Badanie ciśnienia ocznego.pdf

(127 KB) Pobierz
BADANIE CIŚNIENIA OCZNEGO 
Badanie nazywane jest również: TONOMETRIA 
TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA 
Prawidłowe  ciśnienie  gałki  ocznej  (z  greckiego  tónus  =
napięcie)  zależy  od  równowagi  pomiędzy  wytwarzaniem  a
odpływem 
cieczy 
wodnistej 
oka. 
Ciśnienia
wewnątrzgałkowego  nie  można  zbadać  bezpośrednio,  np.
manometrem.  Dlatego  o  ciśnieniu  panującym  w  gałce
ocznej  wnioskuje  się  pośrednio­  sprawdzając  naprężenie
lub napięcie gałki ocznej przez ucisk jej ściany z zewnątrz.
Pomiar  ciśnienia  wewnątrzgałkowego  nosi  nazwę
tonometrii,  a  przyrządy  do  pomiaru  to  tonometry.  Ciśnienie
 
można  mierzyć  metodą  impresyjną  (wgłębiającą)  lub
aplanacyjną (spłaszczającą).
Działanie  tonometru  impresyjnego  polega  na  odkształceniu
się  rogówki  pod  wpływem  ucisku  na  nią  metalowego
trzpienia  (o  określonym  ciężarze)  połączonego  ze  skalą
(Ryc.7­5).  Gdy  wewnątrz  oka  panuje  wysokie  ciśnienie,
opór  rogówki  jest  większy  i  trzpień  niewiele  ją  odkształci.
Natomiast  przy  niskim  ciśnieniu,  gdy  oko  jest  miękkie,
trzpień pod wpływem ciężaru odkształci bardziej rogówkę.
Ryc.7­5 Pomiar ciśnienia ocznego tonometrem
Tonometr  aplanacyjny  spłaszcza  rogówkę  pod  wpływem
(impresyjnym) Schiötza
określonej  siły;  mierzona  jest  wielkość  spłaszczenia  przy
użytej stałej sile. Z kolei w tonometrze aplanacyjnym Goldmanna pole spłaszczenia rogówki jest stałe,
a wysokość ciśnienia śródgałkowego określa siła użyta do spłaszczenia.  Wszystkie  pomiary  ciśnienia
śródgałkowego  określa  się  w  mmHg.  Prawidłowe  ciśnienie  oczne  nie  powinno  być  wyższe  niż  22
mmHg, ale istnieje duża indywidualna tolerancja podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego.
CZEMU SŁUŻY BADANIE?
Badanie  służy  określeniu  ciśnienia  ocznego.  Podwyższenie  ciśnienia  ocznego  powoduje  groźną
chorobę  oka  ­  jaskrę,  mogącą  doprowadzić  nawet  do  ślepoty,  jeśli  nie  jest  leczona.  Niskie  napięcie
gałki  ocznej  spotyka  się  m.in.  w  stanach  zapalnych  naczyniówki,  w  cukrzycy,  po  urazach,  przy
nieszczelnych ranach pooperacyjnych, w zaniku gałki ocznej itp.
WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA
Badanie kontrolne u osób po 40 roku życia, zwłaszcza z nadwzrocznością, kiedy gałki oczne
są małe i predysponują do pojawienia się jaskry.
W  przypadkach  występującego  bólu  głowy,  bólu  okolicy  oczodołu  lub  oka  (najlepiej  w
czasie trwania bólu!). Badanie należy powtórzyć kilkakrotnie, gdyż zwyżki ciśnienia mogą
pojawiać się okresowo.
Mierzenie  ciśnienia  ocznego  wchodzi  w  skład  prawie  każdego  badania
okulistycznego, gdyż istnieje wiele chorób oczu, gdzie może wystąpić jaskra jako
choroba wtórna.
Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza 
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA 
Wskazane  jest,  zwłaszcza  przy  tonometrii  impresyjnej  aby  powieki,  pozbawione  były  w  zasadzie
makijażu.  Patrz  dodatkowo  "Sposób  przygotowania  do  znieczulenia"  w  "Metody  anestezjologiczne  w
badaniach diagnostycznych" w rozdziale "Metody znieczulania".
Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym.
Przy badaniu dzieci może zaistnieć konieczność znieczulenia ogólnego
BADANIA POPRZEDZAJĄCE 
Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania wcześniej innych badań.
OPIS BADANIA 
Mierzenie ciśnienia ocznego tonometrem impresyjnym
Oczy  znieczula  się  kroplami  (lignokainą,  pantokainą,  novesiną).  Początkowo  pacjent  może  odczuwać
lekkie  pieczenie  oczu,  ale  potem  zostaną  one  znieczulone  na  około  10  min.  Pacjent  badany  jest  w
pozycji  leżącej.  Nie  powinno  być  żadnego  ucisku  na  szyję  (np.  przez  zbyt  ciasny  kołnierzyk),  gdyż
ucisk  na  żyły  jarzmowe  może  spowodować  wzrost  ciśnienia  wewnątrzgałkowego.  Wzrok  badanego
