Zalążki chrześcijaństwa.docx

Zalążki chrześcijaństwa

Seeds of Christianity

150 lat po dokończeniu Mishna odpowiada okresowi w historii kiedy Imperium Rzymskie przyjmuje chrześcijaństwo. "Nawrócenie" imperium z pogaństwa na chrześcijaństwo będzie mieć duży wpływ na Żydów. Ale zanim opowiemy tę historię, musimy cofnąć się w czasie do I w. AD kiedy jeszcze stała Świątynia.

Kiedy przypomnimy sobie czasy inwazji Rzymian, a zwłaszcza prześladowania mędrców przez Króla Heroda Wielkiego, naród żydowski był w rozsypce. Wkrótce wybuchły uczucia nacjonalistyczne w wielkim buncie (67-70 AD) i Żydzi będą walczyć z Rzymianami jak i między sobą.

W atmosferze napięcia – kiedy naród żydowski tęsknił za liderem, który pomógłby mu zrzucić rzymskie jarzmo – wysiano nasiona tego co później stanie się chrześcijaństwem.

Mesjasz

Kiedy Żydzi tęsknią za zbawicielem, tęsknią za Mesjaszem.

Należy zdać sobie sprawę z tego, że pojęcie Masjasza nie wymyśliło chrześcijaństwo. Jest to stara żydowska idea – jedna z "13 zasad wiary" w judaizmie. [1] Wielokrotnie jest zapisana w różnych księgach proroków, w tym Izajasza, Micheasza, Sofoniasza i Ezechiela.

(Rzeczywiście w całej żydowskiej historii pojawiali się silni liderzy i przez jakiś czas mylono ich z Mesjaszem. Ale kiedy Mesjasz nie spełnił proroctw – nie przyniósł pokoju na świecie itd. – stało się jasne, że nie był Mesjaszem.)

Angielskie słowo Mesjasz / Mashiach pochodzi od hebrajskiego mashach = "namaścić". [2]  A zatem Mashiach jest "pomazańcem / namaszczonym [przez]" Boga. To w ten sposób Księga Samuela opisuje Dawida jako króla:

Wziął więc Samuel róg z oliwą i namaścił go [Dawida] pośrodku jego braci. Począwszy od tego dnia duch Pański opanował Dawida. (1 Sam 16:13) [http://biblia.deon.pl/PS/Biblia.html - od ponad tygodnia nie otwiera się Biblia tysiąclecia]

W Biblii widzimy liczne przykłady kiedy Bóg wyznaczał jednostki do królestwa wysyłając proroka by namaszczał ich olejem. Choć wiele osób w Biblii nazywanych jest "pomazańcami", jest tylko jeden nazwany POMAZAŃCEM – MESJASZ. Żydowska definicja messiaha jest żydowski lider (bez wątpienia istota ludzka), pochodząca z rodu Dawida (tzn. z plemienia Judy), który będzie znał Torę i miał zdolności przywódcze, by sprowadzić naród żydowski z uchodźstwa na Ziemię Izraela. On odbuduje Świątynię, sprowadzi na świat pokój, i cały świat doprowadzi do wiary w jednego Boga.

(Dla żydowskich źródeł tych spraw w wymienionej wyżej kolejności zobacz: Rodz 49:10; -Pwt 17:15; Liczby 24:17; Rodz 49:10; 1 Kroniki 17:11; Psalmy 89:29-38; Jeremiasz 33:17; 2 Samuel 7:12-16; Izajasz 2:4; Izajasz 11:1-12; Izajasz 27:12-13; Izajasz 40:5; Micheasz 4:1; Micheasz 4:3; Sofoniasz 3:9; Ezechiel 37:24-28.)

W oparciu o tradycję prawa mówionego, wielki średniowieczny mędrzec Majmonides daje nam zwięzłą definicję messiaha:

Pojawi się Król Messiah i przywróci królestwo Dawida do wcześniejszego stanu i pierwotnej suwerenności. Odbuduje sanktuarium i zgromadzi rozproszony Izrael. W jego dniach przywróci się wszystkie stare prawa… Nie myślcie, że Król Messiah będzie musiał dokonywać znaki i cuda, doprowadzi wszystko nowe do bycia, ożywi zmarłych, albo podobne rzeczy. To nie tak…

Jeśli pojawi się król z Rodu Dawida który medytuje Torę, zajmuje się przykazaniami… przestrzega zasady zalecone w Prawie Napisanym i Ustnym, przekona Izrael by szedł drogą Tory… walczy w bitwach Pana, to można założyć, że on jest messiah. Jeśli zrobi te rzeczy i mu się to uda, odbuduje sanktuarium na jego miejscu, i zgromadzi rozproszony Izrael, to niewątpliwie będzie Messjah. Przygotuje cały świat do służenia Panu razem. [3]

Prorok Izajasz, którego proroctwo w tej kwestii jest może najbardziej znane, opisuje Żydowską Wizję Mesjańską tymi słowami:

"Stanie się na końcu czasów, że góra świątyni Pańskiej stanie mocno na wierzchu gór
i wystrzeli ponad pagórki. Wszystkie narody do niej popłyną, mnogie ludy pójdą i rzekną:
«Chodźcie, wstąpmy na Górę Pańską do świątyni Boga Jakubowego! Niech nas nauczy dróg swoich, byśmy kroczyli Jego ścieżkami". (Iza 2:2-3)

Wtedy swe miecze przekują na lemiesze, a swoje włócznie na sierpy. Naród przeciw narodowi nie podniesie miecza, nie będą się więcej zaprawiać do wojny. (Iza 2:4)

Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem, pantera z koźlęciem razem leżeć będą, cielę i lew paść się będą społem i mały chłopiec będzie je poganiał. (Iza 11:6)

Skoro pojęcie osoby, która odkupi naród żydowski, jest fundamentalną, filozoficzną częścią żydowskiego światopoglądu, nie jest zaskakuje to, że oczekiwanie tego odkupienia zawsze pojawia się w czasach kryzysu.             

Faktycznie, mędrcy mówią, że Messiah urodzi się 9 Av, najgorszej dacie w żydowskim kalendarzu, kiedy największe katastrofy (zniszczenie Świątyń 1 i 2 jak i upadek Beitar w 135 AD) spadły na naród żydowski.

Księga Ezechiela, na przykład, mówi o ostatecznej rozgrywce – wojnie Goga z Magogiem – przerażającej wojnie kiedy wszystkie narody obrócą się przeciwko Żydom. [4] Jak mówi jeden z możliwych scenariuszy, to będzie kiedy oczekuje się Mesjasza, który przyjdzie i przyniesie ostateczne odkupienie.

To dlatego, gdy czasy są bardzo złe, naród żydowski jest skłonny sądzić, że ostateczna rozgrywka jest teraz. Przed świtem jest zawsze najciemniej. Wygląda na to, że nie może być gorzej. Jeśli tak, to Mesjasz musi być tuż za rogiem.

MROCZNE CZASY

Takim mrocznym czasem w żydowskiej historii była rzymska okupacja. Niektórzy z najbardziej genialnych rabinicznych rabinów Herod zamordował. Zepsucie wdarło się do świątynnej hierarchii. Żydzi podzielili się na 3 główne grupy:

1.bogaci saduceusze (wielu z nich było Cohanim – rodziny kapłańskie), którzy negowali autorytet Prawa Ustnego, przysięgając lojalność Rzymowi

2.fanatycznie religijni i nacjonalistyczni zeloci gotowi walczyć z Rzymem na śmierć w samobójczej wojnie, i

3.głównego nurtu większość faryzeuszy, nadal lojalnych wobec Tory i Prawa Ustnego, złapanych między nimi.

Z tych chaotycznych czasów – zaznaczonych zjadliwym antysemityzmem i okrutną opresją Żydów – powstały różne sekty, których członkowie uważali, że Apokalipsa była blisko. Znajdując przychylne ucho wśród pozbawionych praw, te sekty głosiły, że ostateczna bitwa dobrego ze złem odbędzie się wkrótce, a po niej mesjańskie odkupienie ludzkości.

Sekta Morza Martwego – która stała się słynna w czasach nowoczesnych po odkryciu zwojów z Morza Martwego w Qumran, i która mogła lub nie mieć związki z Eseńczykami – była jedną z nich, ale było wiele innych.

Nauki tych sekt nie złagodniały w żaden znaczący sposób wśród Żydów. W ten sam sposób, w jaki Żydzi zazwyczaj odrzucali obce religie, oni odrzucali również próby ingerencji w wewnętrzne działania judaizmu.
 

Niemniej jednak, w tym burzliwym czasie, Żydzi byli bardziej podatni niż kiedykolwiek wcześniej. Wieś była żywa dzięki charyzmatycznym uzdrowicielom i kaznodziejom, a ludzie przybywali, mając nadzieję usłyszeć proroctwo, że lata walki i cierpienia dobiegają końca.

