Krasnodębski Z. Upadek idei postępu.pdf

(10489 KB) Pobierz
Zdzisław
KRASNODĘBSKI
upadek idei postępu
Państwowy Instytut Wydawniczy 1991
SPIS RZECZY
Wstęp
Równanie p o s t ę p u .....................................
, .
1. Pytanie o p o s t ę p ....................................................
5
2. Równanie postępu
.................................................
3. M e t o d a .......................................................................................
5
7
9
Rozdział pierwszy
Genealogia idei
1. Duchowe
2. Społeczny
3. Dzisiejsze
p o s t ę p u ................................................
17
ź r ó d ł a ........................................................ 17
kontekstpowstania idei postępu . . .
zwątpienie.
.
.
.
.
.
.
.
.
25
29
Rozdział drugi
Opatrzność czy oświecenie?
Idea postępu w filozofii Immanuela Kanta
. . . .
33
1. Dlaczego K a n t ? ........................................................ 33
2. Spory wokół K a n t a .....................................................................34
3. Kant: radykał czy k o n fo r m is ta ? .............................................. 36
4. Człowiek obywatelem dwóchświatów
. . . .
40
5. Wolność w ujęciu transcendentalnym a problem
historii .
.
.
.
.
................................................... 43
6. Konieczność postępu
.
. . . . .
.
.
.
47
7. Początek historii
. . . .
.
.
. . .
.
49
8. Dialektyka dziejów
.
.
.
.
• .
.
51
9. Inny scenariusz postępu .
.
. . .
. . .
53
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Rozum sukcesorem p r z y r o d y ? .............................................54
Dylemat postępu
.......................................................................... 56
Społeczeństwo o b y w a t e ls k ie .................................................... 58
Dwie warstwy d z i e j ó w ........................................................... 60
Całość m o i r a l n a ..................................................
62
Granice d z i e j ó w ..........................................................................66
Rozdział trzeci
Obowiązek, szczęście, u c z u c i a ............................................................69
1. Uniwersalizm norm e t y c z n y c h ................................. 71
2. S zczęście................................................................................................76
3. Najważniejsze są dobre i n t e n c j e ............................................. 77
4. Ujarzmienie zmysłów
.
79
5. Obowiązek i miłość b l i ź n i e g o ................................. 83
6. Uniezależnienie etyki od r e l i g i i ....................................
86
7. Perspektywa socjologiczna
. . . . . . .
88
Rozdział czwarty
Max
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Weber, czyli cena postępu
.
Racjonalizacja i rola r e l i g i i ............................. .......
.
Etyka p r o t e s t a n c k a ..........................................................
Oddziaływanie s p o ł e c z n e ..............................................106
Kant a etyka p r o t e s t a n c k a .......................................109
Kapitalizm a racjonalizacja jako tendencja dziejowa
Racjonalizacja jako postęp t e c h n i k i ........................112
Kryzys nowoczesności: utrata poczucia sensu
.
.
S o c j a l i z m ...........................................................................119
„Czas marny” — oczekiwanie przyszłości
.
.
.
92
98
101
111
113
121
Rozdział piąty
Od Kanta do Webera:
Moralistyczne podstawy a m o r a l i z m u ........................................... 123
1. Konstrukcja teorii dziejów u Kanta i Webera
.
.
123
2. Kantowskie źródła p o l i t e i z m u ............................... 127
3. Ewolucja porządku prawnego
. . . . . .
134
4. Moralność a polityka .
.
.
.
.
. ‘ • •
• 136
5. Etyika odpowiedzialności jako etos zawodowy poli­
tyka i jako etos współczesności
. . .
.
.
.
144
6. Obowiązek nade w sz y stk o ......................................................... 147
7. Skutki polityczne myśli W e b e r a ........................................... 148
8. Wynik tej konfrontacji ............................................
.
.
149
Rozdział szósty
Między dwoma p r a w a m i .................................................................152
1. Niemiecka specjalność: dualizm władzy ietyki
.
155
2. Przyczyny h i s t o r y c z n e ................................................ 156
3. Rewolucja d u c h o w a ....................................................... 159
4. Kant czy r o m a n t y z m ? ..........................................................163
5. Bohaterowie i h a n d l a r z e ........................................ 165
6. Państwo narodowe zamiast ludzkości. . . .
167
7. Racjonalizm a pozytywizm p r a w n y ..........................169
6 . Kardynalna cnota: p o s łu s z e ń s t w o ......................... 177
9. Ogród narodów, czyli odczarowaniepostępu
.
.
178
10. Dwie teorie t o t a l i t a r y z m u ........................................ 180
Rozdział siódmy
Rewolta z m y s ł ó w ............................................................................... 182
1. Nowa e t y k a ................................................................................185
2. Znaczenie e r o t y k i ........................................................................190
3. Nowa wersja idei postępu:dzieje namiętności
.
197
4. Korupcja r o z u m u ? ....................................................................... 200
5. A jednak w y z w o le n ie ................................................................ 205
Rozdział ósmy
Oświecenie raz j e s z c z e ........................................................................209
1. Ujarzmienie historii
................................................................. 210
2. Droga postępu
........................................................................ 212
3. Dwuwymiarowa e m a n c y p a c j a ................................. 214
4. Zalety tego r o z w ią z a n ia ................................................215
5. Dwuznaczność e m a n c y p a c j i .........................................218
6. Teoria działania k o m u n ik a c y jn e g o .......................... 221
7. Ujęzykowienie
s a c r u m
................................................ 229
8
. Błędy W e b e r a .............................
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Na czym polega k r y z y s ? ........................................ 234
Etyka d y s k u r s u ..............................................................237
Parę zasadniczych w ą t p liw o ś c i .................................241
Czym jest działanie komunikacyjne?
. . . .
Indywidualizm, skuteczność i zmysły . . . .
Moralizacja życia s p o łe c z n e g o .................................259
Rozum komunikacyjny a idea postępu
.
.
.
232
243
249
262
Zakończenie
Morał tej h i s t o r i i ..................................................................... 265
1. Nowa g w i a z d a ? .............................................................. 265
2. Na przykład cała nasza m o r a l n o ś ć ..........................279
3. Klatka stalowa czy g u m o w a ? ................................. 276
4. Budzący otuchę wynik pewnego eksperymentu
.
279
5. Żałosny
homo creator
.
286
6
. Pochwała ironii i niekonsekwencji, czyli optymizm
o d z y s k a n y .............................................................................289
P r z y p i s y ........................................................................................
295>
Zgłoś jeśli naruszono regulamin