Toksykologia. Skrót.pdf

(85 KB) Pobierz
Toksykologia – wpływ substancji chemicznych na organizmy żywe. Bada objawy, mechanizmy,
wykrywa wpływ czynników na funkcjonowanie organizmów.
Kiedyś: Zielarstwo, medycyna, kult religijny.
Egipt:
I. Papirus Ebersa – 1550 p.n.e. (900 recept na różne dolegliwości).
np. Astma: inhalacje parujących ziół
Antykoncepcja: wełna namoczona w paście z daktyli, akacji i miodu.
Śmierć: połowa cebula i piana z piwa.
II. Papirus Kahun – najstarszy tekst medyczny 1800 p.n.e. (o zdrowiu kobiet)
III. Papirus Edwina Smitha – 1500 p.n.e. - urazy wymagające chirurgii.
Merit-Ptah – 2700 p.n.e. pierwszy lekarz w historii medycyny
Peseshet -2500 p.n.e. nuczycielka położnych
Kleopatra – 69 p.n.e. eksperymenty z truciznami roślinnymi, zwierzęcymi dawkowanie.
Chiny:
Shennong Bencao Jing – 300 p.n.e. traktat, zielnik o surowcach leczniczych. 8000 recept z 1900
subsancji.
Zioła książęce – poprawa jakości życia – żeń szeń, pomarańcza, tasznik,
Zioła ministerskie – imbir, piwonia, gencjana – ważne dawkowanie.
Zioła Asystenci – trujące, właściwie szkodliwe, wilczomlecz, tojad
Indie i Ayurreda – system medycyny spisany w VI w p.n.e. Uznane w 1979 przez WHO za
koncepcję zdrowia i terapii. Zawiera 8 specjalizacji w tym „toksykologię”.
Grecy i Rzymianie:
Carpus Hippocratesa V w. p.n.e. - 300 leków.
O medycynie I w. p.n.e. - Celsus, 300 różnych ziół.
De Materia medica 50 ne. Dioskurides 400 opisów ziół m.in. Diacodon – syrop z maku.
Galen 129 ne, działanie leku zależy od formy podania.
Mitrydates – bał się, że rodzina go otruje, Mitrydat – uniwersalna odtrutka, 54 składniki
macerowane w miodzie 2 miesiące. Mitrydatyzm – stopniowe uodparnianie na coraz większe
trucizny.
Therriacum (teriak) – uniwersalna odtrutka. Stworzona na polecenie Nerona. 89 składników
roślinnych sproszkowana żmija z rodzaju Viper(gr. Therion). + opium.
Sulla 138-78 p.n.e. prawko zakazujące handlu trucisnami.
Alchemia od XIII w rozeszła się po całej eu – podstawa jej to poszukiwanie kamienia
filozoficznego, dającego nieśmiertelność.
Średniowiecze: Geber – przedstawił koncepcję związku chemicznego, badał kwasy, wynalazł wiele
naczyć i sprzętów laboratoryjnych.
Rhazes – założyciel szpitala w Bagdacie, „Al Hawi” - kompendium wiedzy medycznej.
Albert Wielki XII w. wyizolował arsen, dominikanin.
Rajmund Lull XIII w. Odkrył etery, franciszkanin.
Bezorar – twór z niestrawionych resztech i zlizanych włosów i przeżuwaczy.
Renesans: Paracelus XV w. jako pierwszy powiedział, że choroba wywoływana jest przez czynniki
zewnętrzne. Dawka czyni truciznę.
Jatrochemia – że najwazniejsze dla organizmów są przemiany chemiczne, leczenie polega na
przywróceniu równowagi chemicznej.
Robert Boyle – odcinał się od polgądów Alchemicznych, Chemia staje się chemia.
Włoscy mistrzowie – rodzina Borgiów (papież Aleksander VI) miał dzieci m.in. Cezara i Lukrecję
Borgio, truli razem konkurentów, żeby utrzymać władzę, ich firmowa była La Cantarelle – oparta
na arszeniku.
Gulia Tofana XVII sprzedawała truciznę z arszeniuku, Pb, wilczej jagody, otrutych 600 osób.
XVIII w. 1775 r. Percival Pott – powiązał działanie substancji chemicznych na choroby. Zauważył u
kominiarzy wpływ wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych na raka moszny.
XIX:
izolacja morfiny z opium
Izolacja nikotyny z tytoniu
Orfila ( traktat o truciznach, z punktu widzenia kryminalistyki)
Izolacja strychniny z nasion, chininy z kory chinowca.
Lata 1830 – szaleństwa eterowe. 1842- pierwsze znieczulenie eterem. 1846 – pierwsza amputacja
po znieczuleniu eterem. (Robert Liston)
1855 – izolacja kokainy z drzewa koka. 1895 – Fischer izolacja kofeiny.
XX:
Wojny, użycie broni na masową skalę (chlor, iperyt, fosgen, gaz musztardowy). Pierwsze 3
uszkadzają układ oddechowy, Gaz musztardowy uszkadza skórę.
1925 roku protoków genewski (38 krajów poczatkowo teraz 138). O nieużywaniu trucizn bojowo.
1935 włosi używają gazu musztardowe 1938 – japonia przeciw chinom.
Gerhard Schraden 1936,38 otrzymanie tabunu, sarinu. Związki organiczne, oba działają na układ
nerwowy.
1938 Albert Hofmann – LSD. Żył 100+ lat.
1939 Paul Muller – owadobójcze właściwości DDT.
1941 – Herbicyt 2,4-D (defoliary) – do zabijania roślinności m.in. w wietnamie.
Cyklon-B w obozach koncetracyjnych (Fritz Haber)
Zatrucia, Katastrofy:
Lata 50 – Japonia zatoka Minauta metylortęć.
Lata 60 – europa zachodnia Thalidomid brany przez kobiety w ciąży, szkodliwy dla płodu wady
rzowojowe zwłaszcza brak kończyn. W USA zabroniła tego Frances Kelsey – recenzentka. Nie
wydała na niego zgody.
1962 – stutki stosowania DDT, napisała o nich Rachel Carson ( przyczyniła się do wycofania go z
produkcji).
Lata 70 – Irak, 40tys osób zatruło się ziarnem impregnowanym rtęcią.
Bangladaesz – woda zatruta Arsenem ze studni głębinowych.
1976 we włoszech wybuch w fabrce produkującej defolianty, z kwasu powsatł 2,3,7,8-TCDD,
szalenie toksyczny, chmura skaziła prawie 40 tys osób.
1984 – fabryka Bophal Indie – izocyjanian metylu 30000 osób zginęło.
Incydenty Atomowe 1939 – Usa, 1986 – Czarnobyl, 2011 – Fukushima.
1975 – pierwszy współczesny podręcznik toksykologii.
1980 – Union of toxicology, rozwój technik analityki chemicznej.
Toksyny grzybów
LD – lethal dose DL – dosis lethal, w mg/kg masy ciała – dawka powodująca śmierć 50%
testowanych zwierząt.
Grzyby nie są roślinami. Są bliżej do zwierząt.
Asomycota – Workowce
Wazydimekoda – podstawczaki
Na blaszkach grzyba są owocniki i to grzybnia jest ciałem grzyba, niektóre grzyby mają też stadium
bezpłciowe.
Grzyby: patogeny roślin i ludzi; saprotrofy – rozkładają martwą materię organiczną; symbionty
roślin i zwierząt; mikoryzy – związki grzybów z korzeniami roślin; porosty – związki grzyba i
glonów; andofity – wewnątrz tkanek, nie powodują objawów.
Pierwotny metabolizm – koniecznych substancji. Wtórny metabolizm – substancji pomocniczych.
Grzyby cytotoksyczne (zabijające komórki), szczególnie ciężko na wątrobę. Fallotoksyny,
Wirotoksyny się nie wchłaniają i są szybko wchłaniane. Amatoksyny – wytryzmują smażenie,
suszenie, zamrażanie. Blokują syntezę białek. Uszkadzają komórki. 01-03 mg/kg wystarczy. Są to
wyłącznie muchomorach, hełmówkach i czubajeczkach. Muchomor sromotnikowy – śmierć 95%
ludzi zatrutych grzybami. Charakterystyczne: bólwa otoczona pochwą i osłona nieruchoma i białe
blaszki. 1 owocnik wystarczy by zabić dorosłą osobę. Muchomor wiosenny podobnie.
Czubajeczka brązowoczerwonawa, Zasłonek Rudy.
Orellanina – substancja termostablina Ld 33mg/kg dla myszy. Odizolował ją Stanisław G.
Podowuje uszkodzenie nerek, konieczną transplantację.
Grupa 2. działające na ośrodkowy układ nerwowy: często powodują zatrucia śmiertelne. Ale w 50C
już się rozkładają także część osób się nimi zajada a częsć umiera.
Grupa 3. Wywołujące blokowanie metabolizmu alkoholu; czermidłak pospolity nadwrażliwość na
alkohol, silny ból głowy krwawy posmak wymioty.
Grupa 4. Objawy muskarynowe: muchomor czerwony, termostabliny dla człowieka wystarczy 05,g.
Działa 30 min od spożycuia, osłabienie ślinotok, pocenie się. Obniżenie akcji serca.
Mikotoksyny – toksyny tworzone przez grzyby głównie te bezpłciowe. Buławina Czerwona –
popularna, żyjąca na zbożu.
Ergotamina – do LSD. Wzrost napięcia mięsni gładkich, halucyjacje.
Letharia Vulpina – do trucia lisów i wilków – taki porost. Powodujące choroby skóry(alergie).
Toksyny zwierzęce: Jady (zdobywanie pokarmu – obrona czynna), Trucizny (obrona bierna)
Jad – mieszanka różnych substancji aktywnych (białko, aminokwasy, serotonina, dopamina)
Wstrząs anafilaktyczny – nagła i ciężka w przebiegu reakcja alergiczna na pojawienie się antygenu.
Każdy jest nim zagrożony, każde ukąszenie jest rosyjską ruletką.
Surowice
„Dojenie” zwierzęcia jadowitego, rozcieńczony jad wstrzykuje się zwierzęciu, zachodzi reakcja
odpornościowa, pobiera się krew i odwirowuje przeciwciała.
Gąbki – ok 600/5000 gatunków może być toksyczne, ale nie są śmiertelne. Część z gąbek ma
spikule na powierzchni, przypominające broń. Odczyn miejscowy – ból, palące pokrzywka i
swędzenie w ciągu godziny.
Szkarłupnie: jeżowce, rozgwiazdy, strzykwy.
Jeżowce – głównie hemotoksyny – rany się nie goją. Odczyn miejscowy.
Rozgwiazdy – „korona cierniowa”, niszczy wielką rafę koralową, hemotoksyny, mitotoksyny
(mięśnie). Natychmiast silny ból.
Strzykwy – np. ogórki morskie. Jadalne po wypatroszeniu i wysuszeniu. Mają gruczoły
wydzielające holoturynę – substancja drażniąca i hemotoksyczna.
Wieloszczety – mają łamliwe, ostre i często zębate szczeciny na ciele. Wydzielają neurotoksyny.
Nie jeść dżdżownic.
Mięczaki:
Brzuchonogi: ślimak Stożek (piękny jest) z ciepłych morzach. Mają skurwysyny harpun. Wyciąga
ryj i kąsa tym harpunem, potrafi zabić w kilka minut. Brak antidotum. Ale jednak nie jest wiele
przypadków śmiertelnych. Są też inne ładne niefajne.
Ośmiornice – wśród wszystkich znany ośmornic są 3 najpiękniejsze i są małe (15 cm) i są
najbardziej śmiertelne. Wszystkie ośmiornice gryzą.
Parzydełkowce: koralowe i meduzy (jest taka jedna uznawana za najbardziej jadowitą na świecie)
Chironex Fleckeri, uśmierca w ćiagu kilku chwil. Jest surowica, zależy iloma mackami się dostanie.
Żeglarz portugalski – zamieszkuje atlantyk, czasem morze śródziemne.
Stawonogi:
Pajęczaki, Wije, Owady.
Pająki mają 4 pary odnóży, owady mają 3 pary.
Skorpiony: rodzina Buthidae – śmiertelnie niebezpieczne skorpiony. Skorpion cesarski –
największa na świecie, ale nie ma się czego obawiać. Brazylijski – wielkości zapałki – najbardziej
jadowity na świecie. Skorpion kąsi ogonem, szczypce są spoko. Głównie neurotoksyny. Są
surowice.
Pająki 40 000 gat z czego tylko z 200 nie jest spoko.
Ptasznik – Tarrantula, jad na ogół powoduje tylko ból i ew. efekt miejscowy, na ogół są miłe.
Ale gatunki starego świata to już agresywne i w chuj jadowite. Są bardzo szybkie, jak chcą to
ukąszą.
ATRAX ROBUSTUS – nie spotykać się z nim w australii – piekielnie agresywny, śmierć w 15 min
przez paraliż. Jest surowica. Kąsa bardzo chętnie, włazi do domów i atakuje dzieci i psy.
Pustelnik – nieprzyjemny, bardzo mały. Poważne problemy z raną.
Czarna wdowa – wcale nie jest agresywna, jest nieduża. Ma klepsydrę na odwłoku. Czasem ból
węzłów chłonnych. Są surowice.
Wałęsak brazylijski – groźny, sprawia niespodzianki bo przyjeżdża z bananami. Agresywny,
wędrowny. Kąsa i rzuca się na domowników. Ukąszenie powoduje np. Driapizm – erekcje.
Lycosa – prawdziwa tarantula. Czasem też w Polsce.
U nas mamy 2 nieprzyjemne. Kolczak zbrojny. Ostry ból, zaczerwienienie, martwica.
Najbardziej jadowity – sieciarz jaskiniowy – silny ból.
Biczykoodwłokowce: 84% z nich potrafi nakurwiać kwasem octwoym.
Wije – u nas jest wij drewniak – ból.
Skolopendry – czasem śmiertelne, bardzo szybkie.
Owady: chrząszcze – nie rozcierać ich na skórze, mają kartarydynę – zapalenie dróg moczowych,
przedawkowanie może do śmierci.
Błonkówki – szerszenie, osy, pszczoły, mrówki. Wszystkie bolesne.
Szerszeń azjatycji – wielki skurwiel z silną neurotoksyną.
Pszczoły miodne – chętnie żądlą mimo że umieraą.. Jak najszybciej pozbyć się żądła.
Afrykańska pszczoła miodna – agresywna. Śmierć bo jak przylatuje to dużo.
Mrówki – nie tylko gryzą, ale też żądlą. Tylko królowa składa jaja.
Mrówki ogniste – agresywne, dużo, bolesne.
Żniwiarki – agresywne, silniejszy jad.
Mrówka postrzałowa – ból w czystej postaci.
Motyle – gąsiennice pokryte włoskami. Mogą wywołać reakcje alergiczne. Hemotoksyny,
przypadki śmiertelne.
Mikotoksyny
- toksyny produkowane przez grzyby mikroskopijne. Większości ich roli nie znamy.
Potencjalnie służą do obrony, zasiedlenia terenu.
Penicillum camembertii - te od serka camemberta. Czyli toksyny
mogą występować w tych serkach bo te wszystkie grzyby wytwarzają toksyny.
Najważniejsze toksyny w produktach żywnościowych:
Aflatoksyny wytwarzne przez grzyby Aspergillus. - Najsilniejsze mikotosyny w żywności.
Aflatoksyna B1 - najśilniejszy znany związek powodujący raka wątroby. Występują w ziarnach,
orzeszkach ziemnych, kukurydzy i śruta po ekstracji olejów z orzechów. Dopiero odkryta w 1963
dzięki
Indykom co umarły biedne. Na skutek spożycia zanieczyszconych orzechów ziemnych ikukurydzy
w Indonezji ok 22 000 rocznie.
Także nie jedz pleśni nigdy, chujowa sprawa. Te dzieci z brzuchami 80% miało aflotoksyny we
krwi.
Ochratoksyny mnej przypadków i głównie w laboratoriach. Kropidlaki i Pędzlaki. Ziarna zbóż
głównie
żyto pszenica owies jęczmień. Działanie nefrotoksyczna. Przede wszystkim uszkadza nerki.
Uszkadza

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin