33 BT-Księgi Amosa Abdiasza Jonasza Micheasza.pdf

(35997 KB) Pobierz
BIBLIA
T Y S I Ą C L E C I A
Księgi Amosa, Abdiasza, Jonasza, Micheasza
IS
mm\
m
BI
urn
PISMO ŚWIĘTE
STAREGO I NOWEGO
TESTAMENTU
B)B£1 CV$]ĄC£€C)A
A
KSIĘGI
AMOSA, ABDIASZA,
JONASZA, MICHEASZA
W PRZEKŁADZIE Z JĘZYKÓW ORYGINALNYCH OPRACOWAŁ ZESPÓŁ
BIBLISTÓW POLSKICH
Z INICJATYWY BENEDYKTYNÓW TYNIECKICH
WYDANIE PIĄTE
NA NOWO OPRACOWANE I POPRAWIONE
ILUSTROWANE
PALLOtTTNUM
HACHETTE
BIBLIA TYSIĄCLECIA
WYDANIE ILUSTROWANE
Tekst na podstawie Wydania Piątego
REDAKTOR
Ks. Kazimierz Dynarski SAC (t)
Maria Przybył
REDAKCJA NAUKOWA
O. Augustyn Jankowski OSB (f)
Ks. Lech Stachowiak (f), Bp Kazimierz Romaniuk
Ks. Tomasz Hergesel, Ks. Ryszard Rubinkiewicz SDB
PRZEKŁAD
Księga Amosa - Ks. Zbigniew Kaznowski
Księga Abdiasza - Ks. Edward Zawiszewski
Księga Jonasza - Ks. Józef Homerski
Księga Micheasza - Ks. Piotr Szefler
WYBÓR ILUSTRACJI I KOMENTARZE
Ks. Michał Janocha
Irina Tatarova
Nina Brzostowska
IMPRIMATUR
Poznań, dnia 29 marca 2005 r., N. 1622/2005,
t Stanisław Gądecki, Arcybiskup Metropolita Poznański,
Ks. Ireneusz Dosz, Kanclerz Kurii Metropolitalnej
Ilustracje: EAST NEWS
Projekt okładki: Maciej Sadowski
Ilustracje na okładce:
Prorok Micheasz, fragment ołtarza, Jan van Eyck, 1432 rok, katedra św. Bawona, Gandawo (przód)
Jonasz połykany przez wieloryba, miniatura XIV wiek (tył)
© Copyright by Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2007
© Copyright for this edition by Hachette Livre Polska sp. z o.o., Warszawa 2007
KONTAKT Z CZYTELNIKAMI I PRENUMERATA
tel. (067) 210 86 50
WYDAWNICTWO PALLOTTINUM
Al. Przybyszewskiego 30, 60-959 Poznań 2
skr. poczt. 23
tel. (061) 867 52 33, faks (061) 867 52 38
www.pallottinum.pl,www.biblia.pl
KOLEKCJA HACHETTE
Hachette Livre Polska sp. z o.o.
ul. Dzielna 60, 01-029 Warszawa
tel. (022) 536 49 20 lub 22, faks (022) 536 49 21
Skład i łamanie:
Page Graph
- Izabella Dolińska, Warszawa
Druk: Olsztyńskie Zakłady Graficzne S.A., Olsztyn, Polska
ISBN 978-83-7448-343-8
KSIĘGA AMOSA
w Ąfj.
Prorocy
Rzeźby ze środkowego portalu zachodniej fasady, 1275 rok, katedra Notre Damę, Strasburg.
Oto kolejne postaci ze znanego nam już z poprzedniego tomu cyklu proroków z katedry w Strasburgu.
Chociaż trudno z całą pewnością stwierdzić, których dokładnie proroków przedstawiają poszczególne rzeźby,
zapewne rozpoznajemy wśród nich Amosa spoglądającego w przyszłość, Abdiasza przepowiadającego upadek Edomu,
Jonasza przemawiającego do mieszkańców Niniwy i Micheasza, który zwiastuje nadejście Mesjasza...
WSTĘP
mos pochodził z judzkiego miasta Tekoa,
był pasterzem i hodowcą figowców (1,1; 7,14). Swą
działalność prorocką prowadził jednak wyłącznie na
terytorium państwa północnego, zwłaszcza w Betel,
schizmatyckim sanktuarium Izraela. Dokładniejsza
data jego wystąpienia i głoszenia słowa prorockiego
nie jest znana, choć przypada na pewno na okres pa­
nowania Jeroboama II (783-743). Wzmiankowane
w 1,1 „trzęsienie ziem i” nie jest bliżej znane. Z ów­
czesnych dokumentów asyryjskich wymieniających
zaćmienie słońca i jakąś wielką epidemię, zdarzenia,
0 których mówi także Amos (8,9; 4,10), wynika,
że prorok działał ok. roku 765-763. N a skutek de­
nuncjacji kapłana z Betel, Amazjasza, musiał prawdo­
podobnie opuścić miasto, a może nawet państwo
izraelskie. Starodawna tradycja umieszcza grób Amo-
sa w Tekoa, co wskazywałoby na powrót proroka
do ojczystej ziemi judzkiej po opuszczeniu Betel.
W odróżnieniu od „oficjalnych” proroków, skupio­
nych wokół świątyni lub wokół dworu królewskiego,
Amos otrzymał osobiste powołanie od Boga wraz
z misją prorocką (7,15). Stąd też płynie jego głębokie
przeświadczenie o nieodpartej konieczności wypeł­
niania posłannictwa Boga przez Jego herolda (3,7n).
N ajogólniej można w yróżnić w Księdze Amosa
trzy grupy mów prorockich: przeciw narodom
1 Izraelow i (1,1-2,16), groźby przeciw Izraelowi
(3,1-6,14) i wizje prorockie (7,1-9,15). Układ mów,
podobnie jak treść księgi, wskazuje niezbicie na dzia­
łalność literacką samego proroka lub jego bezpośred­
nich uczniów. N igdy też nie powątpiewano o literac­
kiej autentyczności księgi, z bardzo nieznacznymi
wyjątkam i. Działalność prorocka Amosa przekracza­
ła zapewne wielokrotnie objętość tekstu jego księgi.
Spośród licznych gróźb i w izji, wypowiedzianych
przy różnych okazjach, kanoniczny zbiór podaje
wybór ułożony tematycznie i przedstawiony w for­
mie poetyckiej. Być może pozostałością pracy kom ­
pozycyjnej jest zmieniająca się często osoba mówią­
cego. Księga Amosa była, podobnie jak szereg in­
nych ksiąg prorockich, przedmiotem późniejszych
refleksji i redakcji. Pierwszej redakcji dokonano
w ostatnich latach monarchii judzkiej, dodając aktu­
alne proroctwo przeciw Judzie (2,4-5); druga była
dziełem refleksji teologicznej po niewoli babilońskiej
i dołączyła obietnice mesjańskie (9,11-15), a może
także tytuł księgi (1,1).
Styl Amosa odznacza się przejrzystością, połą­
czoną jednak z malowniczością obrazów. D ecydują­
ce piętno wywarło na nim pasterskie pochodzenie
autora; stąd wiele porównań z życia wiejskiego,
częściowo dosadnych (4,1; 6,12 i in.). Prorok nawią­
zuje chętnie dialog ze słuchaczami (5,25n; 9,7-10),
by w odpowiedniej chwili przekazać im zapowiedź
kary.
Pojęcie Boga u Amosa jest uniwersałistyczne:
panuje On nad w szystkim i narodami, czuwa nad pra­
worządnością, a winnych pociąga do odpowiedzial­
ności i karze. Władzę sprawuje w swej siedzibie,
w świątyni jerozolimskiej. Specjalną przychylnością
otacza Bóg swój lud w ybrany (3,2; 7,8.15; 8,2); trak­
tuje go jednak według zasad sprawiedliwości, podob­
nie jak inne narody (9,7). Domaga się od niego po­
stępowania sprawiedliwego, oddającego każdemu to,
co słusznie mu się należy. Skoro po zażegnaniu nie­
bezpieczeństwa syryjskiego zapanował w państwie
izraelskim dobrobyt, zamożne rodziny zaczęły pro­
wadzić beztroskie, hulaszcze życie, uciskając dzier­
żawców i ubogich, pozbawionych wszelkich praw
i opieki. Amos wielokrotnie potępia odpowiedzial­
nych za nierówności społeczne i związane z tym
nadużycia (3,9n; 4,1; 5,7.1 On). W życiu religijnym
ludzi zamożnych szerzył się formalizm religijny;
stąd ostra krytyka kultu czysto zewnętrznego i za­
niedbań w wypełnianiu podstawowych przykazań
religijno-m oralnych. N aruszanie spraw iedliw ości
T
4
KSIĘGA AMOSA

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin