REHABILITACJA SPOLECZNA METODY I SKUTECZNOŚĆ.pdf

(653 KB) Pobierz
Rozdział 7. Rehabilitacja społeczna
Rehabilitacja społeczna polega na uczeniu zgodnego z regułami społecznego współżycia
funkcjonowania w społeczeństwie osób z zaburzeniami psychicznymi.
Jest skierowana do
osób niepełnosprawnych psychicznie i nieprzystosowanych społecznie, które mają trwały
defekt lub deficyt sprawności i trudność w samodzielnym zaspokojeniu potrzeb lub w
spełnianiu wymagań społecznych.
7.1 Rehabilitacja społeczna przestępców z uzależnieniami lub z
zaburzeniami osobowości
53% przestępców skazanych w więzieniach stanowych w Stanach Zjednoczonych spełniło
kryteria DSM-IV dla uzależnienia lub nadużywania narkotyków (Mumola i Karberg 2006).
Interwencja podczas pobytu w więzieniu jest rozumiana jako szansa, aby zapobiec
przestępstwu
po opuszczeniu więzienia przez więźniów przez wyeliminowanie cyklu
nadużywanie narkotyków - przestępstwo. W 53% bardziej prawdopodobne jest , że
uzależnieni lub nadużywający będą aresztowani ponownie po wyjściu z więzienia niż nie
używający narkotyków.
35% osób z rozpoznaniem osobowości antyspołecznej (mężczyzn i kobiet ) wsród 320
losowo dobranej próbie nowo-osadzonych więźniów w wiezieniu, w Iowa, w Stanach
Zjednoczonych. Nie było różnic w częstości występowania tego rozpoznania wśród kobiet i
mężczyzn (Black, 2010). To rozpoznanie występuje częściej w więzieniach niż w szpitalach
lub przychodniach zdrowia psychicznego.
Istnieje związek między zaburzeniami osobowości
i przemocą oraz antyspołecznym zachowaniem (Yu,
Geddes, Fazel, 2012). Porównanie
antyspołecznego zachowania i używania przemocy u osób z zaburzeniami osobowości
pokazuje, że ryzyko używania przemocy jest większe we wszystkich typach zaburzeń
osobowości definiowanych przez DSM-5 (American Psychiatric Association, 2013) w
porównaniu z ogólną populacją (OR=3,0; 95%CI = 2,6 do 3,5). Istnieje większe ryzyko
popełnienia ponownie przestępstwa u ludzi z zaburzeniem osobowości w porównaniu z
przestępcami bez zaburzeń osobowości (OR = 2.4, 95% CI = 2.2 to 2.7). Osobowość
antyspołeczna i płeć męska są związane z wyższym ryzykiem użycia przemocy w porównaniu
z innymi typami zaburzeń osobowości (p = 0,01 and 0,07, odpowiednio). W badaniach nad
przestępcami używane są terminy osobowość antyspołeczna i psychopatia. Chociaż
antyspołeczne zaburzenie osobowości i psychopatia mają cechy wspólne , jak impulsywność,
nieodpowiedzialność, agresywność i antyspołeczne zachowanie, to jednak różnią się.
Psychopatia cechuje się okrucieństwem, "gładkością mowy", kłamaniem, płytkim afektem,
brakiem empatii, niskim poziom lęku, depresji i innej patologii (Patryk, 2007). Osobowość
antyspołeczna w sposób zróżnicowany odnosi się do cech psychopatów. Hare (2003)
zidentyfikował dwa czynniki obrazujące cechy psychopatów. Czynnik pierwszy obejmuje
dwa podczynniki: (a) intrpersonalny (urok, poczucie wyższości, podstępne oszukiwanie i (b)
afektywny
(brak skruchy, empatii i emocjonalnej głębi). Czynnik drugi opisuje
Tylko 10% osób z antyspołeczną
impulsywność i chroniczne antyspołeczne tendencje.
osobowością spełnia kryteria psychopatii. Leczenie psychologiczne jest nastawione na zmianę
antyspołecznych cech osobowości.