Tym który stanie się najbardziej legendarnym był Joshua lub Jezus, którego później w historii  nazwie się Chrystusem, greckie słowo dla Messiaha.

Przekracza tę książkę opis początków wczesnego chrześcijaństwa za Jezusa. Obecnie istnieje około 2.700 wydanych książek na ten temat, wiele z nich napisanych w ostatnich latach omawiających kwestię historycznego Jezusa kontra legendarny Jezus, i debatujących nad tym, co on powiedział lub czego nie powiedział, i co można powiedzieć o nim z całą pewnością.

(Zainteresowanym polecam dobre źródło bardzo czytelnej książki autorstwa nagradzanego brytyjskiego biografa A N Wilsona – Jezus: życie / Jesus: A Life, która wnikliwie analizuje wszystkie dane i dorzuca też dużo fascynujących spekulacji.)

Mówiąc historycznie, bardzo mało wiemy. Autorzy Ewangelii, począwszy od Marka około 60 AD, wszyscy żyli po przyjętej dacie śmierci Jezusa (ok. 34 AD). W Talmudzie znajduje się kilka odniesień do różnych osobistości których potępiali rabini, i niektórzy spekulowali, że jedno lub więcej tych odniesień jest do Jezusa.

Najbliższe prawdopodobieństwo jest Yeshu HaNotzri, [5] ale z tym pomysłem jest kilka problemów: 1) są co najmniej 2 osoby w Talmudzie o imieniu Yeshu HaNotzri, 2) według żydowskiej chronologii, te dwie osoby żyły w odległości czasowej 300 lat, i żadna nie żyła w czasach Jezusa. Pierwszy Jeshu żył w czasach kiedy Sanhedrynem kierował Joshua Ben Perachyach (ok. 150 pne), i dlatego poprzedzał Jezusa zdaniem chrześcijańskiej chronologii o co najmniej 150 lat. Drugi Yeshu żył w II w AD, około 100 lat po śmierci Jezusa. I w końcu ograniczona narracja jaką widzimy w Talmudzie [6] o Yeshu nie pasuje do niczego w Ewangelii.

Można by oczekiwać  - gdyby Jezus był w ogóle wpływowy w swoim czasie - że wielki żydowski historyk Józef Flawiusz (ok. 38 - c. 100 AD) poświęciłby mu sporo miejsca. We wszystkich pismach Józefa znajduje się tylko jedna wzmianka o Jezusie (Józef Flawiusz, Starożytności, 18:3:3) i ta pojedyncza wzmianka jest uważana przez praktycznie wszystkich uczonych za wstawkę do oryginalnego tekstu,  dodaną później przez chrześcijańskich mnichów, którzy kopiowali takie teksty dla bibliotek kościelnych. [7]

Najlepsze co można powiedzieć z pewnością jest to, że świat chrześcijański zgadza się, że Jezus był Żydem, który znał Torę, przestrzegał "Prawa Mojżeszowego", i nauczał wiele jego zasad, mimo że od niektórych z nich odszedł.

Jedna z najsłynniejszych jego nauk składa się z 2 cytatów z Tory, które były podstawą judaizmu i powtarza podkreślenie talmudycznych rabinów tamtych czasów. Zapytany o najważniejsze przykazanie, Jezus, jak zacytował Mateusz w Ewangelii (22:37-40), odpowiada:

"Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. 40 Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy".

"Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem" jest cytatem z Powt 6:5. "Miłuj bliźniego swego jak siebie samego" to cytat z Kapł 19:18. Te nauki poprzedziły Jezusa o około 1.300 lat.

Jak już wspomnieliśmy, Ewangelia, która miała być zapisem nauk Jezusa, była napisana po grecku wiele lat po jego śmierci (którą, nawiasem mówiąc, chrześcijańskie źródła określają na ok. 34 AD, albo ok. 35 lat przed zniszczeniem Świątyni.)

ŻYDOWSCY ZWOLENNICY JEZUSA

Kim byli żydowscy zwolennicy Jezusa?

Członkami sekty Jezusa byli wyraźnie religijni Żydzi, którzy uważali, że Jezus był Mesjaszem. Oni nie mogli wierzyć, że Jezus był "bogiem", i pozostali Żydami, gdyż taka wiara byłaby całkowitym bałwochwalstwem w żydowskich oczach, i jawiłaby się bliżej greko-rzymskim wierzeniom, gdzie bogowie przybierali postać ludzką i mieli relacje z ludźmi.

(Rzeczywiście, koncepcja o "synu Boga" pojawia się później w chrześcijańskiej teologii, mimo że ewangelie częściej używają określenia "syn człowieczy", wziętego z pism proroków i niekiedy używa się go w odniesieniu do samego proroka.)

W każdym razie sekta Jezusa, jak wiele innych sekt na ziemi Izraela, na pewno zmarłaby gdyby jej członkowie przeżyli bunty przeciwko Rzymowi w I i II wieku. (Faryzeusze [8] przetrwali w części z powodu wizji ich lidera, rabina Yochanana ben Zakkai jak widzieliśmy w rozdziale ?)

Więc skąd wzięli się wszyscy chrześcijanie? Faktycznie, skąd przyszło chrześcijaństwo?

Żeby odpowiedzieć musimy spojrzeć na inną kolorową osobistość, która pojawiła się na scenie po śmierci Jezusa, i której zasługi przyznaje praktycznie każdy historyk chrześcijaństwa  za szerzenie przekazu Jezusa po świecie, jeśli nie utworzenia chrześcijaństwa dla konsumpcji dla pogańskiego świata.

On był Żydem – pierwotnie znany jako Saul – który stał się słynny w chrześcijaństwie jako "św. Paweł".

[1] Trzynaście zasad opiera się na naukach Majmonidesa (1135-1204) i obejmuje podstawową filozofię judaizmu. Punkt 12 mówi: "Wierzę z całkowitą wiarą w przyjście Mesjasza i choć może on się spóźnić, jednak przewiduję każdego dnia, że on przyjdzie".

[2] Opis namaszczającego oleju znajduje się w Wyj 30:22-30: I tak powiedział Pan do Mojżesza: «Weź sobie najlepsze wonności: pięćset syklów obficie płynącej mirry, połowę tego, to jest dwieście pięćdziesiąt syklów wonnego cynamonu i tyleż, to jest dwieście pięćdziesiąt syklów wonnej trzciny, wreszcie pięćset syklów kasji, według wagi przybytku, oraz jeden hin oliwy z oliwek. I uczynisz z tego święty olej do namaszczania…. I namaścisz nim Namiot Spotkania i Arkę Świadectwa [ang. Przymierza… Namaścisz też Aarona i jego synów i poświęcisz ich, aby Mi służyli jako kapłani".

[3] Majmonides Mishna Torah; Prawa królów, Rozdz. 12.
 

[4] Ezechiel 38: 1-16; Zachariasz 12:1-3.
 

[5] Choć Yeshu brzmi jak Yeshu i Notzri jest nowoczesnym hebrajskim słowem dla chrześcijanin, wiązanie Yeshu z Jezusem jest bardzo problematyczne, zwłaszcza skoro niektóre autorytety imię Yeshu uważają za przydomek, a nie za imię prawdziwej osoby. (Odniesienia do imienia Jeshu są w: Talmud, Brachot 17b; Sanhedrin 43a & 103a; Rashi w Brachot 12b; Rashi in Rosh HaShanah 17a; Rashi e Yoma 40b).
 

[6] Należy wspomnieć, że te odniesienia (zob.: Talmud, Sanhedrin 43a & 67a; Sotah 47a) nie znajdują się w najnowszych wydaniach Talmudu. W średniowiecznej Europie i podczas Odrodzenia, Talmud był przedmiotem cenzury i przy kilku okazjach był publicznie palony. Kiedy wymyślono prasy drukarskie (1453) chrześcijańscy drukarze wydający Talmud drukowali tylko cenzurowane wersje. Wszystko postrzegane jako anty-chrześcijańskie / anty-gojowskie usuwano. Obecnie, mimo że nie ma takiej cenzury, tych fragmentów, w większości wydań, nie przywrócono w tekście Talmudu. Jest książeczka zatytułowana Chesronot HaShas (Czego brakuje w Talmudzie), zawierająca wszystkie jego brakujące części.

[7] Najbardziej prawdopodobnym autorem tego odniesienia jest Euzebiusz, biskup Cezarei z IV w. Powód tego zamieszczenia jest oczywisty. Brak wzmianki u Józefa (który niczego nie pomija) był bardzo problematyczny dla chrześcijaństwa. Euzebiusz zamieścił krótkie odniesienie do Jezusa w tekście Antiquities Józefa, by ukryć ten jaskrawy brak.

[8] Faryzejski judaizm przeżył i w końcu rozwinął się we współczesny judaizm ortodoksyjny.

https://www.simpletoremember.com/articles/a/seeds_of_christianity/