Komunikacja_niewerbalna_ebook.pdf

(369 KB) Pobierz
Rozdział 4
Autoprezentacja,
czyli manipulowanie
wywieranym
wrażeniem
Z tego rozdziału dowiesz się:
co to jest autoprezentacja;
czy autoprezentacją można manipulować;
na co zwracasz uwagę, gdy kogoś poznajesz;
jakie znaczenie ma wizerunek w komunikacji
niewerbalnej;
na co zwrócić szczególną uwagę,
projektując wizerunek bizneswoman;
na co zwrócić szczególną uwagę, projektując
wizerunek biznesmena.
Komunikacja niewerbalna
Autoprezentacja pozwala wyjaśnić wiele procesów związanych z zacho-
waniem ludzi, którzy próbują
kontrolować swój wizerunek
– ciągle ob-
serwują otoczenie i czuwają nad tym, jak są przez nie postrzegani.
Zachowanie człowieka wynika z  obawy o  to, co o  nim pomyślą inni.
Dzięki autoprezentacji możesz sprawić, że ludzie będą postrzegać cię
w taki sposób, jaki sobie zaplanujesz. A przecież zależy ci, by inni od-
bierali cię pozytywnie. Zapewne interesuje cię również to, czy dobrze
się prezentujesz w nowym garniturze, czy twoje zachowanie jest akcep-
towane przez otoczenie, czy sprawiasz wrażenie osoby sympatycznej
i godnej zaufania. Gdyby ludziom nie zależało na tym, jak są postrze-
gani, świat wyglądałby zupełnie inaczej. Nikomu by nie przeszkadzało,
że lekarka na salę operacyjną zakłada zamiast kitla kostium kąpielowy,
a żołnierz na poligon – trampki zamiast butów wojskowych.
Autoprezentacja jest zatem zbiorem cech zycznych i  osobowościo-
wych, które są oceniane w kontaktach z innymi. Należą do nich m.in.:
sposób zachowania, wygląd zyczny, wzrost, budowa ciała, ubiór, ma-
kijaż oraz biżuteria i wszelkiego rodzaju dodatki. Określają one sposób
bycia i charakter. Niektórych cech nie można się ot tak po prostu po-
zbyć, np. niskiego wzrostu. Za to można sprawić, że osoba będzie wy-
glądać na wyższą. Dlatego warto już w tym miejscu uświadomić sobie,
że jest to
manipulacja wrażeniem.
Autoprezentacja jako składnik
komunikacji niewerbalnej
Poprzez autoprezentację wysyłasz komunikaty niewerbalne. To, jak się
czeszesz, jakie założyłeś dodatki, jaki nosisz kolor i fason ubrań, mówi,
jakim jesteś człowiekiem. Najczęstszym problemem w autoprezentacji
jest zły humor. Tak! Bardzo często to nastrój odpowiada za to, jak ktoś
96
www.samosedno.com.pl
Rozdział 4.
Autoprezentacja, czyli manipulowanie wywieranym wrażeniem
wygląda w danej chwili. A przecież nie o to chodzi, by wszyscy w pracy
już po twoim stroju mogli się zorientować, jak się czujesz.
Dostępność do różnorodnych materiałów i dodatków pozwala na eks-
perymentowanie, a wręcz bawienie się modą. Mimo to można wyod-
rębnić kilka podstawowych
typów autoprezentacji.
Nie każdego da się
idealnie wpasować w te ramy, ale w pewnym stopniu może to ułatwić
rozpoznanie niektórych wyróżników, które często są spójne z wnętrzem
osoby i jej nastawieniem do otoczenia.
Jednym z  rodzajów autoprezentacji, która przekazuje wiele informa-
cji o człowieku za pomocą komunikatów niewerbalnych, jest
nieupo-
rządkowanie.
Ubiór takiej osoby zdradza, że nie przywiązuje ona wagi
do wyglądu. Cechą charakterystyczną jest ogólne zaniedbanie: części
garderoby są raczej niedopasowane i  przypadkowe, niedoprasowane,
czasem poplamione, zdarza się, że brakuje guzików. O  niechlujności
świadczy też nadmiar warstw odzieży. Również w mowie niewerbalnej
można zauważyć chaos: mnóstwo gestów do siebie nie pasuje. Taka oso-
ba szybko się rozgląda po pomieszczeniu, nie umie usiedzieć w jednym
miejscu i ciągle chce coś robić, mieć coś w dłoniach – a to długopis, a to
kartkę do gniecenia.
Nieuporządkowany i chaotyczny wygląd można było obserwować jesz-
cze niedawno u polityka Janusza Palikota. Elementy jego garderoby nie
tworzyły spójnej całości. Koszula w niebieskie paski, a do tego krawat
w złote wzory i potargane, nieprzystrzyżone włosy dawały obraz osoby,
dla której wygląd nie jest najważniejszą kwestią w tworzeniu wizerunku
politycznego. W  przypadkowych wywiadach polityk potra ł wystąpić
w stroju kilkuwarstwowym: podkoszulek, koszula, marynarka i płaszcz.
Każdy obserwator mógł zauważyć kolor tkaniny wystającej spod koszu-
li, a wystarczyłoby założyć szalik lub zapiąć guzik pod szyją, aby to, co
pod nią, nie było widoczne. Zwykle kolory nie były gustownie dobrane,
wzmacniając nieskładny obraz całej postaci. Dopiero wybory do Euro-
parlamentu w 2014 r. sprawiły, że Palikot zaczął dbać o swój image.
97
Komunikacja niewerbalna
Zbyt
wysokie poczucie własnej wartości
również można manifestować
za pomocą stroju. Taka osoba nosi wysokiej jakości ubrania i stara się,
by marki były rozpoznawalne. Ale to nie wszystko. Ważne są też inne
elementy niewerbalne: nienaganna fryzura, prawie zawsze układana
przez fryzjera lub przynajmniej starannie układana własnoręcznie, do-
brej jakości dodatki, takie jak zegarek czy biżuteria. Taka osoba wybiera
zwykle jasne lub kolorowe stroje, rzucające się w  oczy. Głowę zawsze
trzyma uniesioną wysoko, chodzi pewnym krokiem i uśmiecha tylko do
wybranych osób, które urzekną ją w jakiś szczególny sposób lub znajdu-
ją się w bliskim kręgu jej znajomych. Gesty takiego człowieka są bardzo
dobrze przemyślane, rzadko wyrażają emocje.
Inny typ autoprezentacji wykazują
osoby posępne i przygnębione.
Pre-
ferują ponury i  nierzucający się styl ubierania, barwy ciemne, ciężkie
tkaniny, stroje o rozmiar za duże. Sprawiają wrażenie trochę zaniedba-
nych. Ich postawa jest w dużej mierze zamknięta: ręce są skrzyżowane
na piersiach, nogi podkulone pod krzesło. Jeśli mogą sobie pozwolić, to
w towarzystwie bliskich potra ą godzinami siedzieć skuleni, tak jakby
chciały zająć jak najmniej miejsca.
Sztab ludzi Jarosława Kaczyńskiego przed wyborami do Parlamentu Eu-
ropejskiego chwalił się nową stylistką. To dobrze, że ktoś o to zadbał,
gdyż niektóre ubrania prezesa PiS-u nie były dobrze dobrane. Za duży
płaszcz i tym samym za długie rękawy powodowały, że widać było spod
nich tylko końce palców. W konsekwencji cała sylwetka wyglądała nie-
atrakcyjnie, posępnie i kierowała uwagę na niski wzrost polityka.
Wystarczy założyć odzież w jasnych, pastelowych barwach, by sprawić
wrażenie osoby
zadowolonej i radosnej.
Tak też jest się odbieranym,
gdy starannie dobierze się dodatki, ma się czyste i schludne włosy, nato-
miast ubiór dopasowany do typu sylwetki i urody. Aby otoczenie uwie-
rzyło, że dana osoba jest szczera i otwarta, trzeba przyjmować postawę
otwartą, a także dużo gestykulować, by uwiarygodnić każde wypowia-
dane słowo.
98
www.samosedno.com.pl
Rozdział 4.
Autoprezentacja, czyli manipulowanie wywieranym wrażeniem
Rodzaje autoprezentacji
Wyróżnia się trzy rodzaje autoprezentacji: ofensywną, defensywną oraz
asertywną.
Autoprezentacja ofensywna
polega na tym, że osoba, która ją stosuje,
prezentuje się jako dowartościowana i pewna siebie. Często jest tak, że
przybiera cechy dominujące oraz ma zawyżoną pewność siebie. Nie-
stety, prezentując się w ten sposób, możesz spotkać się z odrzuceniem,
gdyż tego rodzaju zachowanie sugeruje agresywność, wyniosłość i bez-
kompromisowość. Ten rodzaj autoprezentacji możesz zaobserwować na
scenie politycznej wśród przekonanych o własnej nieomylności i wła-
dzy osób zajmujących wysokie stanowiska partyjne. W  żadnym razie
nie wywołuje to pozytywnego oddźwięku. Dlatego warto zastanowić się,
czy tak się właśnie nie prezentujesz, i popracować nad sobą, by lepiej być
odbieranym przez innych.
Przykład
Kierownikiem Kamila w banku był mężczyzna, który wszystkim
narzucał swoje zdanie i  bez względu na konsekwencje naduży-
wał swojej władzy poprzez wyzwiska i niekulturalne zachowanie.
Wszyscy pracowali w stresie. Nikt nie miał odwagi poinformować
przełożonego o  jakichkolwiek problemach. W  końcu zbyt mała
liczba pracowników w  dziale (ludzie z  miesiąca na miesiąc od-
chodzili do innych działów lub banków) spowodowała, że nie
udało się wykonać planów kwartalnych. W następstwie tych wy-
darzeń kierownik został zwolniony. Stanowisko mógł uratować,
gdyby pracownicy wstawili się za nim, jednak nikt tego nie zrobił.
Pamięć o  złym traktowaniu i  dyktatorskich zasadach spowodo-
wała, że wyłonił się z  grupy lider, który przejął jego obowiązki
i we współpracy z doradcami działu nadrobił straty. Kamil, któ-
ry nadal był w grupie doradców, przekonał nowego kierownika,
99
Zgłoś jeśli naruszono regulamin