MICHAŁ PAWEŁ MARKOWSKI, NIETZSCHE. FILOZOFIA INTERPRETACJI - CO TO JEST PRAWDA?
Nietzsche napisał:Świat, który nas obchodzi jest fałszywy, nie jest pewnym stanem rzeczy lecz wymysłem, od nowa przemieszczającym się fałszem, nie zbliży się do prawdy - bo żadnej "prawdy" nie ma.
Tematy Nietzscheańskiej filozofii:- Uzależnienie wartości świata od naszych interpretacji- Interpretacja jest oceną perspektywiczną, dokonywaną z partykularnego, ograniczonego punktu widzenia- Nieobecność prawdy w świecie, który nas obchodzi
Jedyna pozytywna teza o prawdzie to taka, że należy ją podać w wątpliwość, dlatego cała filozofia prawdy sprowadza się do 3 podstawowych negatywnych tez, będących punktem wyjścia "eksperymentowania":
1. Prawda nie istnieje- nie ma żadnego ostatecznego kryterium prawdy, które zakłada adekwatne odniesienie myśli do rzeczy- nie potrafimy ocenić zgodności między myślą i rzeczywistością z uniwersalnego, poza-poznawczego punktu widzenia- jedyna prawda ginie więc w gąszczu interpretacji- nie jest wartością stałą lecz zmienną- prawda jest efektem ścierających się perspektyw- to co uważamy za prawdę jest tylko przesądem narzuconym ogółowi, który został podniesiony do rangi wzorca
2. Prawda jest niepoznawalna- nie mamy żadnego organu do jej poznawania, gdyż wszystkie kategorie naszego rozumu są sensualistyczne i wywodzą się ze świata empirycznego- poznajemy tylko tyle ile jest nam potrzebne do przeżycia
3. Prawda jest niewyrażalna- nie dysponujemy środkami wyrazu by prawdę wyrazić
Przedmiotem ataku Nietzschego nie jest prawda w ogóle lecz to co nazywa on "wolą prawdy"
Klasyczny model prawdy zastępuje modelem interpretacyjnym albowiem "wola prawdy" jest ze swej istoty sztuką interpretacji.
Kryterium prawdy dla Nietzschego tkwi we wzroście poczucia mocy. Prawda więc jest funkcją mocy- Prawdziwe jest to co je wzmacnia. Prawda jest więc funkcją aktywności, tym co czynimy.- Proponuje użyteczną fikcję - wpleciona w sferę aktywności powoduje wzrost mocy- Prawdziwe to co skuteczne, nieprawdziwe to co nie skuteczne
Prawda jest tym, co przynosi pożytek gatunkowi (pragmatyczność)
Ostatecznie nie chodzi o prawdę, lecz o to która fikcja, interpretacja jest użyteczniejsza w życiu.
Silveria