Model teoretyczny wyjaśniający przemoc zakłada, że wobec osoby stosującej przemoc
w dorosłości, stosowano przemoc w dzieciństwie (Gilligan, Lee, 2005a; 2005b).
Jako dziecko zidentyfikowała się z agresorem, aby pozbyć się lęku i bezradności. W efekcie
ma umysł podzielony na Ja prawdziwe – Ja przeciw sobie i wrogie wobec ludzi. W
dorosłości, gdy doświadcza stresu aktywizuje się w emocjach doświadczenie z dzieciństwa i
reaguje tak, jak agresor. Terapia jest nastawiona na badanie myśli w Ja przeciw sobie w
sytuacji stresu.
Poniżej są przedstawione wyniki badań nad skutecznością dwóch typów społeczności
terapeutycznej: hierarchicznej i demokratycznej oraz dwóch typów grupowej psychoterapii w
rehabilitacji przestępców z uzależnieniami lub z zaburzeniami osobowości.
7.1.1 Hierarchiczna społeczność terapeutyczna
Społeczność hierarchiczna wywodzi sie z Synanonu, samopomocowej wspólnoty
założonej przez Charlsa Dedricha w San Francisco w 1956. Oparta na hierarchicznej
strukturze podobnej do tej w dużych organizacjach przemysłowych i na wersji programu 12
kroków dla anonimowych alkoholików zaadaptowanego dla uzależnionych od narkotyków
(Kennard, 1983).
Społeczność hierarchiczna jest nastawiona na
kontrolę zachowania u osób z
uzależnieniami (Haigh, 1999).
Model hierarchicznej społeczności zastosowany w rehabilitacji
przestępców uzależnionych od narkotyków dostarcza rezydentom możliwości zajmowania
coraz bardziej odpowiedzialnych pozycji w hierarchii społeczności. Pozycje te są związane z
hierarchią wykonywanych prac, jak gotowanie, pranie, utrzymanie porządku, zarządzanie
obowiązkami, obowiązki biurowe, i zbieranie funduszy. Sankcje polegają na utracie pozycji
w hierarchii obowiązków i zmywanie lub sprzątanie przez pewien okres czasu. Zebrania dużej
grupy odbywają się codziennie. Są często prowadzone przez rezydentów, którzy są
postrzegani przez personel jako tacy, którzy osiągnęli pozycję odpowiedzialności i zaufania
personelu. Terapia grupowa jest konfrontacyjna, ponieważ byli uzależnieni są postrzegani
jako manipulujący innymi w obronie własnego nałogu. Założeniem jest, że byli uzależnieni
po zakończeniu programu wchodzą w rolę personelu, ponieważ lepiej niż osoby, które nigdy
nie były uzależnione rozpoznają strategie manipulacji w obronie nałogu. W efekcie personel
składa się z profesjonalistów i byłych uzależnionych.
Dokonano przeglądu systematycznego wyników 74 badań eksperymentalnych i quasi-
eksperymentalnych, (w tym nieopublikowanych, co zwykle oznacza gorsze wyniki albo brak
zmiany), nad skutecznością hierarchicznej społeczności terapeutycznej zastosowanej w
więzieniach wobec uzależnionych lub nadużywających narkotyków przestępców, którzy
zostali porównani z uzależnionymi lub nadużywającymi narkotyków przestępcami nie
uczestniczącymi w społeczności terapeutycznej
(Mitchell, MacKenzie, Wilson, 2012).
Przegląd ten
pokazał, że hierarchiczna społeczność terapeutyczna zredukowała recydywizm
i zażywanie narkotyków. Przeciętny efekt jest skromny, bo pokazuje, że redukcja
recydywizmu i nawrotów przyjmowania narkotyków wynosi od 15 do 17% (mały efekt).
Ustalono, że inne interwencje albo redukowały recydywizm albo nawroty uzależnienia albo
były nieefektywne. (1) Poradnictwo grupowe (behawioralne podejście - uczenie
podejmowania decyzji i nagradzanie abstynencji, wzmacnianie motywacji do utrzymania
abstynencji)
zredukowało
recydywizm (mały efekt). (2) Program utrzymywania abstynencji
(podawanie syntetycznych leków, jak metadon lub buprenorphine, które blokują euforię jako
reakcję na zażycie narkotyku i redukują pragnienie ich zażycia) zredukował nawroty
zażywania narkotyków (mały efekt). (3) Superwizja w postaci obserwowania zachowania
młodych uzależnionych przestępców podczas 90-180 dniowych zgrupowań szkoleniowych
była nieefektywna.
Analiza potencjalnych moderatorów redukcji recedywizmu i zażywania narkotyków w
tym przeglądzie wykazała, że programy z uczestnikami, którzy uczestniczyli w nich z własnej
woli miały znacząco większe wielkości efektu niż programy, gdzie uczestnictwo było
obowiązkowe.
Implikacje dla praktyki:
Społeczność hierarchiczna ma przewagę nad innymi
interwencjami w tym, że redukuje recydywizm i uzależnienie, podczas gdy inne interwencje
redukują albo recydywizm albo uzależnienie albo są nieefektywne.
(1) Uczenie podejmowania decyzji i nagradzanie abstynencji, wzmacnianie motywacji do
utrzymania abstynencji)
zredukowało
recydywizm; (2) podawanie syntetycznych leków, jak
metadon lub buprenorphine, które blokują euforię jako reakcję na zażycie narkotyku i
redukują pragnienie ich zażycia zredukowało nawroty zażywania narkotyków; (3)
kontrolowanie zachowania u młodzieży było niefektywne.
7.1.5 Psychoterapia rodzinna w rehabilitacji młodych przestępców używających narkotyków z
problemami zachowania
U adolescentów i młodych dorosłych w wieku 11-21 lat używających narkotyków
(konopi, amfetaminy, kokainy), przejawiających problemy zachowania i mieszkających z
rodzinami zastosowano wielowymiarową terapię rodzinną (ang. skrót MDFT) w celu
wyeliminowania zażywania narkotyków. Uczestnicy byli skierowani przez sąd do
ambulatoryjnego leczenia klinicznego lub nauczyciele i rodzice szukali dla nich pomocy.
Terapia opiera sie na założeniu, że rodzina ma dużą rolę w tym, że młody człowiek bierze
narkotyki. Terapia jest ustrukturowana (12-25 sesji). Koncentruje się na (1) zaangażowaniu
adolescenta i rodziny (rodzice, członkowie rodziny - rodzeństwo w zmiany np. analizuje,
czego brakuje w rodzinie, (2) zwiększeniu rodzicielskiego zaangażowania w sprawy
dotyczące dziecka i poprawienia umiejętności stawiania ograniczeń dziecku - umiejętności
podejmowania decyzji, modyfikowanie rodzicielskich przekonań, które stawiają ich w pozycji
przegranych,
(3)
zmniejszeniu
interakcji
konfliktowych
w
rodzinie
-
nauczenie
rozwiązywania problemów i komunikacji, (4) modyfikowanie obszarów relacji z poza-
rodzinnymi systemami - przyjaciele, dzieci i nauczyciele w szkole, sąsiedzi.
Metaanaliza podsumowująca wyniki 5 badań nad skutecznością tej terapii rodzinnej
(Filges, Rassmusen, Andersen, Jorgensen, 2015) po 6 miesiącach po zakończeniu terapii
wykazała mały efekt dla terapii rodzinnej porównanej z terapią poznawczo-behawioralną,
wielorodzinną edukacyjną terapią,
koleżeńskiej, terapią
wywiadem motywacyjnym, oddziaływaniem grupy
grupową dla adolescentów, leczeniem standardowym, w zakresie
redukcji częstości i ilości używania narkotyków (SMD = - 0,24; 95%CI -0,43 - -0,06; p=0,01.
Po 12 miesiącach po zakończeniu terapii efekt ten nie był statystycznie istotny.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin