WYKŁADY ZARZĄDANIE PRAC wykładowca dr inż. Z. Kurek
I WPROWADZENIE DO PROBLEMATYKI PRACY
Praca ludzka stanowi szczególną formę aktywności człowieka, ukierunkowaną bezpośrednio lub pośrednio na przekształcanie dóbr przyrody, czyniąc je zdolnymi do zaspokajania ludzkich potrzeb.
Praca będąc jedynym sposobem na zaspokajanie potrzeb człowieka staje się zarazem wewnętrzną jego potrzebą, przynosząc mu satysfakcję z jej wykonywania oraz wyznaczając mu pozycję socjalną i społeczną w środowisku, w którym żyje.
podlega prawom ekonomicznym,
ma swoją cenę,
wpływa na cenę produktu,
funkcjonuje na rynku pracy,
ma wymiar przedmiotowy ukierunkowany na wytwarzanie dóbr i usług oraz podmiotowy, polegający na samorealizacji człowieka.
Praca wykonywana przez człowieka przynosi mu niezaprzeczalne korzyści w postaci:
wytworzonych dóbr, mogących zaspokoić jego i innych ludzi potrzeby,
środków na utrzymanie jego samego i rodziny,
samospełnienia się
Praca może jednocześnie stanowić dla niego samego i dla otoczenia źródło różnorakich zagrożeń prowadzących do strat.
Praca jest formą działania. Działanie jest to świadome, dowolne i celowe zachowanie się ludzie. Każde działanie realizowane jest w tzw. łańcuchu działania. Działanie może być jednopodmiotowe (indywidualne) lub wielopodmiotowe (zespołowe). Działanie może mieć postać czynu prostego lub złożonego.
Sprawca działania powinien być świadomy celu, do którego ma doprowadzić podjęte przez niego działanie / praca,
powinien wiedzieć, co ma w związku z tym zrobić, w jaki sposób i przy użyciu jakich środków (narzędzi),
powinien mieć możliwość realizacji podejmowanego działania, co jest równoznaczne z dysponowaniem określonymi środkami oraz z zaistnieniem okoliczności temu sprzyjających / odpowiednich warunków pracy,
powinien posiadać określoną wiedzę, umiejętności i predyspozycje.
podmiotu działania, jego kwalifikacji i przygotowania,
celu działania czyli tego, co sprawca działając chce lub powinien osiągnąć,
w jaki sposób i za pomocą jakich narzędzi cel ten może lub powinien być osiągnięty,
tworzywa poddawanego oddziaływaniu podmiotu działającego (tworzywa przetwarzanego),
warunków działania, czyli w jakich okolicznościach działanie powinno być realizowane,
usytuowania działania w czasie i w przestrzeni.
Praca ludzka realizowana w układzie: podmiot działania – środki działania (narzędzia) – przedmiot działania (tworzywo), jest ciągiem (splotem) działań elementarnych (operacji/ ruchów) człowieka, wywołujących określone zdarzenia w postaci kolejnych przekształceń tworzywa jako przedmiotu pracy, w kierunku jego ostatecznej postaci, jaką jest produkt.
Proces ergotransformacyjny to świadomie sterowany przez człowieka proces, w trakcie którego następuje przekształcenie tworzywa wejściowego energomaterialnego lub informacyjnego w określony wytwór na wyjściu.
procesy ręczne – realizowane z wykorzystaniem ręcznych narzędzi i przyrządów,
procesy maszynowe – realizowane z wykorzystaniem maszyn i urządzeń mechanicznych,
procesy aparaturowe – mające charakter procesów fizyko-chemicznych realizowanych w specjalnie przystosowanych do tego aparatach pracujących w systemie ciągłym lub dyskretnym.
proces wytwórczy podstawowy
procesy wytwórcze pomocnicze
procesy obsługi
Procesy wytwórcze pomocnicze
... są niezbędne dla normalnego przebiegu procesu podstawowego. Procesy wytwórcze pomocnicze, to procesy:
wytwarzania narzędzi specjalnych i oprzyrządowania,
wytwarzania, przetwarzania i dostawy energii.
usługa informacyjna
obsługa organizacyjna
obsługa socjalna
obsługa logistyczna
obsługa konserwacyjno-remontowa
ochrona obiektów
utrzymanie czystości
Operacja technologiczna jest to operacja, w wyniku której następuje zmiana kształtu, właściwości fizycznych lub chemicznych materiału wejściowego lub też zmiana trwałego położenia określonej części produktu / półproduktu w stosunku do innych części.
Proces technologiczny to główna część procesu wytwórczego podstawowego, w ramach którego następuje zmiana kształtów, właściwości fizyko-chemicznych, wyglądu zewnętrznego przetwarzanego tworzywa lub trwała zmiana wzajemnego położenia poszczególnych części wchodzących w skład wytwarzanego produktu (montaż podzespołu / wyrobu).
Operacja kontroli – polega na tym, że wykonywana część, zespół lub gotowy produkt jest sprawdzany na zgodność z wzorcem, przez samego wykonawcę lub służy zajmujące się kontrolą jakości.
Operacja transportu – polega na tym, że materiał lub produkt / półprodukt zostaje w procesie produkcyjnym przemieszczony z jednego miejsca w drugie.
Operacje składowania i magazynowania – wiążą się ze stanem spoczynku obrabianego lub przetwarzanego przedmiotu, pozostającym w związku z oczekiwaniem na dalszą obróbkę, kontrolę lub transport.
Treść pracy to szeroko pojęte relacje, jakie zachodzą w procesie pracy pomiędzy wkładem pracy fizycznej i umysłowej.
stopień mechanizacji pracy
stopień powtarzalności operacji w procesie pracy
udział w procesie pracy operacji fizycznych
udział w procesie pracy operacji wymagających wysiłku umysłowego
minimum kwalifikacji wymaganych przy wykonywaniu danej pracy
zakres swobody wyboru technologii wykonania i instrumentów pracy
struktura i wzajemny stosunek obciążeń fizycznych i umysłowych związanych z wykonywaniem danej pracy
wymagania dotyczące wiedzy i umiejętności, jakimi powinien dysponować pracownik
różnorodność i zakres podejmowanych decyzji
stopień wpływu wywieranego przez pracownika na efektywność i jakość pracy (zakres odpowiedzialności)
złożoność realizowanych operacji technologicznych
stopień operacyjnego podziału pracy (wzbogacenie lub zubożenie treści pracy)
Pod pojęciem pracy kierowniczej należy rozumieć zbiór działań wykonywanych w ramach funkcji kierowniczych, takich jak:
...
pciola1