I. UKŁADY SILNIKA SPALINOWEGO: (budowa silnika: głowica, blok cylindrów, skrzynia korbowa, miska olejowa,)
1. układ korbowo-tłokowy – zmiana ruchu posuwisto-zwrotnego na ruch obrotowy wału korbowego, składa się: tłoka, pierścieni, sworznia tłoka, korbowodu, wału korbowego, koła zamachowego,
2. układ zasilania – dostarcza paliwo, składa się: zbiornik paliwa, przewody elastyczne, pompa zasilająca zazwyczaj z pompką ręczną, filtry, pompa wtryskowa, przewody wysokiego ciśnienia, wtryskiwacze,
3. układ smarowania – smaruje współpracujące elementy, zmniejsza zużycie współpracujących elementów, składa się: miski olejowej, filtra smoka, pompy zębata (około 5-6 atm.), kanały,
4. układ rozrządu – steruje zaworami, składa się: wałek rozrządu z krzywkami, szklanka, popychacz, dźwignia zaworowa, zawór,
5. układ chłodzenia – odbiera nadmiar ciepła, utrzymuje optymalną temperaturę, składa się: wentylator, chłodnica, zbiornik wyrównawczy, termostat (szczelny mieszek z lekkiego metalu, w którym znajduje się wosk), pompa wodna, kanały,
6. układ rozruchowy – rozruch silnika, skład: rozrusznik, wieniec zębaty na kole zamachowym, świeca żarowa lub płomieniowa.
II. ZASADA PRACY SILNIKA WYSOKOPRĘŻNEGO
III. RODZAJE POMP WTRYSKOWYCH
1. rzędowa – ciśnienie 16-22 MPa, budowa: wałek z krzywkami, sekcje tłoczące, regulator obrotów, listwa zębata, 2 obroty wału korbowego to 1 obrót wałka pompy wtryskowej,
2. rotacyjna – ciśnienie 16 MPa, jeden obrót (jeden cykl) na każdy cylinder, jedna sekcja tłocząca,
3. pompo wtryski – ciśnienie 205 MPa, jest to układ pompy i wtryskiwacza,
IV. EKSPLUATACJA SILNIKA Z TURBOSPRĘŻARKĄ
1. przed rozpoczęciem pracy pozostawiamy silnik na niskich obrotach w celu zagwarantowania dobrego smarowania turbiny,
2. po zakończeniu pracy pozostawiamy maszynę na niskich obrotach w celu wychłodzenia turbiny,
3. podczas transportu zatykamy wszystkie otwory prowadzące do turbiny,
4. gdy maszyna nie pracowała 30 dni należy doprowadzić olej do turbiny – kręcimy rozrusznikiem bez dopływu paliwa,
V. WIELKOŚCI FIZYCZNE PRACY
1. silnik – pojemność skokowa, stopień sprężania, moment obrotowy,
2. smarowanie – ciśnienie pompy (5 atm.), temperatura oleju 100oC,
3. turbo – obroty/minuta, doładowanie miękkie (150 kPa), doładowanie twarde (350-700 kPa, intercooler (chłodnica powietrza)),
4. układ zasilania – zasilanie pompy wtryskowej pompą zasilającą 1,5 atm, ciśnienie pompy wtryskowej – patrz pytanie III.
VI. ROZBIEGANIE SIĘ SILNIKA – powstaje w skutek awarii pompy wtryskowej (zacięcia regulatora obrotów), aby zatrzymać taki silnik należy odciąć dopływ paliwa (zerwać przewód elastyczny),
VII. ZAPOWIETRZENIE UKŁADU ZASILANIA I SPOSÓB ODPOWIETRZANIA – lokalizujemy miejsce zapowietrzania (awarii), usuwamy, układ odpowietrzamy za pomocą pompki ręcznej która znajduje się na pompce zasilającej,
VIII. WYMIANA OLEJU – w przestudzonym silniku odkręcamy korek wlewowy oleju, odkręcamy śrubę spustową w misce olejowej i zlewamy olej, wymieniamy filtry oleju, zakręcamy korek spustowy miski olejowej, wlewamy olej kontrolując stan miarką olejową, zakręcamy korek wlewu,
IX. CO TO JEST TERMOSTAT I PO CO - urządzenie lub element urządzenia utrzymujący żądaną temperaturę, reguluje obieg płynu chłodzącego między małym i dużym obiegiem w układzie chłodzenia, budowa: szczelny mieszek z lekkiego metalu, w którym znajduje się wosk, pod wpływem ciepła rozszerza się,
X. TERMOSTAT W SILNIKU CHŁODZONYM POWIETRZEM – steruje rozstawem klapy przepustnicy lub wydajnością dmuchawy,
XI. CO ZNAJDUJE SIĘ W GŁOWICY – zawory ssące i wylotowe z kanałami, wtryskiwacz, świeca żarowa, kanały smarujące i chłodzące,
XII. JAK JEST NAPĘDZANA I SMAROWANA TURBOSPRĘŻARKA – gorące spaliny, podczas suwu wydechu napędzają turbinę spalinową, turbina spalinowa osadzona jest na wspólnym wale ze sprężarką. Sprężarka wtłacza powietrze podczas suwu ssania pod większym ciśnieniem, smarowana jest i chłodzona olejem silnikowym,
XIII. CO ZNAJDUJE SIĘ W MISCE OLEJOWEJ – olej i filtr smoka,
XIV. KTÓRE ZAWORY SĄ WIĘKSZE I DLACZEGO – dolotowe (ssące), aby ułatwić wlot powietrza podczas suwu ssania,
XV. CO SIĘ STOSUJE, ABY UŁATWIĆ ROZRUCH SILNIKA WYSOKOPRĘZNEGO – świeca żarowa (głowica), świeca płomieniowa (kolektor ssący),
XVI. PO CO W SILNIKU JEST KOŁO ZAMACHOWE – rozruch (rozrusznik i wieniec na kole zamachowym), sprzęgło, akumulator energii kinetycznej,
XVII. STOPIEŃ SPRĘŻANIA, CO TO JEST I ILE WYNOSI - dla silników wysokoprężnych są to przedziały od 18 do 22, jest to ilość komory spalania, którą zmieścimy w wysokości skoku tłoka,
XVIII. WYMIEŃ 6 OBSŁUG TECHNICZNYCH
- OTC – obsługa techniczna codzienna,
- OTO 1 i 2 – obsługa techniczna okresowa pierwsza lub druga,
- OTM – obsługa techniczna magazynowa,
- OTT – obsługa techniczna transportowa,
- OTD – obsługa techniczna docierania,
- OTS – obsługa techniczna sezonowa,
XIX. PODAJ ZAKRES OTC, OTM, OTD
1. OTC – dokonywana jest co 10 godzin przez operatora, polega na sprawdzaniu maszyny pod kątem wycieków, uzupełnieniu płynów eksploatacyjnych, przesmarowaniu maszyny smarowniczkami – najczęściej na osprzęcie roboczym,
2. OTM – oczyścić maszynę, wyciągamy akumulator, uzupełniamy paliwo, smarujemy tłoczyska, odciążamy opony stawiając maszynę na kołkach,
3. OTD - obejmuje zespół czynności, jakie należy wykonywać w pierwszym okresie użytkowania maszyny nowej lub po naprawie głównej, aby zapewnić stopniowe doprowadzenie mechanizmów całej maszyny do pracy po pewnym obciążeniu:
- docieranie warsztatowe (10h) – dokonywane przez producenta, polega na wolnej jeździe i wykonywanie ruchów osprzętem roboczym na niskich obrotach silnika,
- docieranie zasadnicze (100h) – polega na normalnej pracy z 30% obciążeniem aż na końcu może wynieść 70%, po docieraniu wymienia się olej silnikowy, przekładniowy ewentualnie hydrauliczny z filtrami,
- docieranie eksploatacyjne (100h) – polega na kontynuacji docierania zasadniczego, po tym docieraniu maszyna przechodzi przegląd ogólny,
XX. CO TO JEST DTR I CO ZAWIERA - dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR), zwana również paszportem maszyny, jest opracowana dla każdej maszyny lub urządzenia osobno dostarczona przez producenta maszyny i powinna zawierać: dokumentację techniczną, instrukcji obsługi oraz instrukcji konserwacji,
XXI. CO TO JEST KMB – Książka Maszyny Budowlanej – powinna być w dwóch egzemplarzach - jeden u właściciela a druga w koparce, zapisane w niej powinny być czynności wykonywane przy koparce (wymiany olei, obsługi, itp.), informacje o operatorze, informacje o planowanych obsługach,
XXII. JAKIE MATERIAŁY EKSPLUATACYJNE STOSOWANE SĄ W KOPARCE – oleje – silnikowe, hydrauliczne, przekładniowe, płyn chłodniczy, płyn czyszczący, smary, filtry,
XXIII. KIEDY MASZYNISTA MA OBOWIĄZEK ODMUWIĆ WYKONYWANIA POLECENIA – stan techniczny zagraża zdrowiu i życiu operatora koparki, brak dokumentacji gruntu, wykonywanie pracy łamie prawo,
XXIV. OD CZEGO ZACZYNAMY EKSPLOATACJĘ MASZYNY – od zapoznania się z DTR,
XXV. JAK NALEŻY POSTĘPOWAĆ W PRZYPADKU AWARII MASZYNY – unieruchamiamy maszynę, zabezpieczamy, jeżeli możemy ustawiamy maszynę w miejscu, w którym nie będzie stwarzać zagrożenia i będzie można w niej usunąć awarię,
XXVI. JAK SPRAWDZIĆ POZIOM OLEJU W POSZCZEGÓLNYCH UKŁADACH – silnikowy – miarką, hydrauliczny – wziernikiem, przekładniowy – korkiem wlewowym lub korkiem kontrolnym,
XXVII. ILE JEST KATEGORII GRUNTU I DO JAKIEJ URABIAMY – 16 kat., koparką urabiamy do 4-tej,
XXVIII. CO TO JEST CYKL ROBOCZY I NA CO MA WPŁYW – nabranie urobku – transport – wyładunek – powrót, ma wpływ na wydajność maszyny,
XXIX. CO TO JEST WYDAJNOŚĆ MASZYNY I OD CZEGO ZALEŻY – wydajność maszyny – ilość urobionego gruntu/przeniesionych sztuk w jednostce czasu, wydajność maszyny zależy od: pojemności łyżki, stanu technicznego, kategorii urabianego gruntu, umiejętności operatora, mierzy się ją w:
XXX. CO TO JEST „NAWIS” I CZYM ZAGRAŻA – powstaje w skutek podbierania łyżką gruntu w miejscu, w którym łyżka nie sięga, zagraża zasypaniem koparki, usuwa się go napychając na niego ziemię,
XXXI. SPOSÓB WYKONYWANIA WYKOPÓW – boczny, czołowy, czołowo-boczny, ustawienie koparki do wykopu – zachować odległość od wykopu (klin odłamu), koło napędzające z tyłu,
XXXII. JAZDA PO POCHYŁOŚCIACH, WJAZD I ZJAZD – przy wjeździe (gąsienicówka) koło napędzające z tyłu, osprzęt z przodu na wysokości 20-30 cm, przy zjeździe (gąsienicówka) koło napędzające z przodu, osprzęt z przodu na wysokości 20-30 cm,
XXXIII. OBOWIĄZKI OPERATORA PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO WYKONYWANIA WYKOPU – zapoznanie się z dokumentacją gruntu, zapoznanie się z terenem na którym ma wykonywać wykop, odsłonić humus,
XXXIV. W JAKICH GRUNTACH NIE WOLNO WYKONYWAĆ WYKOPU PODCZAS ULEWNEGO DESZCZU – nie urabiany gliny,
ELEKTROTECHNIKA
I....
Semerchet