{1}{1}23.976 {426}{521}www.NapiProjekt.pl - nowa jakoć napisów.|Napisy zostały specjalnie dopasowane do Twojej wersji filmu. {522}{642}Marzenie stania się obywatelem|kosmosu powstało tutaj. {643}{753}Ponad dwa tysišce lat temu|w miecie Aleksandrii, {754}{832}nazwanym i stworzonym przez|jego martwego zdobywcy, {833}{896}Aleksandra Wielkiego. {897}{990}Ptolemeusze, greccy królowie,|którzy odziedziczyli egipskš częć {990}{1138}imperium Aleksandra, zbudowali tę|bibliotekę i jej instytucje badawcze. {1139}{1281}Wštpliwym jest, aby kiedykolwiek|był inny rzšd, który chciał wydać {1282}{1394}tyle swojego PKB|na zdobycie wiedzy. {1395}{1465}I to mocno się opłaciło. {1466}{1542}Każdy statek wpływajšcy|do portu Aleksandrii {1543}{1612}był przeszukiwany|nie z powodu kontrabandy, {1613}{1678}lecz z powodu ksišżek, które mogły|być przepisane i zachowane tutaj, {1679}{1770}największej bibliotece|na Ziemi swoich czasów. {1915}{2000}Tutaj Eratostenes, jeden|z głównych bibliotekarzy, {2001}{2125}trafnie wyliczył rozmiar Ziemi|i wynalazł geografię. {2163}{2211}Pitagoras. {2243}{2304}Hypatia. {2305}{2371}Euklides. {2458}{2568}Euklides stworzył przykazania|geometrii w podręczniku, {2568}{2641}który jest używany|od 2,300 lat. {2809}{2896}Stary Testament Biblii pochodzi|głównie z greckiego przekładu, {2897}{2924}wykonanym w tym miejscu. {2925}{3048}Oryginalne rękopisy dzieł sztuki|greckich komedii, dramatów, poezji, {3049}{3172}nauki, inżynierii,|medycyny i historii... {3173}{3300}Wszystkie dzieła przebudzenia antycznych|cywilizacji były trzymane tutaj. {3300}{3389}Szacowania co do całkowitej|liczby zwojów różniš się. {3389}{3510}Wahajš się między|500,000 i 1,000,000. {3511}{3557}To wszystko... {3558}{3746}To wszystko to drobna częć informacji,|które trzymasz na co dzień w rękach. {3801}{3880}Zbiorcza wiedza|naszego gatunku, {3881}{3958}nasza elektroniczna|Biblioteka Aleksandrii, {3959}{4033}jest otwarta dla każdego,|który ma przyrzšd, {4034}{4102}zainteresowanie i ku temu wolnoć. {4103}{4226}W Aleksandrii tak nie było,|gdyż wiedza należała do elity. {4227}{4344}Więc w IV wieku naszej ery,|gdy motłoch przybył zniszczyć bibliotekę {4345}{4486}i geniusz cywilizacji antyku,|nie starczyło ludzi do obrony. {4486}{4595}Co się stanie, gdy następnym|razem przybędzie motłoch? {6777}{6862}KOSMOS S01E13|Nie obawiajšc się ciemnoci {6862}{6907}Tłumaczenie: Orlando {6987}{7042}Przebylimy razem długš drogę, {7043}{7186}podróżujšc w głšb serca atomu|i na skraj kosmicznego horyzontu. {7187}{7278}Od poczštku czasu|po odległš przyszłoć. {7279}{7353}Chyba jestemy|gotowi na eksperyment. {7982}{8056}Ten eksperyment|nie wymaga laboratorium. {8057}{8105}Możesz go zrobić w głowie. {8106}{8167}Jest to eksperyment mylowy. {8209}{8360}Wybierz gwiazdę, obojętnie jakš|z setek miliardów gwiazd Drogi Mlecznej, {8361}{8481}która jest jednš galaktykš poród setek|miliardów w znanym wszechwiecie. {8482}{8564}Może ta gwiazda?|Albo ta? {8565}{8614}Dobra, ta. {8615}{8694}Orbitujš jš tuziny|planet i księżyców. {8695}{8793}Przypućmy, że na jednej z nich|żyje inteligentny gatunek, {8794}{8897}jeden z dziesištek milionów|stworzeń na planecie, {8898}{9016}i istnieje podgrupa tego gatunku,|która uważa, że wie wszystko. {9017}{9170}Ich wiat jest centrum wszechwiata,|wszechwiata stworzonego dla nich, {9171}{9237}i że wiedzš o nim wszystko,|co trzeba. {9238}{9308}Ich wiedza jest całkowita. {9309}{9390}Jak poważnie|przyjšłby ich stanowisko? {9514}{9613}Nasi przodkowie wierzyli,|że wszechwiat był stworzony dla nich. {9614}{9680}Naturalnym było założenie,|że jestemy w samym rodku. {9681}{9786}W końcu wyglšda, jakby słońce|i gwiazdy kršżyły wokół nas. {9787}{9860}Wcišż mówimy,|że mamy "wschód słońca". {9861}{10009}Architektura języków, mitów i marzeń|pochodzi z ery przednaukowej. {10010}{10154}Tak nasza planeta była widziana|przed żeglugš Kolumba. {10154}{10230}Pierwszy globus Ziemi|był nieskazitelny, {10230}{10318}gdy stworzył go|Martin Behaim w 1492. {10318}{10445}Wierzył, jak wszyscy inni,|że geografia ziemska jest kompletna. {10446}{10609}Były trzy kontynenty, Europa, Afryka|i Azja, za między nimi wielki ocean. {10610}{10725}Behaim nie miał pojęcia,|że Ameryki istniejš. {10771}{10853}Próżnoć jest zgubna, prawda? {10854}{10968}Jednak Martin Behaim|wiedział o wiele więcej {10969}{11118}o swoim wiecie, Ziemi, niż my|wiemy o naszym, wszechwiecie. {11119}{11245}Zilustruje to niedawna|lekcja w pokorze. {11246}{11401}W 1912 Victor Hess wykonał|serię podróży w niebo Austrii {11402}{11478}i odnalazł to,|co naukowcy kochajš. {11518}{11651}Tajemnicę, która przeciwstawiała się|zrozumieniu konwencjonalnej nauki. {11686}{11810}Nawet dzisiaj, wiek póniej,|wcišż szukamy {11810}{11879}pełnego wyjanienia tego,|co odnalazł Hess. {11922}{12037}Niedawno odkryto nowy rodzaj|energii, radioaktywnoć. {12038}{12116}Wydzielały jš niektóre|pierwiastki, jak rad. {12117}{12248}Lecz była też w powietrzu, nawet|daleko od radioaktywnych kamieni. {12249}{12312}Była wszędzie. {12313}{12383}Skšd pochodziła ta|dziwna energia? {12384}{12429}Nikt nie wiedział. {12430}{12517}Hess podejrzewał, że może|pochodzić z nad Ziemi. {12518}{12647}Aby to przetestować, zaniósł wykrywacze|promieniowania wysoko w niebo. {12648}{12717}W czasie ryzykownego lotu|balonem napędzanym wodorem, {12718}{12805}wzniósł się na wysokoć|ponad trzech mili. {12833}{12927}Gdy osišgnšł rzadkš, zimnš|częć atmosfery... {13177}{13293}Zauważył, że promieniowanie jest|dwa razy silniejsze niż na ziemi. {13294}{13378}Promieniowanie musi|pochodzić z góry. {13379}{13542}Dlatego jest słabsza na ziemi,|atmosfera wchłaniała większoć. {13542}{13628}Niektórzy uważali, że promieniowanie|może pochodzić ze Słońca. {13629}{13783}Aby to sprawdzić, Hess połšczył|jeden lot z zaćmieniem słońca. {13950}{14044}Lecz zaćmienie nie miało|wpływu na promieniowanie. {14044}{14108}Hess również odkrył,|że promieniowanie {14108}{14180}było w nocy tak samo|silne jak w nocy. {14181}{14262}Pochodziło z góry,|lecz nie od Słońca. {14263}{14389}Hess nie wiedział, że wiatr|słoneczny nie jest tak szybki. {14390}{14521}Więc ze złego powodu|doszedł do dobrego wniosku. {14522}{14604}Hess odkrył promienie kosmiczne. {14605}{14686}Deszcze czšsteczek subatomowych,|które podróżujš przez kosmos {14687}{14744}niemalże z prędkociš wiatła. {14745}{14854}Byłyby zabójcze, gdyby|nie atmosfera ziemska. {14855}{14921}Niektóre promienie kosmiczne|majš tyle energii, {14922}{14977}co wystrzelony pocisk z karabinu. {14978}{15076}Przeledzenie tych promieni|zajęło dekady, {15076}{15153}aż do momentu mierci|o niewyobrażalnej sile. {15457}{15514}Promienie kosmiczne,|które odkrył Victor Hess {15515}{15606}w niebach Austrii,|były tajemnicš dla naukowców. {15640}{15751}Radioaktywnoć w minerałach|Ziemi, jak rudy uranu, {15752}{15812}pochodzi z rozpadów atomów. {15813}{15888}Lecz promienie kosmiczne|majš innš naturę. {15889}{16007}Były potężniejsze niż cokolwiek|innego w wiecie Hessa. {16008}{16059}Przez dwie dekady|naukowcy zastanawiali się, {16060}{16123}co może tworzyć|promienie kosmiczne. {16124}{16308}Oto Fritz Zwicky, największy|geniusz, o którym nie słyszałe. {16309}{16448}W 1933 on i jego kolega odkryli,|że niektóre gwiazdy stajš się janiejsze, {16449}{16502}prawie równi ze wiatłem całej|galaktyki, przez parę tygodni, {16502}{16560}i potem znów zanikajš. {16561}{16658}Fritz Zwicky jako pierwszy|zrozumiał, co się dzieje. {16658}{16763}Prawidłowo domylił się,|że tak umierajš wielkie gwiazdy. {16764}{16832}Wnętrznoci wybuchajš|i lecš w kosmos. {16833}{16923}Nazwał takš niezwykłš|mierć "supernowš". {17043}{17107}Przewidział, że umierajšca|gwiazda zmniejszyłaby się {17108}{17174}z miliona mil wszerz|na dziesięć mil. {17193}{17261}To martwe ciało|byłoby tak gęste, {17262}{17362}że pojedyncze ziarno ważyłoby|tyle samo, co piramidy w Egipcie. {17363}{17469}Zawierałyby w dużej większoci|subatomowe czšsteczki o nazwie "neutrony", {17470}{17560}więc nazwał te dziwaczne obiekty|"gwiazdami neutronowymi". {17561}{17630}I 35 lat po domyle|Zwicky'a o ich istnieniu {17630}{17675}astronomowie zaczęli je znajdować. {17676}{17722}Nazwalimy je "pulsarami", {17722}{17809}gdyż szybko się obracajš i emitujš|regularne impulsy energii radiowej. {17810}{17882}Supernowy i gwiazdy neutronowe|byłyby ródłem {17883}{17929}dla wielkiego zakresu|promieni kosmicznych, {17930}{17990}lecz nie dla tych|najbardziej energetycznych. {17990}{18063}Nic znanemu nauce|nie może tego wyjanić, {18063}{18150}a nam to nie przeszkadza.|To kocham w nauce. {18150}{18213}Nie musimy udawać,|że znamy wszystkie odpowiedzi. {18214}{18274}Zwicky również przypuszczał, {18275}{18371}że grawitacja galaktyki|wykrzywia przestrzeń wokół niej {18371}{18415}i działa jak soczewka. {18416}{18527}Zniekształca i powiększa wiatło|z galaktyk znajdujšcych się za niš. {18528}{18610}Więc ziemscy astronomowie|wiedzieliby wiele obrazów {18611}{18685}tej samej odległej galaktyki,|lecz zniekształconych, {18686}{18743}jak w galerii krzywych luster. {18744}{18860}40 lat po jego domyle|zaczęlimy je odnajdywać. {18902}{18998}W latach 30tych Zwicky|dokonał jeszcze innego odkrycia. {18999}{19083}Studiujšc galaktyki|gromady Coma, {19084}{19191}zauważył co dziwnego|w tym, jak się poruszały. {19192}{19269}Galaktyki poruszały się|zbyt szybko, {19270}{19345}tak szybko, że powinny|odłšczać się od siebie, {19346}{19441}ponieważ gwiazdy w tych galaktykach|miały zbyt mało grawitacji, {19441}{19486}aby utrzymać razem gromadę. {19486}{19591}Zwicky uznał, że co|musi je trzymać razem. {19592}{19659}Tajemnicza, brakujšca częć {19660}{19778}musiałaby ważyć 50 razy|więcej niż one same. {19778}{19857}Lecz nikt nie zwracał uwagi|na tak szalonš myl. {...
chinskadupa1