powinien  być  skierowany  na  wprost  przed  siebie  ­  w  tym  celu  należy  patrzeć  okiem  nie  badanym  na
palec  swej  ręki,  odpowiednio  ustawiony  przez  lekarza.  Takie  ustawienie  oka  umożliwia  prostopadłe
postawienie  tonometru  na  środku  rogówki.  Nieprawidłowe  ustawienie  przyrządu  powoduje  fałszywy
odczyt.  Podczas  ustawiania  tonometru  na  oku,  lekarz  rozchyla  powieki  palcami,  nie  uciskając  gałki
ocznej  (ryc.  7­5).  Pacjent  natomiast  nie  może  zaciskać  powiek,  bo  powoduje  to  wzrost  ciśnienia
wewnątrzgałkowego.  Jest  to  najczęstsza  przyczyna  fałszywego  pomiaru  ciśnienia  ocznego.  Na  skali
tonometru  odczytuje  się  pomiar  w  postaci  ilości  kresek  podziałki,  przeliczając  je  według  specjalnej
tabeli  na  mmHg,  np.  wartość  zapisana  2/5,5  wskazuje,  że  wskazówka  wychyliła  się  2  kreski  przy
ciężarze trzpienia 5,5 g, co stanowi 29 mmHg. Zapisuje się to: Tonus oculi dextri (T.o.d.) = 29 mmHg. 
Mierzenie ciśnienia ocznego tonometrem aplanacyjnym
Pacjent  badany  jest  w  pozycji  siedzącej,  po  uprzednim  znieczuleniu  oka  jak  przy  tonometrii
impresyjnej, ale z dodatkiem barwnika ­ fluoresceiny. Pacjent siada przy lampie szczelinowej, w którą
wmontowany jest tonometr. Następnie opiera głowę i czoło o podpórki, patrząc na wprost na  specjalny
wskaźnik.  Oczy  powinny  być  szeroko  otwarte,  w  przeciwnym  przypadku  lekarz  musi  przytrzymać
powieki palcami. Następnie lekarz zbliża głowicę tonometru do rogówki, a w chwili jej styku z rogówką
powstaje okrężny menisk cienkiej warstwy płynu łzowego, fluoryzującego w niebieskim świetle. Lekarz
odpowiednim  pokrętłem  tak  dostosowuje  siłę  ucisku  tonometru,  aby  zaobserwować  właściwy  obraz
półokręgów,  utworzonych  z  cienkiej  warstwy  płynu  łzowego  na  uciskanej  rogówce.  Wynik  pomiaru
odczytuje  się  w  mmHg.  Patrz  dodatkowo  "Opis  metod  znieczulenia"  w  "Metody  anestezjologiczne  w
badaniach diagnostycznych" w rozdziale "Metody znieczulania". 
Wynik badania przekazywany jest w formie krótkiego opisu z podaniem wartości ciśnienia ocznego.
CZAS 
Badanie trwa kilka minut
INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE 
Przed badaniem
Uczulenie na lignokainę i inne leki znieczulające. 
JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? 
Nie ma specjalnych zaleceń.
Patrz dodatkowo "Jak należy zachowywać się po znieczuleniu?" w "Metody anestezjologiczne w
badaniach diagnostycznych" w rozdziale "Metody znieczulania".
MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU 
Powikłania po badaniu są nieznaczne i przejściowe. U niektórych osób może wystąpić uczulenie
na  środek  znieczulający,  w  postaci  swędzenia,  zaczerwienienia  oczu  i  obrzęku  powiek  już  w
kilka  minut  po  znieczuleniu.  Zwykle  nie  wymaga  to  leczenia.  Przy  przedłużającym  się  badaniu
może  wystąpić  lekkie  wysychanie  rogówki,  powodując  przymglenie  widzenia,  które  po  krótkiej
chwili  samoistnie  ustępuje.  W  przypadku  niedostatecznego  odkażenia  tonometru,  można
przenieść na zdrowego pacjenta tzw. epidemiczne wirusowe zapalenie spojówek i rogówki. Aby
uniknąć  tego  ostatniego  powikłania  wprowadzono  tonometrię  bezkontaktową,  wykorzystując  do
spłaszczenia  rogówki  podmuch  powietrza.  Silny  podmuch  powietrza  i  rozprysk  filmu  łzowego
powoduje u bardziej wrażliwych ludzi nieznaczny ból o różnym czasie trwania. Patrz  dodatkowo
"Możliwe  powikłania  po  znieczuleniu"  w  "Metody  anestezjologiczne  w  badaniach
diagnostycznych" w rozdziale "Metody znieczulania".
Badanie  może  być  powtarzane  wielokrotnie.  Wykonywane  jest  u  pacjentów  w  każdym  wieku,  a
także u kobiet ciężarnych.
<<< Powrót
Opracowano na podstawie:
dr n. med. Urszula Kozak­Tuleta
Badanie ciśnienia ocznego
"Encyklopedia Badań Medycznych"
Wydawnictwo Medyczne MAKmed, Gdańsk 1996

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin