeczno-kulturalny,
ostatni kom endant Tajnej O r­
ganizacji Wojskowej „G ryf Po­
m orski”
Urodził się 22 października 1884 r. w Rąbie, w paw. kartuskim .
Był działaczem społeczno-kulturalnym. Jako wielki patriota pol­
ski, występował pod koniec pierwszej w ojny światowej na rzecz
przyłączenia Gdańska do Polski. W 1920 r. był jednym z organi­
zatorów adm inistracji w pow. wejherowskim (później morskim),
gdzie pracował do 1939 r. jako pierwszy sekretarz tamtejszego
starostwa.
W 1920 r. zorganizował w Wejherowie w raz z innym i chór
męski „Harmonia”, był jego honorowym członkiem, a przez
1935 r. prezesem. W dniu 12 stycznia 1928 r. w Gdyni został
w ybrany na prezesa Kaszubskiego Okręgu Śpiewaczego.
W okresie okupacji zmuszony był ukryw ać się, początkowo
w pow. morskim, następnie w kartuskim , w Bąckiej Hucie,
w ziemiankach lasu mirachowskiego, Sierakowicach, Sianowie.
W 1942 r. połączył zorganizowaną przez siebie grupę konspi­
racyjną z Tajną Organizacją Wojskową „G ryf Pom orski”, a sam
wszedł w skład jej Rady Naczelnej. Działał pod pseudonimami
„Echo”, „Dzwon”, „Piotr Morski”.
W szczytowym okresie rozwoju „Gryfa Pomorskiego”, tj. pod
koniec 1942 r. i na początku 1943 r., prezesem Rady Naczelnej
4
A U G U STY N W EST PH A L
209
był ks. Józef Wrycza, jego pierwszym zastępcą Józef Dambek,
sekretarzem Zdanowski, kapelanem ks. Ignacy Chmurzyński.
Jako zwykli członkowie w skład Rady wchodzili: Klemens Bronk,
dr Chojnacki, Józef Gierszewski, Leon Kulas, Jan Sikorski,
Alfons Pryczkowski, inż. Grzegorz Wojewski oraz A ugustyn
Westphal.
W 1943 r. nastąpił wzrost liczby oddziałów partyzanckich.
Jednak ich działalność była niewspółmierna do liczebności. Ten
stan rzeczy spowodowany był koncepcją „G ryfa” polegającą na
oczekiwaniu na wybuch ogólnego powstania. Działalność oddzia­
łów bojowych ograniczała się w zasadzie do akcji represyjnych
w stosunku do aktyw nych funkcjonariuszy okupanta oraz w ce­
lu zdobycia broni. Sytuacja ta powodowała, że wśród członków
oddziałów partyzanckich podległych „Gryfowi Pom orskiem u”
występowało zniecierpliwienie, powodujące żywiołowe nieraz
akcje o charakterze bojowym. W ostatnich miesiącach okupacji,
a więc dopiero wówczas, gdy na czele „G ryfa” stanął Augustyn
W estphal, nasilono zaczepne działania partyzanckie. Niemniej
jednak znaczna większość walk oraz potyczek, które stoczyły
oddziały partyzanckie „Gryfa Pomorskiego”, została podjęta jako
samoobrona w związku z działalnością niemieckiego aparatu do
zwalczania ruchu oporu tak na terenie Pomorza, jak i w całym
okupowanym kraju.
W lipcu 1943 r. w Kamienicy Królewskiej doszło do spotkania
przedstawicieli organizacji Zjednoczenie Organizacji Ruchu
„Miecz i Pług” oraz TOW „G ryf Pomorski”, na którym została
zaw arta umowa o przystąpieniu „Gryfa Pomorskiego” do „Mie­
cza i Pługa”. Z ram ienia „G ryfa” w spotkaniu tym uczestniczył
Józef Dambek i Augustyn Westphal.
W dniu 12 m aja 1944 r. został aresztowany trzeci z kolei ko­
m endant naczelny TOW „G ryf Pom orski” — Aleksander A rendt
(„Konar”). Po jego aresztowaniu kierownictwo organizacji prze­
jął Augustyn Westphal. Jego najbliższym pracownikiem był Ma­
rian Jankowski, ps. „Szarak”, „Zając”.
W związku z przesuwaniem się na zachód frontu wschodniego
Niemcy, dążąc do zapewnienia pełnego bezpieczeństwa na zaple­
czu, zmobilizowali wszystkie swoje siły w celu zlikwidowania
poszczególnych oddziałów „Gryfa Pomorskiego”. Teren Pomo-
14 — Z asłużeni Pom orzanie..,
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin