Ziółkowski K. - Husyckie wojska polne.Kształt i organizacja armii.pdf

(5706 KB) Pobierz
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Wydział Historyczny
Instytut Historii
Konrad Ziółkowski
Husyckie wojska polne. Kształt i organizacja
armii
Praca doktorska napisana
pod kierunkiem
Prof. n. dr hab. Zbigniewa Pilarczyka
Poznań 2015
Spis treści
Wykaz skrótów
................................................................................................................ 2
Wstęp
................................................................................................................................ 8
Rozdział I: Powstanie husyckich wojsk polnych
........................................................ 23
1.1.
Przemiany w wojskowości husyckiej w latach 1420 – 1426
........................... 23
1.1.1. Geneza i podstawy tworzenia przyszłych wojsk husyckich.........................
24
1.1.2. Organizacja wojsk husyckich w latach 1420 – 1422
.................................... 31
1.1.3. Przemiany organizacyjne w latach 1423 – 1425
........................................... 41
1.2.
Wykształcenie wojsk polnych u taborytów i sierotek
..................................... 50
1.2.1. Specyfika wojsk polnych na tle wojskowości husyckiej...............................
51
1.2.2. Wykształcenie się wojsk polnych wśród taborytów i sierotek
.................... 58
Rozdział II: Skład i organizacja wojsk polnych w latach
......................................... 79
2.1. Skład społeczny i pochodzenie terytorialne żołnierzy
........................................ 82
2.1.1. Pochodzenie społeczne żołnierzy wojsk polnych
.......................................... 83
2.1.2. Pochodzenie terytorialne żołnierzy wojsk polnych
...................................... 90
2.2. Liczebność i zaopatrzenie wojsk polnych
............................................................ 97
2.2.1. Wielkość armii w latach 1427 – 1434
............................................................. 98
2.2.2. Sposoby zaopatrywania i utrzymywania wojsk polnych
........................... 103
2.3. Hierarchia dowodzenia i organizacja wojskowa
............................................... 109
2.3.1. Hierarchia dowodzenia w wojskach polnych
............................................. 110
2.3.2. Struktury organizacyjne w „gminach pracujących w polu”.....................
118
Rozdział III: Husycka myśl wojskowa
...................................................................... 124
3.1. Wizja działań wojennych w trakcie rewolucji husyckiej 1420 – 1434
............ 125
3.1.1. Tzw. „Artykuły wojskowe” Jana �½ižki z Kalicha
...................................... 127
3.1.2. Artykuły wojskowe z lat 1427 – 1433
.......................................................... 139
1
3.2. Recepcja „husyckich” wpływów w czeskich artykułach wojskowych do końca
XV wieku
..................................................................................................................... 154
3.2.1. Tzw. „Zasady wojenne” Jana Hájka z Hodětína
....................................... 156
3.2.2. Artykuły wojskowe Wacława Vlčka z Čenova
........................................... 162
Rozdział IV: Husycka sztuka wojenna w latach 1427 – 1434: zastosowanie
w praktyce
................................................................................................................... 168
4.1. Husycka technika wojskowa
............................................................................... 168
4.1.1. Uzbrojenie i oporządzenie piechoty
............................................................. 171
4.1.2. Uzbrojenie i oporządzenie jazdy
.................................................................. 180
4.1.3. Artyleria, wozy i konie
.................................................................................. 185
4.2. Strategia i taktyka
................................................................................................ 193
4.2.1. Założenia strategiczne stosowane przez husyckie wojska polne
............... 194
4.2.2. Rozwiązania taktyczne w walnych bitwach
................................................ 205
4.2.3. Sztuka obrony i zdobywania stałych punktów oporu
................................ 215
Zakończenie
................................................................................................................. 224
Aneks I: Członkowie wojsk polnych w latach 1427 – 1434
..................................... 235
Aneks II: Działalność militarna poza granicami Królestwa Czeskiego w latach
1427 – 1434
.................................................................................................................. 246
Aneks III: Ilustracje i ikonografia
............................................................................ 252
Bibliografia:
................................................................................................................. 265
Źródła rękopiśmienne:............................................................................................
265
Źródła drukowane:
................................................................................................. 266
Opracowania:
.......................................................................................................... 272
2
Wykaz skrótów
AČ I =
Archiv Česk�½, čili staré pisemné památk�½ české i morawské z archivůw domácich a cizich,
d. I, ed. F. Palack�½, Praha 1840
AČ II =
Archiv Česk�½, čili staré pisemné památk�½ české i morawské z archivůw domácich a cizich,
d. II, ed. F. Palack�½, Praha 1842
AČ III =
Archiv Česk�½, čili staré pisemné památk�½ české i morawské z archivůw domácich
a cizich,
d. III, ed. F. Palack�½, Praha 1844
AČ IV =
Archiv Česk�½, čili staré pisemné památk�½ české i morawské z archivůw domácich
a cizich,
d. IV, ed. F. Palack�½, Praha 1846
AČ VI =
Archiv Česk�½, čili staré pisemné památk�½ české i morawské z archivůw domácich
a cizich,
d. VI, ed. F. Palack�½, Praha 1872
AČ VII =
Archiv Česk�½, čili staré pisemné památk�½ české i morawské sebrané z archivůw
domácich a cizich,
d. VII, ed. J. Kalousek, Praha 1887
AČ XXVI =
Archiv Česk�½, čili staré pisemné památk�½ české i morawské sebrané z archivůw
domácich a cizich,
d. XXVI, ed. J. Teige, Praha 1909
AČ XXXVIII =
Archiv Česk�½ XXXVIII. Popravčí a psanecké zápisy jihlavské z let 1405 – 1457,
ed. F. Hoffmann, Praha 2000
AH = Archaeologia Historica
AHMP = Archiv Hlavního Města Prahy
AMB = Archiv Mĕsta Brna
AQ = Artium Quaestiones
APwG = Archiwum Państwowe w Gdańsku
APweW = Archiwum Państwowe we Wrocławiu
Bartošek-Goll = Bartošek z Drahonic,
Kronika,
[w:]
Fontes Rerum Bohemicarum V,
ed. J. Emler,
J. Gebauer, J. Goll, Praha 1893, s. 591-629
Bartošek-Hlaváček = Bartošek z Drahonic,
Kronika,
[w:]
Ze zpráv a kronik doby husitské,
ed. I. Hlaváček, Praha 1981, s. 231-290
BHS = Biuletyn Historii Sztuki
BSB = Bayerische StaatsBibliothek
CB = Castellologica Bohemica
CB V =
Concilium Basiliense,
Bd. V, ed. G. Beckmann, R. Wackernagel, G. Coggiola, Basel
1904
3
CDB 2/IV =
Codex diplomaticus Brandenburgensis: Zweiter Haupttheil oder Geschichte der
auswärtigen Verhältnisse der Mark Brandenburg und ihrer Regenten,
Bd. IV, ed. A. F. Riedel,
Berlin 1845
CDLS II/1 =
Codex diplomaticus Lusataie superioris II,
Bd. 1, ed. R. Jecht, Görlitz 1896-1899
CDLS II/2 =
Codex diplomaticus Lusataie superioris II,
Bd. 2, ed. R. Jecht, Görlitz 1900-1903
CdS XXVIII =
Codex diplomaticus Silesiae,
Bd. XXVIII, ed. K. Wutke, Breslau 1915
CDS B-IV =
Urkunden der Markgrafen von Meißen und Landgrafen von Thüringen 1419 – 1427,
ed. H. Ermisch, B. Dehne, H. Beschorner, Leipzig-Dresden 1941 (Codex
Diplomaticus
Saxoniae I, Abteilung B)
CDW IV =
Codex Diplomaticus Warmiensis,
Bd. IV, ed. V. Röhrich, Braunsberg 1935
CES II =
Codex epistolaris saeculi decimi quinti,
t. II, ed. A. Lewicki, Kraków 1891
CIM III =
Codex iuris municipalis regni Bohemiae,
t. III, ed. J. Čelakovsk�½, G. Friedrich, Praha
1948
CPH = Czasopismo Prawno-Historyczne
CV =
Codex epistolaris Vitoldi magni ducis Lithuaniae 1376 – 1430,
ed. A. Prochaska, Kraków
1882
ČAŠ = Časopis Archivní Školy
ČsČH/ČČH = Československ�½ Časopis Historick�½/Česk�½ Časopis Historick�½
ČMM = Časopis Matice Moravské
ČSZM-B = Časopis Slezského Zemského Muzea, Série B: Vědy Historické
DaS = Dějiny a Současnost
Długosz, ks. 11 =
Jana Długosza Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Księga
11 (1413 – 1430),
ed. J. Wyrozumski, K. Baczkowski, Warszawa 2004
Długosz, ks. 11 i 12 =
Jana Długosza Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego.
Księga 11 i 12 (1431 – 1444),
ed. J. Wyrozumski, K. Baczkowski, Warszawa 2009
DP = Documenta Pragensia
DRTA VIII =
Deutsche Reichstagsakten unter kaiser Sigmund zweite abtheilung 1421 – 1426,
Bd. VIII, ed. D. Kerler, Gotha 1883
DRTA IX =
Deutsche Reichstagsakten unter kaiser Sigmund dritte abtheilung 1427 – 1431,
Bd. IX, ed. D. Kerler, Gotha 1887
DZG = Deutsche Zeitschrift für Geschichtswissenschaft
FHB = Folia Historica Bohemica
FRB V=
Fontes Rerum Bohemicarum V,
ed. J. Emler, J. Gebauer, J. Goll, Praha 1893
FRB VII =
Fontes Rerum Bohemicarum VII,
ed. J. Emler, Praha BDW
HaV = Historie a Vojenství
HČ = Historick�½ Časopis
HT = Husitsk�½ Tábor
4
Zgłoś jeśli naruszono regulamin