Pytania sprawdzające - Wstęp do prawoznawstwa
- wyjaśnij różnicę pomiędzy definiowaniem prawa sensie przedmiotowym i podmiotowym (W sensie przedmiotowym prawem określa się zbiór norm postępowania, których naruszenie grozi sankcjami. W sensie podmiotowym zaś prawo to uprawnienia przyznawane jednostce przez obowiązujące akty prawne.)
- wymień przynajmniej 3 funkcje prawa, inne niż funkcja stabilizująca, dynamizująca i ochronna (Organizacyjna, represyjna,wychowawcza, kontrolna, regulator konfliktów, kulturotwórcza, dystrybutywna)- wyjaśnij różnicę pomiędzy definicją prawa naturalnego i prawa pozytywnego (Prawo naturalne to zbiór norm, które obowiązują niezależnie od tego, czy zostały potwierdzone i uznane przez władzę państwową. Ich źródłem jest wyznawany system wartości. Prawo pozytywne to zbiór norm ustanowionych przez władzę publiczną, obowiązujących w danym państwie.)- przedstaw definicję formuły Gustawa Radbrucha (teza, że w sytuacji, gdy prawo pozytywne narusza elementarne normy moralne, organy państwa nie muszą go stosować, a obywatele nie są zobowiązani do jego przestrzegania.)- wyjaśnij różnicę pomiędzy normą prawną i przepisem prawnym (Norma prawna jest to norma postępowania, która została ustanowiona przez kompetentne organy władzy publicznej. Przepis prawny jest wyznaczony za pośrednictwem artykułu bądź paragrafu. W gramatycznej formie zdania) - wymień 3 rodzaje sankcji (Karne, egzekucyjne - polega na przymusowym wykonaniu tego co stanowiło niedopełniony obowiązek adresata , nieważności)- wymień 3 elementy, z których składa się norma prawna (hipoteza określa warunki zastosowania normy prawnej oraz jej adresata; dyspozycja (wskazuje, co należy zrobić, by uniknąć sankcji),; sankcja określa negatywne następstwa, jakie spotkają adresata, jeśli zachowa się niezgodnie z dyspozycją. )- zdefiniuj wykładnie prawa (czynność intelektualna, na podstawie której z treści przepisów prawnych są formułowane normy.)- wymień 3 podstawowe sposoby wykładni prawa (językowa, systemowa i funkcjonalna)
- wykładnia prawa to inaczej INTERPRETACJA prawa- przedstaw definicję gałęzi prawa (ukształtowany w toku historycznego rozwoju zbiór norm prawnych, które regulują daną dziedzinę stosunków społecznych.)- wymień 6 najważniejszych gałęzi prawa w prawie polskim (międzynarodowe publiczne, konstytucyjne, administracyjne, karne, cywilne, pracy) - określ podstawowy podział gałęzi prawa (wymień 2 rodzaje gałęzi prawa) (prawo prywatne i publiczne)- określ, do której gałęzi prawa publicznego czy prywatnego należą niżej wymienione gałęzie prawa: prawo międzynarodowe publiczne (publiczne), prawo konstytucyjne (publiczne) , prawo administracyjne (publiczne) , prawo karne (publiczne), prawo cywilne (prywatne) , prawo pracy (mieszane).- zdefiniuj system prawa ( to ogół norm prawnych obowiązujących w państwie w danym czasie.)- wymień 2 warunki, jakie powinien spełniać system prawa (Powinien być niesprzeczny i zupełny)- przedstaw podstawowy podział aktów prawnych (wymień 2 rodzaje aktów prawnych) (akty prawne powszechnie i wewnętrznie obowiązujące)- który akt prawny, z poniżej podanych par, znajduje się wyżej w hierarchii aktów prawnych RP?(1. KONSTYTUCJA; 2. RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE; 3. ROZPORZĄDZENIA DYREKTYWY I DECYZJE UE; 4.USTAWY I ROZPORZĄDZENIA Z MOCĄ USTAWY; 5. ROZPORZĄDZENIA; 6. AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO)ustawa (4) czy rozporządzenie (5)? (ustawy wyżej)akt prawa miejscowego (6) czy rozporządzenie (5)? (rozporządzenia wyżej)ustawa (4) czy ratyfikowana umowa międzynarodowa (2)? (ratyfikowana umowa wyżej)- określ zależności pomiędzy aktami prawnymi różnego rzędu (1. Akty niższego rzędu muszą być zgodne z aktami wyższego rzędu. Moc prawna aktów wydawanych przez różne organy państwa i organy samorządu jest zróżnicowana; 2. Akty wyższego rzędu regulują sprawy najistotniejsze i są bardziej ogólne. Ich uszczegółowienie stanowią akty niższego rzędu; 3. Aby wydanie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego było możliwe, musi na to zezwalać ustawa w tzw. upoważnieniu ustawowym. Mówi ona dokładnie, w jakim zakresie można dany akt wydać; 4. Akty równorzędne mogą się wzajemnie uchylać. Akt wyższej rangi uchyla moc obowiązującą aktów niższej rangi.)- scharakteryzuj 6 podstawowych rodzajów aktów prawnych (Konstytucja - najważniejszy akt prawny w państwie. Określa jego ustrój, kompetencje organów państwowych i relacje między nimi, a także prawa, wolności i obowiązki obywateli.; Ustawa- akt prawny o charakterze ogólnym, uchwalany przez parlament w określonym trybie. Ustawa może regulować każdą sprawę z wyjątkiem sytuacji wprost zakazanych w konstytucji. Formę ustawy muszą mieć takie zagadnienia, jak określenie uprawnień i składu organów państwa, prawa i obowiązki obywateli budżet państwa i podatki.; Ratyfikowane umowy międzynarodowe Ratyfikacja to wyrażenie zgody na związanie się przez państwo treścią umowy przez głowę państwa (w nielicznych państwach przez parlament).Umowy ratyfikowane można podzielić na dwie grupy: te umowy, które nie wymagają zgody sejmu oraz te których ratyfikacja wymaga zgody sejmu wyrażonej w formie ustaw.; Rozporządzenie - akt normatywny, który jest wydawany no podstawie ustawy, aby mogła ona być wykonana przez odpowiednią instytucję wykonawczą.; Akty prawa miejscowego - obowiązują na obszarze działania organu, który go wydał. Pochodzą one od organów państwa (wojewodów) lub organów samorządów. Są to uchwały wydawane przez sejmik wojewódzki, radę powiatu i gminy oraz zarządzenia wydawane przez wojewodę, zarząd województwa, powiatu i wójta, burmistrza, prezydenta), a także organy administracji niezespolonej.; Rozporządzenie z mocą ustawy - akt normatywny o mocy równej ustawie — może on zmienić inną ustawę lub ją uchylić. Wydawany wyłącznie w czasie stanu wojennego. Rozporządzenie może się odnosić do zasad działania organów państwowych lub praw i wolności człowieka. Rozporządzenie wydaje prezydent na wniosek Rady Ministrów w czasie, gdy nie może się zebrać sejm. Musi jednak zostać zatwierdzone na najbliższym posiedzeniu.)- wymień 4 rodzaje przepisów, które zawiera akt prawny (Przepisy ogólne – określają zakres stosunków społecznych normowanych przez dany akt; Przepisy szczegółowe - zawierają konkretne normy regulujące stosunki społeczne; Przepisy przejściowe i dostosowujące - regulują wpływ nowego prawa na stosunki powstałe w wyniku działania starego prawa.; Przepisy końcowe - m.in. przepisy dotyczące wejścia aktu w życie i wygaśnięcia mocy prawnej.)- podaj definicję „vacatio legis” (Okres pomiędzy ogłoszeniem aktu normatywnego a jego wejściem w życie.)- wymień 6 rodzajów dzienników urzędowych (1. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej; 2,3. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” oraz „Monitor Polski B";4. Dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej; 5. Dzienniki urzędowe urzędów centralnych; 6. Wojewódzkie dzienniki urzędowe.)- do jakich zasad dostępu do prawa odnosi się art. 88 Konstytucji RP (zawiera zasadę jawności i powszechności dostępu do prawa.)- co stanowi warunek wejścia w życie aktów prawnych. (Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń czy aktów prawa jest ich ogłoszenie)
Pytania sprawdzające - Elementy prawa cywilnego
- zdefiniuj podmioty prawa cywilnego (2 rodzaje podmiotów) (Osoba fizyczna to w języku prawa określenie człowieka: od momentu jego narodzin do śmierci. Zdolność prawną ma każdy człowiek przez całe życie. Wyjątkowym wypadkiem jest dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone, któremu przysługuje m.in. prawo do dziedziczenia.; Osoba prawna to jednostka organizacyjna, która może występować jako samodzielny podmiot prawa. Osobami prawnymi są m.in. stowarzyszenia, partie polityczne, związki zawodowe, jednostki samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo), skarb państwa oraz związki religijne.)
- czy Jan Kowalski, urodzony 3 sierpnia 1953 r. w Warszawie, syn Michała i Joanny, topodmiot prawa cywilnego (TAK)- wymień 3 rodzaje norm prawa cywilnego ( 1. Bezwzględnie wiążące - strony stosunku prawnego muszą się zastosować do ich brzmienia, nie mogą samodzielnie kształtować swojego zachowania. Normy te są charakterystyczne dla prawa publicznego; 2. Względnie wiążące - ich zastosowanie zależy od woli stron, gdy nie ustalą one inaczej konsekwencji prawnych. Normy te są charakterystyczne dla prawa prywatnego. Najczęściej w tego rodzaju normach występują zwroty: „z braku odmiennej umowy", „chyba że strony postanowiły inaczej".3. Semiimperatywne - strony mogą zmienić stosunek prawny, ale tylko na korzyść określonej w normie strony, nie mogą zaś pogorszyć jej sytuacji. Częściowo norma ma więc charakter bezwzględnie wiążący, a częściowo względnie wiążący. Mówi się, że jest to kategoria pośrednia. Normy te mają funkcję ochronną dla podmiotów, które z reguły są stroną słabszą, np. konsumentów)- zdefiniuj zdolność do czynności prawnych (3 rodzaje) (l. Pełną zdolność do czynności prawnych mają osoby + 18 lat oraz osoby +16 w związku małżeńskim i nie są ubezwłasnowolnione; .2. Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby małoletnie, które ukończyły 13 lat, a także osoby częściowo ubezwłasnowolnione. Mogą one samodzielnie wykonać niektóre czynności z zakresu prawa cywilnego, np. wydawać zarobione pieniądze. Jednak na wykonywanie niektórych czynności muszą mieć zgodę przedstawicieli ustawowych, którymi w wypadku nieletnich są rodzice, a w przypadku osób częściowo ubezwłasnowolnionych – kuratorzy.; 3. Brak zdolności do czynności prawnych charakteryzuje osoby poniżej 13 roku życia oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione. Większość czynności cywilnoprawnych mogą dokonywać tylko za zgodą przedstawicieli ustawowych. W wypadku dzieci są to ich rodzice lub opiekunowie, a w wypadku osób ubezwłasnowolnionych – opiekunowie.)- zdefiniuj ubezwłasnowolnienie (omów 2 rodzaje ubezwłasnowolnienia) (Całkowite - orzekane w sytuacji, gdy nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem np. z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego, alkoholizmu, narkomanii; częściowe - orzekane w sytuacji, gdy osoba potrzebuje pomocy w prowadzeniu spraw życiowych, czego przyczyną może być choroba psychiczna, lżejsze upośledzenie oraz zaburzenia natury psychicznej.)- wymień 6 działów prawa cywilnego.(1. Część ogólna; 2. Prawo rzeczowe; 3. Prawo zobowiązań; 4. Prawo spadkowe; 5. Prawo rodzinne; ó. Prawo na dobrach niematerialnych (prawo własności intelektualnej))Pytania sprawdzające: Elementy prawa karnego
- przedstaw i omów podział przestępstw ze względu na 3 przesłanki- wymień i omów 4 okoliczności, które mają wyłączać odpowiedzialność karną (Niepoczytalność to sytuacja, w której człowiek nie rozumie znaczenia swoich czynów lub nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem. Przyczyną może być niedorozwój umysłowy lub choroba psychiczna.; Rozkaz jest wyłączony z odpowiedzialności karnej tylko w sytuacji, gdy wykonujący go żołnierz lub policjant nie zdaje sobie sprawy, że popełnia czyn zabroniony. Odpowiedzialność ponosi osoba, która wydała rozkaz.; Stan wyższej konieczności to poświęcenie cudzego dobra, aby zapobiec zagrożeniu dobra społecznego lub dobra jednostki. Poświęcenie cudzego dobra jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy niebezpieczeństwa nie można uniknąć w inny sposób, a dobro chronione ma większa wartość niż dobro poświęcone.; Działanie w granicach uprawnienia dotyczy postępowania osób, które wykonują swoje obowiązki służbowe i działają w granicach swoich uprawnień (np. policjant stosujący siłę).; Eksperyment medyczny - osoba przeprowadzająca eksperyment nie ponosi odpowiedzialności, jeśli może on przynieść duże korzyści medyczne, gospodarcze itp., a uczestnik robi to dobrowolnie i jest poinformowany o wszelkich niebezpieczeństwach z tym związanych.; Obrona konieczna to działanie, które zmierza do odparcia zamachu na dobro społeczne lub dobro jednostki (np. życie, mienie). W obronie koniecznej człowiek podejmuje takie działania, które w innych okolicznościach byłyby karane.)- omów 5 sposobów popełniania przestępstw (Sprawstwo - sprawcą jest osoba, która sama lub wspólnie z inną osobą dopuszcza się przestępstwa, a także osoba kierująca popełnieniem przestępstwa przez inną osobę lub zlecająca popełnienie przestępstwa.; Podżeganie - nakłanianie innej osoby do popełnienia przestępstwa. Podżegacz jest traktowany jak sprawca - osobo, która chce popełnić przestępstwo, wyręczając się inną osobą.; Pomocnictwo - umożliwienie lub ułatwienie popełnienia przestępstwa (np. przez dostarczenie narzędzi, udzielenie informacji).; Usiłowanie - sprawca podejmuje działania zmierzające do popełnienia przestępstwa, jednak nie następuje skutek w postaci przestępstwa (np. nieudana próba zastrzelenia człowieka).; Przygotowanie - podjęcie czynności mających stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zabronionego.)- wymień 3 rodzaje kar (1. Pozbawienie wolności; 2. Ograniczenie wolności; 3. Grzywna)- wymień 6 rodzajów środków karnych (1. Pozbawienie praw publicznych; 2. Zakaz prowadzenia pojazdów; 3. Zakaz wykonywania zawodu, zajmowania stanowiska lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej; 4. Nawiązka; 5. Przepadek przedmiotów; 6. Publiczne ogłoszenie wyroku)- wymień 4 etapy procesu karnego (1. Postępowanie przygotowawcze 2. Postępowanie główne 3. Postępowanie apelacyjne)- scharakteryzuj środki odwoławcze od wyroku (Apelacja to odwołanie od nieprawomocnego wyroku sądu l instancji do sądu II instancji. Apelację można wnieść w ciągu 14 dni od daty doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem. Apelacja może dotyczyć sytuacji naruszenia prawa w czasie postępowania, nieuzasadnionego wymiaru kary oraz ustalenia stanu faktycznego.; Zażalenie jest skierowane przeciwko postanowieniom sądu. Może być wnoszone przez strony w terminie 7 dni od daty wydania postanowienia; Kasacja to nadzwyczajny środek odwoławczy od wyroku sądu II instancji z powodu na ruszenia prawa i procedur w czasie procesu. Prawo jej wniesienia mają strony procesu i inne podmioty (m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich, Prokurator Generalny). Termin jej wniesienia to 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Funkcję sądu kasacyjnego w sprawach karnych i cywilnych sprawuje Sąd Najwyższy.)- scharakteryzuj przynajmniej 4 naczelne zasady procesu. (prawdy materialnej - spoczywający na sądzie obowiązek rekonstrukcji fragmentu przeszłości, w którym doszło do przestępstwa.; obiektywizmu - konieczność bezstronnego stosunku sędziego do stron procesu.; domniemania niewinności - oskarżonego należy traktować tak, jakby był niewinny, dopóki nie udowodni mu się winy.; In dubio (pro reo) - w razie wątpliwości rozstrzygać na korzyść oskarżonego.; prawa do obrony - oskarżony w trakcie procesu ma prawo korzystać z pomocy obrońcy. Jeśli oskarżonego nie stać na obrońcę, może zażądać obrońcy z urzędu.; publiczności - zasada jawności procesu. Pełni ona funkcję edukacyjną i daje społeczeństwu możliwość sprawowania kontroli nad pracą sądów. W niektórych sytuacjach (m.in. ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa) może zostać ograniczona.; równouprawnienia stron - oznacza, że strony procesu mają podobne uprawnienia i prawo do stosowania podobnych środków, np. przesłuchiwania świadków, stosowania środków odwoławczych.; inkwizycyjności - polega na tym, że niezależnie od stron sąd sam zbiera dowody i sam ustala okoliczności sprawy)WSTĘP DO PRAWA MEDYCZNEGO
teresawawa