historia myśli psychologicznej.pdf

(16725 KB) Pobierz
Wykład 1:
Psychologia:
nauka o postrzeganiu kim jest człowiek. W Starożytności: niewolnicy nie byli ludźmi,
a do XVII wieku dzieci nie uznawano za pełnoprawnych ludzi. Wraz z rozwojem gospodarczym
zmieniały się poglądy ludzi o nich samych. Wyjątkowa pod kątem tego skąd się wzięła: pogranicze
nauk- filozofii, biologii i nauk eksperymentalnych. Dzięki niej odpowiadamy na pytania sprzed 2 tys.
lat.


Dwa wątki w rozwoju psychologii:

1)
nauka—>
zmysły, motywacja, funkcjonowanie umysłu, różnice między ludźmi.
2)
sztuka pomagania ludziom—>
dobrostan psychiczny (kiedy człowiekowi jest dobrze; co robić
żeby
było mu lepiej), planowanie drogi
życiowej
i poznawanie problemów w relacjach.

Myśl:
człowiek— w sensie biologicznym jest zwierzęciem, ale z drugiej strony myśli, bo ma dużo
istoty szarej w mózgu. I co prawda, może jest dużo myślących zwierząt- inteligentnych. Jednak:
tylko my umiemy myśleć abstrakcyjnie i rozmawiać na dowolne tematy. Skąd wzięło się myślenie—
właściwość mózgu: kory + pofałdowania.
Pochodzenie człowieka:
-
Australopiteki: 4 mln lat temu, dwunożne, pionowa pozycja ciała (równoległy kciuk w stopie),
mózg porównywalny z naczelnymi, wszystkożerne (zmniejszone kły) [warunkiem ekspansji ludzi
jest wszystkożerność],
-
Homo: ok. 2.6 mln lat temu

- Homo erectus: około 1.8 mln lat temu (wywędrował z Afryki)

- Homo sapiens: około 200 tys lat temu (znaczący przyrost mózgu, wykorzystywanie narzędzi,
coraz większa ruchliwość, używanie ognia, umie polować, kiedyś też nauczyli się mówić (ale
nie wiadomo za bardzo kiedy).
-
wewnętrzny woźnica—> potrafimy się zmusić do tego by się przemóc, gdy cel mamy przed sobą
i osiągnięcie go nam się opłaca; a zwierzęta tak nie mają.
-
jesteśmy w stanie do czegoś się zmusić, ale też się przed czymś powstrzymywać, ale też
możemy sami robić sobie krzywdę.
-
Społeczności prehistoryczne: bardzo mało o nich wiemy- analizujemy wykopaliska, ale też
badamy ludzi w społeczeństwach pierwotnych (ale jest ich niewiele). Poza tym możemy
obserwować naczelne (najlepiej szympansy).
Ale są też niebezpieczeństwa idealizacji:
-
agresja jako podstawa formowania grup (bo można handlować, a nie mordować ludzi i tak
chyba jest lepiej pozyskiwać jakieś fanty),
-
życie
w normalnej rodzinie czy w grupie (w XIX—w rodzinie); ale ludzie raczej z pewnością
żyli
w grupach a nie w związkach monogamicznych całe
życie,
-
monogamia—> role płciowe: mężczyźni polują, a kobiety zajmują się dziećmi (krzywdzące, bo
kobiety, też skutecznie potrafiły pozyskiwać jedzenie.
-
polowanie/zbieranie/padlinożerność.
Homo sapiens sapiens:
żył
w Europie około 40 tys. lat temu. Zastąpił Neandertalczyka (ale
tworzyli też z nimi związki, więc nie wypierali ich chamsko. męskie geny to w większości geny
neandertalskie). Na poziomie intelektualnym od nas za bardzo nie odbiegali (bo to zbyt krótki czas
na ewolucję biologiczną; ewolucję biologiczną zastąpiła ewolucja kulturalna). Prowadzili względnie
osiadły tryb
życia-
migracje jedynie w celu zmiany warunków.
______________________________________________________________________________
Wykład 2
Początki pomocy psychologicznej:
religie naturalne, animizm (Aborygeni, Północna Rosja,
Północna Ameryka- Indianie Ameryki Północnej) i szamanizm.
Podstawowa istota myślenia— człowiek jest elementem większego układu, jest jedynie jego
częścią. System składa się ze sfer poznawczych i duchowych (czyli niepoznawczych). Kontakt z tą
drugą sferą możliwy jest jedynie dzięki rytuałom. Podczas odprawiania rytuałow często używano
hipnozy (np.
środkami
narkotyzującymi/używkami). Zrozumienie intencji tego
świata
wpływa na ten
świat.
Można zachować równowagę w tym systemie. Sztuka też może
świadczyć
o chęci bliskości
z naturą: Wenus z Willenborfh (albo skądśtam inąd; uważa się ją za najstarsze wykopalisko; nie
ma rysów twarzy), grota Lascaux (bizon ma nawet kropki na pysku), miotacz kościarzy,
1 z 23
Stonehenge (3 tys. lat pne, ogromna budowla o celu astronomiczno- sakralnym). Przeciętne
obyczaje człowieka są najważniejsze- sam człowiek był przedstawiony schematycznie.
Przez to
że
zaczęliśmy wieść osiadły tryb
życia,
to zaczęliśmy stawać się pretekstem dla
powstawania sztuki o samych sobie. To ludzie byli w centrum, bo to oni są ważni.
Kultury starożytne:
*
Egipt— człowiek w sztuce nie był schematyczny; to były konkretne osoby
*
Persja (Iran),
*
Mezopotamia (Sumer).
*
2700 pne- Kodeks Hammurabiego
*
ok. 3000 pne- Kultura Minojska (pismo linearne A)
*
ok. 2500 pne- Kultura Mykeńska (pismo linearne B— pozwoliło na przekazanie wiedzy),
*
ok. 1000 pne- Grecja.
Grecja:
•
religie politeistyczne. W nich także są
ślady
religii naturalnych, ale bez przesady. Mamy w nich
konktetnych bogów, którzy byli jak ludzie (przesunięcie zainteresowań w stronę człowieka).
Relacje między bogami, albo między bogami i ludźmi były takie same jak ludzkie. To
przeznaczenie było czynnikiem decydującym o
życiu
człowieka- z nim nie było dyskusji (z
bogami za to była).
•
filozofia grecka: poznaj samego siebie (Chilon ze Sparty)
•
psychologiczne wątki w filozofii greckiej:

- jak działają nasze zmysły- wymyślano różne mechanizmy
żeby
to wytłumaczyć,

- psyche- dusza/duch, to element
życia,
które znika w momencie
śmierci
(aparat zmyslowy,
ruch, oddech, procesy umysłowe),
•
Demokryt- zmysły są w różnych miejscach i są „władcami duszy”
•
Hipokrates- początki myśli medycznej:

powietrze— suchość—
żółć,

ogień— gorąca— krew,

woda— wilgoć— czarna
żółć

ziemia— zimno— flegma

* kalokagaria (piękny i dobry): dążenie do bycia cntoliwym, do doskonałości umysłu i ciała
•
Sokrates- wiem,
że
nic nie wiem; cnota i dobro wynikają z wiedzy— jeśli człowiek rozumie
dlaczego pewien sposób działania jest lepszy niż inny, to już musi działać w ten sposób (gdy
pozna się prawdę, to trzeba potem postępować sprawiedliwie). Trzeba jednak umieć pytać, gdy
nie wiemy.
•
Platon- mamy przy urodzeniu wiedzę zapominaną o bytach idealnych, ideach i musimy ją w
sobie odkryć (jaskinia platońska- tylko dzięki wyzwoleniu się od spraw
życia
doczesnego, ludzie
są w stanie poznać prawdę wyższą-
świat
idei). Poprzez
anamnesis
przypominamy sobie jak
dojść do
świata
idei.

-Dualizm: człowiek składa się z materii i ducha (psyche), czyli czegoś niematerialnego/
nieśmiertelnego,

-Cnoty: Platon uważał,
że
najważniejszą cnotą jest sprawiedliwość.
•
Arystoteles: uczył go Platon, a on Aleksandra Macedońskiego. Dusza mogła określić rodzaj
formy wypieranej przez materię, ale forma sama w sobie nie istnieje—> dusza nie jest
nieśmiertelna (rozpad ciała= rozpad duszy)

- poziomy formy duszy: roślinny (wzrost i pobieranie pokarmu), zwierzęcy (przemieszczanie się
i zmysły), myśląca (ma rozum bierny, który się porusza i rozum czynny, dzięki czemu
świadome
można odbierać
świat)

- Cnota: szczęście daje nam doskonałość,

- dobra proporcja nie musi być pół na pół
•
Filozofia hellenistyczna: kilka szkół- stoicka, epikurejska i sceptyczna

-
stoicyzm:
człowiek
świata
nie opanuje, wpływają na nas losowe wydarzenia, trzeba płynąć z
prądem, działać rozsądnie, być opanowanym; porażki przyjmować godnie i nie popadać w
nadmierne uniesienia emocjonalne

-
epikureizm:
trzeba dążyć do maksymalizacji szczęścia i minimalizacji cierpienia; hedonizm nie
2 z 23
redukuje cierpienia; podstawowym i najważniejszym szczęściem jest to,
że żyjemy,
bo jesteśmy
w 100%
śmiertelnikami,

-
sceptycyzm:
kwestionuje możliwość pokonania
świata
przez człowieka, sądy orzekane przez
ludzi są niepewne dlatego też wszystko można kwestionować (podwaliny myśli naukowej).
______________________________________________________________________________
Wykład 3.
Rzym:
gospodarka była zdominowana przez tanią siłę roboczą (upadek technologii)
•
753 pne- założenie Rzymu przez Romulusa,
•
509 pne- początek Republiki,
•
15/03/44 pne- Brutus sztyletuje Cezara,
•
27 pne- koniec Republiki Rzymskiej
•
przez to,
że
było tam dużo niewolników, wielu z nich stawali się chrześcijanami (bo tam wszyscy
są równi),
•
w Cesarstwie Rzymskim- chrześcijaństwo państwową religią (392 r. ne), bo nagle niewolnicy
zaczęli niektórym przeszkadzać (może byli empatyczni?),
•
476- upadek Cesarstwa Zachodniego— wieki ciemne
•
622- Mahomet ucieka z Mekki do Medyny,
•
732- Karol Młot zapobiega zasiedleniu Europy przez Arabów.
Krucjaty= wyprawy krzyżowe
1.
na Bliski Wschód- oswobodzenie wielu miejsc w Ziemi
Świętej,
2.
na terenie Europy- Krzyżacy w Polsce (walczyli z Prusami).
3.
wojny albigeńskie (krucjata przeciw albigensom/ krucjata katarska)

- wysokie okrucieństwo (nawet jak na
średniowiecze),

- doktrynę kararów określono mianem herezji,

- papież Innocenty III (a potem chyba Grzegorz IX)się bardzo wkurzył w związku z tym
walczył z nimi przez 20 lat (1209-1229),

W XIV wieku wybuchła
epidemia dżumy
(Wielka Epidemia). Miasta zamykały się na przyjmowanie
nowych ludzi. Ale wielka epidemia podobno spowodowała,
że
Europejczycy są bardziej odporni na
choroby odzwierzęce. Gdy epidemia się skończyła- podniosły się standardy
życia.
Sztuka rzymska:
powielała greckie wzorce (realizm i proporcje)
Myśliciele rzymscy:
•
Galen: kontynuator myśli Hipokratesa, chirurg, lekarz, farmaceuta; opisywał nerwy, udowodnił
że
tętnicami płynie krew; typologia: 4 typy temperamentu (melancholik, sangwiniki, choleryk,
flegmatyk). Trzy stany ciała: myślowy, moralny i fizyczny→wszystkie one są aspektami jednego
życia.
Człowiek ma
świadomość
doznań i pobudzenia.
Mimowolność i synteza postrzegania.
Chrześcijańskie
średniowiecze:
obecne w sztuce, myśli, literaturze i we wszystkim generalnie.
Robiono mozaiki (zapożyczenie z Mezopotamii) i plecionki (zapożyczenie od Celtów). Zdobienia
obecne w kościołach (romańskie to tak
średnio
ozdobne, a gotyckie- tak bardziej). Bardziej fancy
kościoły zaczęły powstawać w Europie dopiero wtedy, gdy doszła do niej matematyka (od Arabów).
[Ołtarz w Kościele Mariackim—> Wit Stwosz—> początki renesansu]
•
święty
Augustyn: zaaplikował do chrześcijaństwa myśl Platońską (byty idealne, skąd się bierze
wiedza); najdoskonalszą ideą jest bóg, wszystkie inne idee- emocje boga (i one istnieją). Dusze,
które obcują z ideą boga mają wiedzę. Kwestionował poznanie zmysłowe- poznawać można
tylko dzięki illuminacji, dzięki
łasce
boskiej (więc zastopował rozwój nauk empirycznych. thx bro!)
•
materia jest zła (w platonizmie 2 rodzaje bytów: idee i materia), dlatego trzeba zaprzeczać
ludzkiej cielesności i umartwiać własne ciało,
•
dualizm- bóg mógł być dobry i zły (w człowieku są obie te cząstki),
•
nie ma zła,
świat
jest dobry. Zło się bierze z tego,
że
ludzie mogą podejmować złe decyzje,
•
są miejsca w których nie ma boga i TAM JEST
ŹLE,
•
predestynacja: są 3 typy ludzi: pneumatycy (będą zbawieni na 100pro, nie mają dzieci), psychicy
(mogą być zbawieni, ale nie muszą) i hylicy (na 100 pro nie będą zbawieni, bo mają tylko ciało)
3 z 23
•
spór o uniwersalia (pojęcia)

-
nominalizm-
uniwersalia jako pojęcia są, ale tylko jako słowo,

-
sermonizm-
nie chodzi o istnienie słów a znaczenie, słowa same w sobie nie istnieją, bo
czytamy je w głowie,

-
konceptualizm-
te pojęcia są w naszych umysłach, nikt nie mówił o słowach,

-
indyferentyzm-
jest wspólna część, która niezmiennie istnieje,

-
konformizm-
powszechniki wspólna forma przedmiotów.
•
święty
Tomasz z Akwinu: odejście od dualizmu (nie ma duszy nieśmiertelnej bez ciała); wiara nie
może być niezgodna z wiedzą; bóg stworzył
świat—
odkrywanie go nie może być niezgodne z
wiarą, bo przecież to jego dzieło.
•
Roger Bacon: empiryzm; generalnie warto badać. Uważał,
że
ludzki umysł nie miał granic.
Trzeba badać
świat
(jak można coś wymyślać, to można to będzie to zrealizować).
•
William Ockham: brzytwa; mówienie o ideach jako byty nie jest nam potrzebne, więc nie ma
konieczności z tego korzystać. Myślenie proste, bez utrudniania; nie generujmy kolejnych bytów
skoro nie są nam potrzebne.
______________________________________________________________________________
Wykład 4.
Renesans, humanizm, reformacja.
•
rewolucja w kościele:
Luter—> prawosławie; kościół anglikański

zaczęła się rodzić myśl,
że
religię wybieramy, dzięki czemu powstał empiryzm. Każdy człowiek
ma prawo do różnych rzeczy. Umysł ludzki powinien być centrum poznawania
świata
(antropocentryzm),
•
biblia Gutenberga-
czcionka ruchoma
obie te rzeczy przyspieszyły popularyzację nauki
•
Luter- nie podobał mu się handel odpustami

- teza 1: Gdy Pan i Mistrz nasz Jezus Chrystus rzecze: „pokutujcie”, to chce, aby całe
życie
wiernych było nieustanną pokutą.

- teza 36: Każdy chrześcijanin, który za grzechy
żałuje
prawdziwie, ma i bez listu odpustowego
zupełne odpuszczenie kary i winy.

- teza 62: Istotny, prawdziwy skarb kościoła to
święta
ewangelia chwały i
łaski
Bożej.

- teza 71: Kto przeciw prawdzie apostolskiego odpustu mówi, niech będzie przeklęty.

- powyższe tezy były najważniejsze dla reformacji,
•
anglikanizm— Henryk VIII chciał się rozwieźć, ale papież mu nie pozwolił, więc zrobi sobie
kościół. Ten Kościół był bardziej otwarty.
•
noc
świętego
Bartłomieja— rzeź Hugenotów,
•
edykt nantejski— miał wprowadzić równouprawnienie we Francji,
•
wojna trzydziestoletnia (1618-1648)- nowa doktryna, w wyniku ogromnego spustoszenia.
•
klęska Wielkiej Armady— koniec dominacji Hiszpanii na morzach (teraz tylko Wielka Brytania)
[przez 200 lat w Europie działo się więcej niż w ciągu ostatnich 800 lat lol]
•
Święta
Inkwizycja: innowiercy i heretycy, potem czarownice.
Sztuki piękne:
powrót do wzorców greckich i rzymskich;
sztuka miała dobrze odzwierciedlać
świat.
Technika malarska
się zmieniła, zaczęły pojawiać się ozdobniki i dekoracje, bo
ludzie się bogacą. Pojawia się instytucja mecenatu sztuki
(który nie jest mecenatem kościelnym). Artyści mają wybór
między sztuką sakralną, a sztuką dla ludzi.
•
Piero dela Francesca- idealne miasto; widzimy głębie
obrazu; malujemy trochę bardziej niedokładnie,
•
Leonardo da Vinci- krajobraz toskański; wielki myśliciel i
konstruktor swoich czasów.
•
Rafael Sanh- rozpropagował sposób ukazywania postaci w
formie niepozowanej
•
Michał Anioł- Pieta Watykańska, słabo dostosowany
społecznie, hehehe.
4 z 23
•
Albrech Durer- też był teoretykiem
technologii (jak Vinci), często malował
samego siebie,
•
Hans Holbein młodszy- sporo wpływów
średniowiecznych,
wszystko ma znaczenie
symboliczne (globus, książka otwarta na
określonej stronie; na dole przekształcona
czaszka nie wiadomo po co, ale popis
kunsztu malarskiego).
•
Tycjan-
ładne,
dekoracyjne, do powieszenia,
•
Giovanni Pico della Mirandola- filozof,
Traktat o godności człowieka: wszyscy
filozofowie dążą do odkrycia tej samej
prawdy. Nie możemy się spierać a szukać
punktów wspólnych, bo to ta prawda do
której dążymy.

-empiryzm- powinniśmy się uczyć z
obserwacji natury,

-humanizm- podwaliny pod myśl
renesansową, także naukową; odchodzenie
od dogmatycznej wiary w wypowiedzi
autorytetów- chęć poznawania
świata,
dyskusji z nim.

-twórca pojęcia osobowości- coś co jest specyficzną cechą/ cechami osoby i ją w jakimś sensie
określa.
•
Niccolo Machiavelli- on był realistą; sądził,
że
rządzić należy kierując się regułami które są
powszechne dla ludzi, a nie moralności ludzi. Ludzie kierują się własnym interesem. Gdy władca
będzie chciał ich zmusić do altruizmu to mu się nie uda. Traktat „Książę”- poradnik jak rządzić;
dobry władca= skuteczny; władza musi mieć sens. Władcy wolno karać, ale ta kara ma być
adekwatna do czynu (albo
żeby
inni rozumieli ją jako adekwatną do czynu).
•
Erazm z Rotterdamu- pedagog, zwolennik nauczania w językach narodowych (stąd nazwa
ERASMUS hehe). Prawdziwy humanista i pacyfista; przeciwnik zachowań różnicujących
społecznie. Ważne rzeczy trzeba pisać caps lockiem. Nauka ma być przyjemna!
•
Paracelsus- badacz, który zastosował aparaturę alchemików do rzetelnych analiz substancji
(głównie lekarstw). Wprowadził do medycyny substancje nie-roślinne („sole” uzyskiwane w
laboratorium).
Dosis facit venenum-
dawka czyni truciznę. Z punktu widzenia medycznego
zajmował się działaniami nieświadomymi, fantazjami i omamami- wyjaśniał rzeczy organicznie.
•
Giordano Bruno- spłonął na stosie bo nie chciał zaprzeczyć teorii heliocentrycznej;
podmiotowość pojęcia człowieka- może on kształtować swoje
życie.
Człowiek, który jest tak
zróżnicowany wewnętrznie, jak kosmos który go otacza.
Podkreślał odrębność osobowościową.

- monada- samoistna jednostka, każda jest częścią i obrazem
świata,
ale jednocześnie każda
jest inna
•
Francis Bacon- zapoczątkował współczesną filozofię nauki; myślał o metodologii naukowej.
Klasyfikował nauki:

- dziedzina pamięci,

- dziedzina wyobraźni,

- dziedzina rozumu.

Zadaniem człowieka jest rozwijać wiedzę. Walczył ze spekulatywnością, która królowała w
średniowieczu.
Tablice obecności i nieobecności- dzięki nim gromadził fakty.


- Teoria złudzeń- człowiek podlega złudzeniom (błędy w poznaniu), co jest związane z
warunkami, w których
żyje.
Filozofowie przyrody powinni ich unikać.

* złudzenia plemienne- wynikają z tego jacy jesteśmy (szukanie celowości tam, gdzie jej nie
ma),

* złudzenia jaskini- związane z wychowaniem, dziedziczeniem pewnych poglądów (jaskinia
bo chodzi o prehistorię),

* złudzenia rynku- pochodzenie przez niedokładność języka,

* złudzenia związane z wiarą w autorytet.
5 z 23

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin