publikacja_nr1_nb.pdf

(1114 KB) Pobierz
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego
w Poznaniu
Wydział Farmacji
Katedra i Zakład Bromatologii
Niestacjonarne Podyplomowe Studium Dietetyki i Poradnictwa Żywieniowego
Nawyki żywieniowe i aktywność fizyczna
uczniów klas pierwszych
Gimnazjum Mistrzostwa Sportowego w Poznaniu
PRACA DYPLOMOWA
BOGUSŁAWA STRZAŁBA
Poznao 2014
1
Spis treści
WSTĘP
................................................................................................................................................. 3
1.CZĘŚĆ TEORETYCZNA
1.1. C
HARAKTERYSTYKA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY SZKOLNEJ
................................................... 4
1.1.1. R
ACJONALNA DIETA
,
A PRAWIDŁOWY ROZWÓJ
....................................................................... .4
1.1.2. B
ŁĘDY ŻYWIENIOWE NASTOLATKÓW
............... ……………………………………………………………...….…4
1.1.3. Z
ASADY RACJONALNEGO ODŻYWIANIA
………………………………………………………………………….…..…6
1.1.4. S
KŁADNIKI POKARMOWE
………………………………………………………………………………………….….…10
1.1.5. CHARAKTERYSTYKA POSIŁKÓW……………………………………………………………………………………………….19
1.2. N
ORMY ŻYWIENIOWE DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
. ............................................... 22
1.3
. CHARAKTERYSTYKA ŻYWIENIA MŁODEGO SPORTOWCA……………………………………….………….25
1.3.1. P
OTRZEBY ENERGETYCZNE
………………………………………………………………………….……………………25
1.3.2. Ż
YWIENIE PRZED TRENINGIEM I ZAWODAMI
………………………………………………..………………………26
1.3.3. Ż
YWIENIE W TRAKCIE TRENINGU
……………………………………………………………….………………………27
1.3.4. Ż
YWIENIE PO ĆWICZENIACH
………………………………………………………………………………….………….27
1.3.5. P
ŁYNY W DIECIE MŁODEGO SPORTOWCA
……………………………………………………………………………28
2. CELE PRACY
................................................................................................................................ 30
3. MATERIAŁ I METODY
............................................................................................................... 30
4. WYNIKI
......................................................................................................................................... 31
5. DYSKUSJA
.................................................................................................................................... 43
6. WNIOSKI
....................................................................................................................................... 47
9. WYKAZ TABEL I RYCIN
............................................................................................................ 48
7. PIŚMIENNICTWO
........................................................................................................................ 49
8. STRESZCZENIE
........................................................................................................................... 51
2
Wstęp
Odżywianie to bardzo ważny czynnik warunkujący zdrowie oraz prawidłowy
rozwój psychofizyczny wszystkich grup wiekowych ludzi. Szczególne znaczenie
odgrywa w
okresie wzmożonego wzrostu i rozwoju organizmu kiedy wzrasta
zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze. Prawidłowo zbilansowana dieta
powinna zaspokoić wszystkie potrzeby żywieniowe organizmu uwzględniając wiek,
płeć oraz aktywność fizyczną. Nie bez znaczenia jest również aktualny stan zdrowia,
zarówno fizycznego, jak i psychicznego oraz warunki klimatyczne.
Dla młodzieży szkolnej szczególnie istotne jest dobieranie i komponowanie
posiłków w taki sposób, by dostarczały wszystkich niezbędnych składników
odżywczych. Prawidłowe
ilości różnorodnych produktów z wszystkich grup są
podstawowym warunkiem zaspokojenia wszystkich potrzeb organizmu.
Aktywność fizyczna odgrywa ogromną rolę podczas planowania zbilansowanej
diety.
Rozwój
technologii
informacyjnej
sprzyja
siedzącemu
trybowi
życia
dominującemu wśród dzisiejszej młodzieży. Mniejsza aktywność ruchowa oraz niska
jakość jedzenia są przyczyną, potwierdzonego licznymi badaniami w Polsce i na
świecie, wzrostu młodzieży z nadwagą lub otyłością. Problemem są także choroby
wynikające z niedożywienia, również te o podłożu psychicznym, takie jak anoreksja i
bulimia. Nieprawidłowe żywienie w okresie dorastania skutkuje pogorszeniem kondycji
organizmu i zwiększa ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych takich jak, cukrzyca
typu 2, nadciśnienie tętnicze czy otyłość.
Nawyki żywieniowe kształtują się już od wczesnego dzieciństwa, ale nigdy nie
jest za późno na wprowadzenie zmian na lepsze. Główną rolę w tym procesie
odgrywają wzorce rodzinne, a w późniejszym etapie również środowisko szkolne.
Ogromny wpływ ma panująca moda, presja rówieśników oraz wszechobecne reklamy.
Poznanie
sposobu
żywienia
oraz nawyków
żywieniowych
nastolatków
z uwzględnieniem poziomu ich aktywności fizycznej pozwoli na opracowanie
prawidłowych jadłospisów dostosowanych do indywidualnych potrzeb. Ocena poziomu
wiedzy młodzieży szkolnej pozwoli na przygotowanie zajęć z edukacji żywieniowej na
temat roli odżywiania oraz aktywności fizycznej w prawidłowym funkcjonowaniu
organizmu.
3
1. Część teoretyczna
1.1.Charakterystyka żywienia młodzieży szkolnej.
1.1.1. Racjonalna dieta, a prawidłowy rozwój nastolatka.
W okresie wieku nastoletniego racjonalna dieta ma szczególne znaczenie. Okres
ten charakteryzuje się dynamicznym rozwojem, w którym tworzy się szczytowa masa
kostna. U dziewcząt wzrasta ilość tkanki tłuszczowej i figura nabiera „kobiecych
kształtów”, u chłopców zwiększa się udział beztłuszczowej masy ciała i objętość krwi.
Brak
nadmiernej
akceptacji
dbałości
o
„nowego wyglądu”, zmiany w psychice, zaburzenia
smukłą
sylwetkę.
Świadome
ograniczanie
spożycia
emocjonalne i nieustabilizowany tryb życia mogą prowadzić zwłaszcza dziewczęta do
pełnowartościowych produktów lub stosowanie „głodówek” prowadzi do rozchwiania
metabolizmu oraz takich chorób jak, anoreksja czy bulimia. Nowe obowiązki, nowe
środowisko, brak poczucia bezpieczeństwa mogą być przyczyną stresu, który może
spowodować zaburzenia przewodu pokarmowego, np. zaparć lub biegunek. W tym
czasie organizm jest szczególnie narażony na niedobory, które mogą wynikać nie tylko
z niedostatecznej ilości, ale i niskiej jakości pożywienia. Żywienie wpływa na kondycję,
rozwój fizyczny oraz intelektualny.
Sposób odżywiania w wieku szkolnym wpływa nie tylko na aktualny stan
organizmu, ale ma znaczenie w późniejszych latach jak i dorosłym życiu. Podstawą
dostarczenia odpowiedniej ilości i jakości składników odżywczych jest urozmaicona
dieta. Odpowiednie zbilansowanie produktów może zapobiec występowaniu wielu
chorób. Zarówno niedobór jak i nadmiar składników może być przyczyną chorób.
Niedobory składników odżywczych w tym okresie prowadzą do zahamowania tempa
wzrostu, obniżenia podstawowej przemiany materii, a u dziewcząt do zaburzeń
miesiączkowania. Niedostateczna ilość pojedynczych składników jest przyczyną
krzywicy (brak witaminy D), szkorbutu (brak witaminy C) lub anemii (brak witaminy
B
12
). Nadmierne spożywanie żywności prowadzi do otyłości, może być przyczyną
miedzy innymi cukrzycy i miażdżycy.[5, 8,16]
1.1.2. Błędy żywieniowe nastolatków.
Niedobory ilościowe i jakościowe są przyczyną pogorszania się stanu zdrowia,
osłabienia układu odpornościowego, pogorszenia funkcjonowania układu oddechowo-
krążeniowego. Ponadto destabilizują rozwój tkanki kostnej
4
i obniżają zdolność
koncentracji, co w konsekwencji prowadzi do pogorszenia się kondycji fizycznej
organizmu jak i osiągnięć w nauce. Przeciwieństwem niedoborów jest nadmierne
spożycie żywności. U młodzieży prowadzi to do nadwagi lub otyłości. Główną
przyczyną nadmiarów jest przyjęty w rodzinie sposób odżywiania, szczególnie zbyt
duża kaloryczność dziennej diety, zbyt duża podaż węglowodanów prostych i tłuszczu
zwierzęcego oraz niewystarczająca aktywność fizyczna. Badania wskazują, iż nastolatki
z nadwagą są wielokrotnie bardziej narażone na otyłość w wieku dorosłym. Poza tym
nadmierne spożycie żywności może sprzyjać rozwojowi przewlekłych chorób
cywilizacyjnych. [4, 5, 8, 9, 11, 16]
Niewłaściwe odżywianie i mało aktywny tryb życia jest coraz powszechniejszym
zjawiskiem dotyczącym licznych grup nastolatków. Szczególną uwagę zwraca fakt, że
diety nastolatków są nieprawidłowo zbilansowane, cechują się wyraźnym nadmiarem
niektórych składników odżywczych, przy dużych niedoborach innych składników.
Typowe błędy żywieniowe popełniane przez młodzież szkolną to: [2, 16]
- nadmierne spożycie żywności
- monotonia i brak urozmaicenia posiłków
- nadmierne spożycie cukrów prostych zwłaszcza sacharozy
- zbyt duże spożycie: słodzonych napojów gazowanych, żywności typu fast-food, mięsa
i przetworów mięsnych, a także tłuszczu zwierzęcego
- niewystarczające spożycie: warzyw, owoców, ryb, przetworów mlecznych, produktów
zbożowych z pełnego przemiału i co za tym idzie błonnika pokarmowego
Najczęstsze błędy w trybie żywienia i nieprawidłowe zachowania żywieniowe to:
- nieregularność spożywania posiłków
- nie spożywanie śniadań przed wyjściem do szkoły
- nie spożywanie posiłku podczas pobytu w szkole
- nie wystarczająca liczba posiłków
- zbyt długie przerwy między posiłkami
- podjadanie miedzy głównymi posiłkami
- dosalanie (poziom spożycia soli w Polsce jest trzykrotnie wyższy od zalecanego
)
i nadmierne dosładzanie potraw
Popełniane przez młodzież błędy w sposobie żywienia skutkują pojawieniem się
niedoborów i nadmiarów energii oraz składników odżywczych w dziennej racji
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin