Haubica kal. 100 mm Skoda wz.1914.pdf

(2892 KB) Pobierz
AUSTROWĘGRY
Technika lądowa
BROŃ
Artyleria
10 cm Feldhaubitze M.14
1914
100 mm haubica polowa Skoda M.14
Dane taktyczno-techniczne
Typ:
haubica holowana.
Producent:
Skoda.
Produkcja seryjna:
1914-1919.
Kaliber:
100 mm.
Masa bojowa:
1420 kg.
Długość lufy:
1930 mm
(L/19,3).
Donośność:
8100 m.
Prędkość początko-
wa pocisku:
341 m/s (pocisk o masie 16 kg).
Kąt
ostrzału:
od -8° do +48° (w pionie), 5° (w poziomie).
Szybkostrzelność:
6 strz./min.
Czas przejścia w
położenie bojowe:
do 2 min.
Szybkość marszowa:
15 km/h.
Haubica weszła do użytku krótko przed wy-
buchem I wojny światowej i używana była z dobrym
skutkiem przez całą wojnę. Podkreślano jej ogólnie
doskonałe właściwości. Działo było dobrze pomyśla-
ne i nie miało zbędnych dodatków, było bardzo wy-
trzymałe i zwarte, a strzelanie przez długi czas nie
stwarzało problemów. Haubica ta jest jednym z naj-
bardziej znanych na świecie produktów czeskiego
przemysłu zbrojeniowego.
Warto podkreślić światową tendencję z
przełomu XIX i XX w wynikającą z sukcesu w kon-
struowaniu szybkostrzelnych armat kalibru około 75
mm, takich jak francuskie Canon de 75 mm modele
1897, która sprawiła, że koncentrowano się na pła-
skotorowych armatach 75 mm a zaniedbując artyle-
rię stromotorową. Tak postąpili np. Francuzi i póź-
niej mieli duży problem z chwilą przejścia do wojny
pozycyjnej. Poglądy zaczęła zmieniać już wojna
rosyjsko-japońska i też nieco inaczej patrzyły na te
potrzeby armie państw spodziewające się walk w
górach. Włosi jako pierwsi odczuli, że wprowadze-
nie przez Austriaków 100 mm haubic M.14 na
uzbrojenie było krokiem w dobrym kierunku i dlate-
go tak chętnie przejęli je w ramach reparacji wojennych od upadłego cesarstwa Habsburgów.
2
Czeskie zakłady
Škoda w Pilź-
nie
(wówczas jeszcze
Skodawerke A.G.
Pilsen),
na początku XX wieku były jed-
nymi z największych i najlepszych pro-
ducentów artylerii na świecie i poważną
konkurencją dla niemieckiego Kruppa.
Miało to swoje korzenie w zaopatrywaniu
w taką broń armii austrowęgierskiej. Po-
czątkowo jednak produkowały głównie
działa artylerii okrętowej oraz inne moź-
dzierze i działa dużego kalibru. Dzisiaj
trudno w to uwierzyć, ale podstawowa na
początku I wojny austrowęgierska haubi-
ca
10 cm Feldhaubitze M.99
była dzia-
łem z kutego brązu i pozbawiona oporo-
powrotnika! Ówczesne realia nie były tak
oczywiste jak nam się obecnie wydaje.
Początkowo nawet dla nowych omawia-
nych tu haubic produkowano lufy z brązu
(później działa M.14 z lufami z brązu
zdobyli i posiadali także Włosi). Wiązało
się to z trudnościami jakie wystąpiły w
cesarstwie Austro-Węgierskim z produk-
cją odpowiednich ilości wysokiej jakości
stali.
Omawiana haubica powstała dla
zastąpienia w tej armii 10 cm Feldhaubit-
ze M.99, lecz z inicjatywy samej firmy niż
wojska. Škoda najpierw zdobyła do-
świadczenie opracowując przed wybu-
chem wojny kilka modeli haubic, różnych
kalibrów i różniących się szczegółami.
Były to udane konstrukcje światowej
klasy, co potwierdziły zagraniczne za-
mówienia. W
1913
r.
Turcja
zakupiła 48
haubic kalibru 104 mm (typ T) a później
Chiny
18 haubic kalibru 105 mm (typ
CH). Ponadto firma przewidując konieczność zastąpienia przestarzałych haubic we własnej armii austrowęgierskiej opra-
cowała model takiej haubicy kalibru 100 mm i to dzięki temu tak szybko udało się wprowadzić to działo do produkcji.
Nowa 10 cm Feldhaubitze M.14, oznaczana
była też 10 cm FH 14. Główny sukces koncernu Šk-
oda w Pilźnie polegał na opanowaniu produkcji dział
stalowych, pogrążając tym arsenał w Wiedniu oferu-
jący działa z brązu. Sukces haubic M.14 pchnął go w
kierunku konstruowania i produkcji dział mniejszych
kalibrów w tym górskich. Początkowo i armia Habs-
burgów z nowoczesnych dział dysponowała głównie
armatami. Już pierwsze walki w Serbii wykazały, że
armaty takie jak
8 cm Feldkanone M.5,
nie mając
możliwości walki górną grupą kątów oraz przy za
małej sile burzącej pocisków, nie zapewniają wyko-
nania wszystkich zadań a szczególnie podczas walki
w górach, czy terenie pofałdowanym. Gdy zachodnie
fronty się ustabilizowały i doszło do walk pozycyj-
nych, rola haubic jeszcze wzrosła. Podczas I wojny
haubica M.14 z czasem stała się podstawowym
sprzętem artylerii austrowęgierskiej i wykazała do-
skonałe właściwości. Dużym sukcesem było też za-
stosowanie nowoczesnej amunicji i uzyskaniu dono-
śności 8100 m, co jak na początek I WW, było impo-
nującym osiągnięciem dla haubicy i np. jej dono-
śność była porównywalna z donośnością włoskich
armat. Z czasem podczas wojny zrezygnowano z luf
brązowych na rzecz preferowanych przez Škodę luf
stalowych z wymienną wkładką. W
1916
r. na pod-
stawie tego działa skonstruowano wersję górską, haubicę oznaczoną jako
10 cm Gebirgshaubitze M.16,
która także
zdobyła duże uznanie.
3
Źródła czeskie twierdzą, że w samych zakładach Škoda w Pilźnie wykonano 6458 luf do haubic oraz 4077 lawet a
wiele wyposażenia wykonano w węgierskich zakładach w Rabu. Można się tu domyślać, że w zakładach Böhler w Wied-
niu wykonywano jedynie lufy, dopóki były to lufy brązowe. Według innych źródeł oba typy haubic były produkowana pod-
czas wojny w dużych ilościach w zakładach Škoda, jak też Böhler, a wyprodukowano ich wówczas
6458
modelu
M.14
i
dalsze
346
modelu górskiego
M.16.
Według innych danych dział
górskich
wyprodukowano
550
sztuk z tego
434
w za-
kładach Škoda, a reszta w zakładach Böhler. Czesi natomiast twierdzą, że podczas wojny wyprodukowano tylko w zakła-
dach Škoda 546 luf stalowych i 541 lawet górskich, bo dostarczono do tych dział także lufy z kutego brązu z zakładów w
Wiedniu. W produkcji uczestniczyły też węgierskie zakłady w Rabu. Produkcję w Czechosłowacji wznowiono po zakoń-
czeniu Wielkiej Wojny.
Po wielkiej wojnie i
rozpadzie
Austro-Węgier
wiele tych haubic polowych
pozostało na uzbrojeniu ar-
mii:
austriackiej, węgier-
skiej, czechosłowackiej
i
rumuńskiej.
Kilkadziesiąt
(kilkanaście?) takich dział w
wersji polowej znalazło się
też w
Wojsku Polskim
a
ponadto kilkadziesiąt dział
wersji górskiej. Po anszlusie
Austrii działa austriackie
znalazły się na uzbrojeniu
Wermachtu
jako 10 cm leFH
14(ö). Węgierskie zakłady
Rabu produkowały (lub ra-
czej remontowały) te działa
tez na potrzeby armii Wę-
gierskiej.
W
Czechosłowacji
pozostało jednak niewiele
takich dział, np. kilka sztuk w
pułku w Pilźnie. Wiele jednak uszkodzonych lub zużytych i wymagających remontu dział z frontu przewieziono do zakła-
dów Śkoda i tam zastał je koniec wojny. Wiele z nich wyremontowano. Co ciekawe kilka baterii czeskich z takimi działami
przybyło z Włoch, gdy przybyły do kraju wojska Legii Czeskiej we Włoszech w której zorganizowano
7 pułk artylerii
(dě-
lostřeleck�½ pluk č. 7). Miał on te haubice w 5 i 6 baterii. Haubice 100 mm użyli Czesi przeciw Polakom podczas walk w
1919 r. o Śląsk Cieszyński, ale szczególnie wyróżniły się w walkach o zajęcie Słowacji na początku 1919 r. Jednak w
prawdziwych regularnych walkach haubice te uczestniczyły dopiero w obronie przed najazdem węgierskich bolszewików
w maju i czerwcu
1919
r., walcząc w obwodzie Kremnice, np. baterie nr 5/2 i 6/2. Co ciekawe w walkach tych haubice
M.14 uczestniczyły w walce po obu stronach i kilka z nich zostało zdobytych na węgierskich bolszewikach przez czeskich
żołnierzy.
Desygnaty:
10 cm Feldhaubitze M.14, 100 mm houfnice vz.14, Obice da 100/17 modello 14, 10 cm Škoda 14M,
100 mm haubica wz.1914, 10 cm leFH 14(ö), 10 cm leFH 315(i).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin