Rodzaje służb ruchu lotniczego w EPWW
a) informacji powietrznej - ustanowioną w celu udzielania wskazówek i informacji użytecznych dla bezpiecznego i sprawnego wykonywania lotów,
b) alarmowa - ustanowiona w celu zawiadamiania organów systemu poszukiwania i ratownictwa o statkach powietrznych potrzebujących pomocy i współdziałania z tymi organami,
c) kontroli ruchu lotniczego - ustanowioną w celu zapobiegania zderzeniom statków powietrznych podczas lotu, zderzeniom statków powietrznych ze sobą lub z przeszkodami w ruchu naziemnym oraz usprawniania i utrzymywania uporządkowanego przepływu ruchu lotniczego
Przestrzeń powietrzna FIS
FIS –pełnią:
- Organy kontroli ruchu lotniczego - pełnią służbę informacji wobec kontrolowanego ruchu lotniczego;
- AFISO– cywilny informator lotniskowego ruchu lotniczego – pełni służbę informacji wobec ruchu lotniczego w pobliżu i na lotnisku niekontrolowanym
- Wojskowy AFISO – pełni służbę informacji wobec ruchu lotniczego w pobliżu i na lotnisku wojskowym;
- Sektory FIS - pełnią służbę informacji wobec niekontrolowanego ruchu lotniczego;
Służba alarmowa
ALRS – Alert Service - pełnią wszystkie organy pełniące służbę FIS, a także osoby wyznaczone przez
użytkowników statków powietrznych.
Służba alarmowa powinna być zapewniana:
1. Wszystkim statkom powietrznym, którym zapewniana jest służba kontroli ruchu lotniczego;
2. W miarę możliwości wszystkim innym statkom powietrznym, które złożyły plan lotu lub o których organy służb ruchu lotniczego zostały zawiadomione; i
3. Statkom powietrznym, o których wiadomo lub przypuszcza się, że są obiektem aktu bezprawnej
ingerencji.
Fazy zagrożenia SP
Cywilne Centrum Kontroli Obszaru Warszawa natychmiast zawiadomi wojskowy organ odpowiedzialny za uruchomienie systemu ratownictwa lotniczego o statku powietrznym, o którym uważa się lub wiadomo, że jest w stanie zagrożenia, tj.:
1. fazie niepewności- INCERFA 2. fazie alarmu- ALERFA 3. fazie niebezpieczeństwa-DETRESFA
Depesze
MAYDAY - trzykrotnie wypowiedziana poprzedza depeszę o niebezpieczeństwie i oznacza stan niebezpieczeństwa, w którym istnieje zagrożenie poważnym i/lub bliskim niebezpieczeństwem i istnieje konieczność udzielenia natychmiastowej pomocy.
PAN PAN - trzykrotnie wypowiedziane wyrażenie PAN PAN w lotnictwie poprzedza depeszę pilną i oznacza stan naglący, w którym istnieje konieczność zapewnienia bezpieczeństwa statkowi powietrznemu, pojazdowi lub osobie na pokładzie, lecz nie wymagającej udzielenia natychmiastowej pomocy.
Statki powietrzne w stanie zagrożenia
Obowiązek udzielenia pomocy oraz nadanie pierwszeństwa przed innymi statkami powietrznymi, uwzględniając występujące okoliczności. Dla zawiadomienia o stanie zagrożenia SP może użyć transpondera SSR lub nadać właściwą depeszę o zagrożeniu za pomocą linii przesyłania danych łączności kontroler-pilot. W przypadku aktu lub przypuszczenia o bezprawnej ingerencji na pokładzie statku powietrznego, organy ATS powinny niezwłocznie spełniać prośby tego statku.
Błądzące statki powietrzne
Statek powietrzny, który oddalił się znacznie od swej zamierzonej linii drogi lub który melduje, że utracił orientację. Gdy tylko organ służb ruchu lotniczego dowie się, że jakiś statek powietrzny zabłądził, to powinien niezwłocznie podjąć niezbędne działania, celem udzielenia mu pomocy i zapewnienia bezpieczeństwa jego lotu. Pomoc w zakresie nawigacji dokonywana przez organ służb ruchu lotniczego jest szczególnie ważna, gdy organ ten przypuszcza, że w rezultacie błądzenia statek powietrzny wchodzi lub może wejść do przestrzeni powietrznej, gdzie występuje ryzyko przechwycenia lub inne zagrożenie dla jego bezpieczeństwa.
Niezidentyfikowane statki powietrzne
Statek powietrzny, który został zaobserwowany lub o którym zawiadomiono, że wykonuje lot w danym obszarze, lecz którego tożsamość nie została ustalona.
Tower
Pierwsza służba, z którą nawiązuje kontakt pilot samolotu odlatującego, jest służba kontroli lotniska, tzw. "Wieża" (TWR). Od niej pilot otrzymuje zezwolenie na wykonanie lotu, na uruchomienie silników, kołowanie do startu. Po starcie pilot nawiązuje łączność ze służbą kontroli zbliżania (APP), która kieruje jego lotem do odległości ok. 50-100 km od lotniska, a następnie zostaje przekazany na kontrolę obszaru (ACC), która sprawuje na nim kontrolę do momentu przekazania na łączność APP lub TWR lotniska docelowego lub do czasu opuszczenia polskiej przestrzeni powietrznej.
Zadania TWR
Udzielanie informacji i zezwoleń w celu osiągnięcia bezpiecznego, uporządkowanego i sprawnego przepływu ruchu lotniczego na lotnisku oraz jego pobliżu .
Odlatujące SP
Uruchamianie silników –Procedury uruchamiania silników powinny być zawarte w lokalnych instrukcjach operacyjnych i powinny one zawierać kryteria i warunki określające kiedy i w jaki sposób oblicza się i przekazuje odlatującym statkom powietrznym czas uruchomienia silników.
Kołowanie do odlotu - przed rozpoczęciem kołowania do startu, SP powinien otrzymać odpowiednie informacje.
Przed startem załoga statku powietrznego powinna być poinformowana o:
a) wszystkich znaczących zmianach kierunku wiatru przyziemnego, temperaturze powietrza, widzialności i wartości RVR;
b) znaczących warunkach meteorologicznych panujących w sektorze startu i początkowego wznoszenia
Kontrolerzy
kontroler TWR (Tower) - zapewnia nakazane przepisami separacje między statkami powietrznymi na podejściach, przekazuje pilotom zgodę kontroli obszaru na odbycie lotu, oraz zezwala na starty i lądowania,
-kontroler GND (Ground controller) - odpowiada za ruch naziemny statków powietrznych w obrębie dróg kołowania i dróg startowych,
- asystent wieży, pośredniczący w wymianie informacji z innymi organami kontroli i w porozumieniu z kontrolerem TWR obsługuje ruch samochodowy na lotnisku (m.in. udziela zgody na przejazd przez drogi startowe i kołowania),
-delivery controller - Delivery dysponując dostępem do bazy danych planów lotu uzyskuje zgodę na lot od kontroli obszaru i przekazuje załodze samolotu, ponieważ to kontrola obszaru wie, czy na ten lot będzie miejsce w systemie dróg lotniczych
Służba kontroli zbliżania
Służba kontroli zbliżania pełniona przez organ APP (ang. Approach) zapewniającą służbę kontroli ruchu lotniczego w odniesieniu do części lotów kontrolowanych związanych z przylotem i odlotem w celu zapobiegania kolizjom podczas lotu statków powietrznych ze sobą oraz usprawnienia i utrzymywania uporządkowanego przepływu ruchu lotniczego.
Minima separacji radarowej
Nie udziela się zezwolenia na wykonywanie jakiegokolwiek manewru, który zmniejszyłby odległość pomiędzy dwoma statkami powietrznymi poniżej obowiązującego minimum separacji radarowej. Minimalna pozioma separacja radarowa powinna wynosić 5 NM (9,3km).
Służba kontroli obszaru
Pełniona przez organ ACC (ang. Area Control Center), zapewniającą służbę kontroli ruchu lotniczego w odniesieniu do lotów kontrolowanych z wyjątkiem części lotów pozostających w gestii kontroli zbliżania i kontroli lotniska w celu zapobiegania kolizjom podczas lotu statków powietrznych ze sobą oraz usprawnienia i utrzymywania uporządkowanego przepływu ruchu lotniczego
Służby meteorologiczne
Celem lotniczej służby meteorologicznej jest udział w zapewnieniu bezpieczeństwa, regularności i efektywności międzynarodowej żeglugi powietrznej. Cel jest osiągany przez dostarczenie użytkownikom, załogom lotniczym, organom służb ruchu lotniczego, organom służb poszukiwania i ratownictwa, kierownictwom lotnisk oraz innym zainteresowanym działalnością i rozwojem międzynarodowej żeglugi powietrznej, informacji meteorologicznych potrzebnych do wykonywania tych funkcji.
Służba informacji lotniczej
Pełniona jest przez specjalny organ Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej. Jest on odpowiedzialny za zbieranie i rozpowszechnianie informacji dla całego terytorium Polski i przestrzeni powietrznej nad otwartym morzem, podlegającym polskim przepisom w zakresie kontroli ruchu lotniczego.
Zadania AIS
Przyjmowanie, przetwarzanie i przekazywanie informacji lotniczych;Publikowanie informacji lotniczych;Nadawanie kształtu i formy informacjom lotniczym;Usuwanie niedociągnięć i usterek w przekazywaniu danych lotniczych oraz wyjaśnianie nieścisłości;Bardzo ograniczona interpretacja informacji;Kierowanie informacji do załóg statków powietrznych.
Służby poszukiwania i ratownictwa lotniczego ASAR
Poszukiwanie i ratowanie statków powietrznych znajdujących się w niebezpieczeństwie.
Udzielanie pomocy załogom i pasażerom statków powietrznych oraz innym osobom poszkodowanym w wyniku zdarzeń lotniczych.
Ustalenia miejsca położenia statku powietrznego oraz osób poszkodowanych w zdarzeniach lotniczych.
Określenia ich stanu oraz podejmowanie działań ratowniczych na miejscu zdarzenia.
Punkty alarmowe
organy instytucji zapewniających służby ruchu lotniczego w ramach wykonywania służby alarmowej,przyjmując informacje o zagrożeniu statków powietrznych wykonujących loty w polskiej przestrzeni powietrznej i przekazując je do cywilno-wojskowego ośrodka koordynacji poszukiwania i ratownictwa lotniczego.
Rzedzian8