Trzebnica szlaki.pdf

(14065 KB) Pobierz

Gmina Trzebnica położona jest w północnej części Dolnego Śląska, w pasie malowni-

czych Wzgórz Trzebnickich, gdzie bogata historia przeplata się ze współczesnym, rekreacyjnym

charakterem miasta i gminy. Bliska odległość od stolicy Dolnego Śląska – Wrocławia oraz walory

przyrodnicze, turystyczne i historyczne są ciekawą alternatywą na weekendowy wyjazd rodzinny.

Gotowe scenariusze w przewodniku prowadzą nas po malowniczych wzgórzach, rozległych lasach,

ciekawych miejscach, ścieżkach i wąwozach, okolicznych sadach i niezwykłych miejscowościach.

Trzebnicki rynek, nowoczesne parki, liczne place zabaw, miejsca do rodzinnych gier

zespołowych, ścieżki zdrowia, fontanny wpływają pozytywnie na wizerunek miasta i gminy,

w której można odpocząć od wielkomiejskiego zgiełku. Wspaniałą nową rodzinną atrakcją są

zmodernizowane ścieżki Lasu Bukowego z oznakowanymi trasami tematycznymi, spacerowymi,

rowerowymi, dla biegaczy i do uprawiania modnego obecnie nordic-walkingu. Przyległe zrewi-

talizowane stawy trzebnickie oraz najnowocześniejszy w regionie Trzebnicki Park Wodny

„Zdrój” tworzą niezapomniane miejsce czynnego wypoczynku dla całych rodzin. Warto również

obejrzeć wspaniałą panoramę z górującej nad miastem Winnej Góry (potocznie zwanej Kocią

Górą). Jej zagospodarowanie w najbliższym czasie stworzy nową, charakterystyczną wizytówkę

Trzebnicy i regionu.

Dynamiczny rozwój Gminy Trzebnica oraz nakłady poniesione w ostatnich latach

na rozwój infrastruktury pozwalają na nowo odkryć to, co w naszej gminie najpiękniejsze.

Bogactwo zabytków, urokliwe zakątki, niezapomniane krajobrazy oraz niezwykła gościnność

mieszkańców to najważniejsze atuty Gminy Trzebnica, do odwiedzenia której serdecznie

zapraszam.

Marek Długozima

Burmistrz Gminy Trzebnica

Autor tekstu:

Waldemar Brygier

Trzebnica

Ponad 600-letnia obecność zakonnic pozytywnie wpłynęła na rozwój Trzebnicy. Już w 1250 roku

otrzymała ona prawa miejskie, powstawały nowe osiedla i wsie. Nieco gorzej działo się w wieku XV,

kiedy to w 1432 roku miasto i klasztor złupili husyci, w 1475 roku najechały je wojska węgierskie

i jakby tego było mało mieszkańcy trapieni byli przez pożary i epidemie. Po latach chudych nastały

jednak tłuste i kolejny wiek (XVI) to znów czas rozwoju miasta, powstawania cechów rzemieśl-

niczych czy budowy nowych domów (coraz częściej murowanych a nie drewnianych, które łatwo

ulegały ogniowi). I dopiero epidemia, jaka nawiedziła miasto w 1598 roku (zmarło wówczas 1600

osób!) rozpoczęła ponowne trudne czasy. W 1618 roku wybuchła wojna 30-letnia, która dała się we

znaki nie tylko trzebniczanom, ale i całemu regionowi, powodując zubożenie mieszkańców i często

wyludnienie całych wsi. I znów historia się powtórzyła, przyszły dobre czasy, na tyle dobre, że na

przełomie XVII/XVIII wieku przebudowano klasztor i kościół w stylu barokowym, którego piękno

możemy oglądać do dnia dzisiejszego.

Mocnym akcentem przemarszu wojsk napoleońskich rozpoczął się wiek XIX. Ściągane przez woj-

sko kontrybucje wojenne i ciągnące się za żołnierzami epidemie mocno dały się we znaki nie tylko

mieszkańcom Trzebnicy, ale i całego regionu. W 1810 roku dla podreperowania budżetu państwo

pruskie dokonało sekularyzacji dóbr kościelnych. Zabrany siostrom klasztor przeznaczono m.in. na

szpital wojskowy, mieszkania i przędzalnię sukna. Pół wieku później przybyły do Trzebnicy siostry

boromeuszki, które zajęły część klasztoru. Wkrótce rozpoczęły posługę chorym w utworzonym

przez kawalerów maltańskich szpitalu. Samo miasto miało się dobrze, powstawały nowe fabry-

ki, urządzenia komunalne, drogi, a w 1886 roku doprowadzono do Trzebnicy z Wrocławia linię

kolejową (12 lat później drugą, wąskotorową). Niezwykłe położenie, wody lecznicze i doskonały

klimat były podstawą do utworzenia popularnego uzdrowiska, po którym pozostały urządzenia

i zagospodarowanie przestrzenne Lasu Bukowego i jego podnóża. Warto jeszcze dodać, że w 1945

roku, gdy trwało jeszcze oblężenie Wrocławia, Trzebnica stała się na krótko stolicą województwa

dolnośląskiego – to tutaj rezydowały władze wojewódzkie.

Dzisiejsza Trzebnica oferuje wiele różnorodnych form wypoczynku dla mieszkańców i turystów,

zarówno w samym mieście, jak i w jego najbliższej okolicy. W przewodniku proponujemy pięć

tras zwiedzania, począwszy od samego miasta, poprzez zwiedzanie dawnego opactwa cysterek, po

krótsze i dłuższe wycieczki w teren, które pozwolą na zapoznanie się z fascynującą historią i nie-

zwykłymi miejscami w rejonie Trzebnicy. Tutaj naprawdę nie można się nudzić...

Trzebnica jest miastem wyjątkowym! I w stwierdzeniu tym nie ma cienia przesady, bo na jej wy-

jątkowość składa się m.in. jej wielowiekowa historia sięgająca głębokiego średniowiecza, znaleziska

archeologiczne sprzed pół miliona lat, miejsce pielgrzymkowe, przepiękne opactwo cysterek czy

wreszcie malownicze położenie wśród otaczających je wzgórz. Coś dla siebie znajdą tutaj zarówno

miłośnicy duchowej odnowy, spokojnych miejsc i ciszy, jak i aktywnego wypoczynku, bowiem oko-

lice miasta to wymarzone tereny na wycieczki piesze, rowerowe, po których można odświeżyć się

w nowo otwartym w 2011 roku Trzebnickim Parku Wodnym „Zdrój”.

Początki miejscowości sięgają okresu sprzed wieku X, o czym świadczą znaleziska archeologiczne.

Istniała wówczas w tym miejscu słowiańska osada, być może plemienia Trzebowian, które coraz

śmielej przez naukowców jest sytuowane w okolicach dzisiejszej Trzebnicy. Niewiele mamy infor-

macji z tych czasów i dopiero w połowie XII wieku znajdujemy kolejne informacje o osadzie, która

rozwinięta została przez możnowładcę śląskiego Piotra Włostowica. Po zatargu, jaki Włostowic

miał z Władysławem Wygnańcem, został na rozkaz księcia oślepiony i pozbawiony swoich dóbr,

które z czasem odzyskał. Trzebnica straciła jednak w międzyczasie prawa targowe, które na kilka-

dziesiąt lat zostały przeniesione do niedalekiej Cerekwicy.

Złoty okres nastał za czasów księcia Henryka Brodatego i jego żony Jadwigi. Już wcześniej położe-

nie osady niedaleko potężnego Wrocławia i na szlaku handlowym prowadzącym na północ dawały

Trzebnicy silne podstawy do rozwoju, niemniej jednak fundacja klasztoru Cysterek w 1202 roku

miała równie doniosłe znaczenie w historii Trzebnicy. Trochę niezgodnie z zasadami powstawania

klasztorów cysterskich, umieszczono go w pobliżu dużej już wówczas miejscowości i w terenie dość

mocno zaludnionym, ale być może wpływ na to miała chęć ułatwienia życia siostrom, które miały

tutaj żyć i pracować.

Międzynarodowe Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej

Bazylika św. Jadwigi Śl. i św. Bartło-

mieja jest najważniejszym i najbardziej

znanym wśród turystów zabytkiem

Trzebnicy. Istnieje kilka opracowań,

które pozwalają mniej lub bardziej

dokładnie zapoznać się z historią

kościoła i klasztoru. Polecam przede

wszystkim opracowania nieżyjącego

już prof. księdza Antoniego Kiełbasy

SDS, a także wydany wiele lat temu

przewodnik prof. Krzysztofa Radosława

Mazurskiego. Znaleźć w nich można

wiele cennych informacji z historii,

architektury i sztuki, które odnoszą się

do trzebnickiej bazyliki. My jednak

spróbujmy spojrzeć na bazylikę i jej

wnętrze z nieco innej perspektywy,

która pozwoli nam na wyłapanie

ciekawostek i miejsc szczególnie inte-

resujących, tak by jej zwiedzanie było

atrakcyjne nie tylko dla dorosłych, ale

i dla najmłodszych turystów.

Międzynarodowe Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej

kościoła i klasztoru. Ten pierwszy został konsekrowany w 1219 roku i w obecności sześciu biskupów

nadano mu wezwanie św. Bartłomieja, czczonego przez śląskich Piastów. Cysterki gospodarzyły

w Trzebnicy aż do roku 1810, kiedy to rząd pruski wydał dekret o przejęciu majątków klasztornych

w celu podreperowania państwowego budżetu.

Wejdźmy zatem do kruchty znajdującej się w przyziemiu

potężnej wieży. Po lewej stronie mamy wysokie okno, które

pozwala na zobaczenie pięknego, romańskiego portalu

(dawniej było to główne wejście do kościoła), zwanego Dawidowym.

Na płaskorzeźbie biblijny król Dawid gra na harfie jednej ze swych

żon, królowej Batszebie. Przez wspaniale zdobione drzwi (w ich

górnej części wizerunek św. Jadwigi Śl., przedstawionej z modelem

kościoła) wchodzimy do wnętrza świątyni.

Kierujemy się w lewo do nawy północnej. Zaraz po lewej stronie widoczne są nieduże

drzwiczki, za którymi skrytych jest kilka stopni z pierwszej, romańskiej świątyni, a na lewo

od nich obraz przedstawiający św. Jana Nepomucena z praskim

Mostem Karola w tle (nieco więcej o popularnym Nepomuku dowiemy się

Św. Jadwiga Śl.

Księżna Jadwiga

przy jego ołtarzu). Z kolei po prawej stronie wisi obraz przedstawiający bosą

z Andechs-Meran ufundowała klasztor

św. Jadwigę Śl., z butami w rękach. Jest to dzieło, do którego szkic stworzył

Cysterek w Trzebnicy. Swoim pobożnym

Michał Willmann, świetny malarz barokowy, zwany „śląskim Rembrandtem”.

życiem zasłużyła na miano świętej

Jedna z legend o Świętej opowiada, że, aby upodobnić się do swego ludu,

a także z powodu swej pokory,

księżna chodziła boso.

Nie miało dla niej

znaczenia, czy było to lato czy sroga zima, ciepły piasek czy zimna posadzka

kościoła. Zaniepokojeni o jej zdrowie dworzanie postanowili zaradzić

tej sytuacji i prosili ją o zmianę swego postępowania. Na niewiele się to

zdawało, aż wreszcie opat Gunter podarował księżnej buty z nakazem, by

je nosiła. Jadwiga nie zlekceważyła polecenia swego spowiednika i zaczęła

nosić buty... pod pachą lub zawieszone na szyi.

- została kanonizowana przez papieża

Klemensa

w 1267 roku, 24 lata

po swej śmierci. Od 2010 r.

św. Jadwiga Śl. jest oficjalnie

patronką miasta Trzebnicy.

Powstanie klasztoru i koś-

cioła wiąże się z osobą św.

Jadwigi Śl., żony księcia

Henryka Brodatego, która popro-

siła swego męża o ufundowanie

opactwa. Cystersi budowali klasz-

tory według ściśle określonych

zasad. Na przykład odległość od

najbliższego

cenobium

nie mogła

być mniejsza niż 10 galijskich mil

burgundzkich (ok. 51 km), a naj-

bliższy klasztor cysterski znajdował się wówczas w Lubiążu, tak więc, licząc odległość istniejącymi

wówczas drogami, zasada została zachowana. Nieco gorzej poszło z kolejną zasadą, by budować

opactwa w miejscach odludnych i dopiero co kolonizowanych – Trzebnica jako osada istniała już

wtedy, a i wiosek w okolicy było całkiem sporo jak na przełom XII/XIII wieku. Może więc

przyczyną była przygoda księcia Henryka Brodatego?

Okolice Trzebnicy, w czasach średniowiecza, były terenami mocno zawilgoconymi, podmokłymi

(pierwszy kościół zbudowano na drewnianych palach, które do dnia dzisiejszego tkwią np. pod

romańską kryptą). Pewnego razu na polowanie ze swoją drużyną wybrał się tutaj z Wrocławia

książę Henryk Brodaty. W pogoni za zwierzyną władca oddalił się nieco od swych kompanów

i nagle poczuł, jak jego koń zapada się w grząskim terenie. Bagno zaczęło wciągać konia i jeźdźca

i tylko cud sprawił, że książę wyszedł cało z opresji. Dziękując

Bogu za ocalenie, obiecał, że postawi w tym miejscu kościół na

pamiątkę tego wydarzenia, ale przede wszystkim dla chwały

Boga.

W 1203 roku w Trzebnicy pojawiły się, sprowadzone

z Bambergu, cysterki (niektórzy badacze podają wiosnę

1202 roku, a nawet rok 1201). Liczne nadania i książęca

opieka pozwoliły na szybki rozwój opactwa oraz budowę

Międzynarodowe Sanktuarium

św. Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy

Międzynarodowe Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej

Ruszamy nawą północną w kierunku prezbiterium. Przy drugim filarze stoi ołtarz

wspomnianego już św. Jana Nepomucena z figurami śś. Grzegorza Wielkiego i Bonifacego

oraz rzeźbami śś. Agnieszki i Doroty. Nad głową Świętego znajduje się pięć gwiazd, przed

nim siedzi aniołek z palcem na ustach i palmą męczeńską w dłoni, a w tle widoczny jest Most

Karola w Pradze ze sceną wrzucenia Nepomucena do rzeki.

Jan Nepomucen

żył w czasach, gdy królem Czech był Wacław IV, w tym czasie władca także

Wrocławia i Trzebnicy. Według legendy, Nepomucen był spowiednikiem królowej Zofii, żony

Wacława IV. Gdy król zechciał dowiedzieć się, z jakich to grzechów spowiada się jego żona, wezwał

go do siebie i nakazał ich wyjawienie. Kapłan nie chciał zdradzić tajemnicy spowiedzi, więc król

kazał poddać go torturom. Gdy i to nie przyniosło żadnego rezultatu, kazał wrzucić umęczonego

księdza do rzeki. Siepacze króla wzięli półprzytomnego Nepomucena nad Wełtawę i zrzucili go

z Mostu Karola. Nad miejscem, gdzie utonął, pojawiło się pięć gwiazd, które, obok trzymanego na

rękach krzyża, są jednym z najczęściej pojawiających się atrybutów Świętego (oprócz tego może to

być np. palma, most, kłódka, zamknięta książka, palec na ustach czy też klucze).

Figura Jana

Nepomucena

Międzynarodowe Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej

W następnym ołtarzu (poświęconym Matce

Boskiej Częstochowskiej) warto zwrócić

uwagę na stojącego po lewej stronie

Archanioła Michała, który walczy z upiornie

brzydkim szatanem i pokonuje go. Według Pisma

Świętego istnieje siedmiu archaniołów, którzy

uważani są za najwyższych książąt nieba. Oprócz

wspomnianego Michała mamy tutaj okazję zobaczyć

jeszcze dwóch: po prawej znajduje się Archanioł

Rafał (patron podróżników) i Tobiasz w scenie

podróży do Regi, a na górze ołtarza Archanioł

Gabriel otoczony przez liczne putta.

Putta

Motyw dekoracyjny w postaci nagiego

dziecka, najczęściej chłopca. Określenie

używane

także w odniesieniu do postaci

aniołków powszechnie

stosowanych w dekora-

cjach kościelnych w okre-

sie baroku i rokoka.

W ołtarzu Serca Bożego (przy czwartym filarze) możemy poznać kilku następnych

świętych z charakterystycznymi dla nich atrybutami. Po prawej stoi znana nam już postać

św. Jadwigi Śl. z modelem bazyliki i księgą w dłoni, wyżej św. Piotr z otwartą księgą (często

przedstawiany również z kluczami do bram niebieskich) oraz św. Paweł z mieczem, a na samej

górze patronka kolejarzy, św. Katarzyna Aleksandryjska z kołem, którym miała zostać zamęczona

(anioł zniszczył jednak koło, więc Katarzynę ostatecznie ścięto).

Przy kolejnym filarze stoi ołtarz św. Jadwigi Śl. Miejsce to jest o tyle ważne dla trzebnickiej

bazyliki, że według tradycji to właśnie tutaj modlącej się Jadwidze miał z krzyża błogosławić

Chrystus. Wiszący dawniej na ścianie krucyfiks podobno trafił do Krakowa w XV wieku,

po pierwszym najeździe husytów. Na obrazie widzimy scenę błogosławieństwa, a na poprzedzającym

ołtarz filarze tablice informujące o tym.

Główna nawa w Bazylice św. Jadwigi Śl.

Dochodzimy do transeptu (poprzecznej nawy). Po

lewej stronie, ponad nami monumentalna, pięknie

rzeźbiona empora chóru muzycznego, a pod nią równie

potężny ołtarz Ukrzyżowania z krzyżem wyrastającym z muszli.

Ołtarz robi niesamowite wrażenie nie tylko z powodu swej

wielkości, ale również z powodu wykorzystanych w nim

kolorów. Czerń doskonale kontrastuje z bielą i złotem, co

podkreśla dramatyzm przedstawionej sceny.

Przed nami

kaplica św. Jana Chrzciciela,

skryta za

barokową, ozdobną, kutą kratą, na której widnieje herb

ksieni Krystyny Pawłowskiej, która zmarła w 1699 roku

(krata jest o dwa lata późniejsza). W kaplicy warto zwrócić uwagę na jej romańskie elementy

(służki, bazy kolumn), okno pochodzące z tego samego okresu oraz na freski z ok. 1800 roku (nieco

podniszczone) przedstawiające anioły z planami klasztorów cysterskich w Trzebnicy, Lubiążu,

Kamieńcu Ząbkowickim i Henrykowie, a także sceny z życia św. Jadwigi Śl. Pośrodku kaplicy

znajduje się symboliczny grób św. Jadwigi Śl. (wapienna tumba z końca XVII wieku), w miejscu,

gdzie pierwotnie złożono jej ciało, a w ołtarzu obraz ze sceną Chrztu Jezusa w Jordanie.

Po prawej stronie, tuż przed prezbiterium widzimy

imponujących rozmiarów postać

św. Jadwigi Śl.

z nie-

odłącznym atrybutem – modelem kościoła trzymanym

przez aniołka, a po drugiej stronie bliźniaczą rzeźbę,

przedstawiającą

św. Elżbietę,

siostrzenicę Jadwigi. Obie

rzeźby wykonał Józef Franciszek Mangoldt i są one uważane

przez historyków sztuki za jedne najwspanialszych dzieł tego

twórcy. U stóp księżnej Jadwigi siedzi żebrak, którego

wspomaga chlebem, w drugiej ręce trzymając figurę Matki

Boskiej. Św. Elżbieta z kolei wspomaga biedaka złotą monetą,

w drugiej ręce trzymając książkę z koroną – obietnicę

niebiańskiej nagrody w niebie. Anioł u jej stóp trzyma bukiet,

w którym wyróżniają się róże.

Figura św. Jadwigi Śl.

Figura św. Eżbiety

Elżbieta z Turyngii (zwana również Elżbietą Węgierską) była żoną landgrafa Turyngii, Ludwika IV.

Jej zaangażowanie w działalność charytatywną nie podobało się dworzanom, więc pewnego dnia

doniesiono Ludwikowi, że jego żona wynosi odzież oraz jedzenie i rozdaje je biednym. Pewnego

razu jej mąż postanowił przyłapać żonę na gorącym uczynku i w zimowy poranek, gdy Elżbieta

z bochenkami chleba chciała opuścić zamek, zażądał, by pokazała co ukrywa pod płaszczem. Jakież

było jego zdziwienie, gdy po odsłonięciu poły płaszcza, jego oczom, zamiast chleba, ukazały się...

pięknie rozwinięte, pachnące róże.

Międzynarodowe Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej

prezbiterium,

na jego ścianach, wiszą duże obrazy przedstawiające kolejne sceny z życia

św. Jadwigi Śl. Ołtarz główny pochodzi z XVIII wieku i zdobią go piękne relikwiarze,

a także postacie świętych: Bartłomieja, Jana Chrzciciela, Judy Tadeusza i Jana Ewangelisty.

W ołtarzu obraz Krystiana Filipa Bentuma, ucznia Piotra Brandla, zatytułowany „Wniebowzięcie

NMP” (wyżej obraz tego samego autora zatytułowany „Trójca Święta”). Na ścianie po prawej stronie

widoczny jest fragment romańskiego tympanonu z XIII w., przedstawiającego scenę Ukrzyżowania.

Na środku prezbiterium stoi

tumba

poświęcona dwóm

Krypta

osobom: księciu Henrykowi I Brodatemu oraz...

Umieszczona najczęściej pod prezbi-

wielkiemu mistrzowi krzyżackiemu, Konradowi II von

terium krypta służyła do pochówku

Feuchtwangenowi. Pierwotnie był on pochowany w Dabovicach

duchownych i zasłu-

(zmarł w 1296 roku), gdzie wówczas znajdowała się główna

żonych w jakiś sposób

siedziba czesko-morawskich Krzyżaków, ale po najeździe

dla kościoła osób świec-

husyckim w XV wieku jego szczątki przeniesione zostały do

kich (np. królów, książąt)

Trzebnicy. Wspólny pochówek miał miejsce dopiero w wieku

oraz przechowywania

XVII, gdy Europa zagrożona była najazdem tureckim. Henryk I

relikwii świętych.

i Konrad von Feuchtwagen byli wówczas wzorami cnót

rycerskich, więc wspólny ich pochówek (wtórny) pozytywnie

oddziaływał na morale ówczesnych żołnierzy, ale podnosił

również na duchu zwykłych Europejczyków. Stojąc przy prezbiterium, doskonale widoczny jest

potężny prospekt organowy z nieco ponad 100-letnim instrumentem, jak i okazała rokokowa

ambona, bogato zdobiona, z baldachimem, na którym przedstawiono m.in. otoczoną znakami

zodiaku kulę ziemską oraz Chrystusa Zmartwychwstałego.

Międzynarodowe Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej

Najważniejszym miejscem trzebnickiego sanktu-

arium jest postawiony w XVII wieku

grobowiec

św. Jadwigi Śl.

Użyte w nim dwa rodzaje kontra-

stującego ze sobą marmuru (czarny i różowy) nadają mu

szczególny wyraz, podkreślając jego poszczególne elementy.

Wykonana z alabastru postać św. Jadwigi Śl. (trzymającej

duży model kościoła) dodana została później, bo dopiero

w 1750 roku. Dookoła sarkofagu umieszczeni zostali

święci, a od strony wschodniej epitafium księżnej Karoliny,

ostatniej Piastówny z linii legnicko-brzeskiej, pochowanej

w trzebnickiej bazylice (jej serce znajduje się w kościele św.

Klary we Wrocławiu).

Południową nawą wracamy do wyjścia z kościoła.

Po drodze zatrzymajmy się jeszcze przy kilku

ołtarzach stojących przy filarach. Zaraz przy

Grobowiec św. Jadwigi

pierwszym z nich stoi ołtarz św. Bartłomieja z wysokiej

klasy obrazem, dziełem Michała Willmanna, przedstawia-

jącym męczeńską śmierć patrona (scena obdzierania go ze skóry). Na tym samym filarze wisi obraz

„Święta Jadwiga Śl. poznaje syna Henryka na Polu Legnickim” (księcia Henryka Pobożnego

poznała po szóstym palcu u lewej nogi, bowiem jego głowę Tatarzy odcięli). Przy kolejnym filarze

mamy ołtarz św. Peregryna ze stojącą po lewej postacią biskupa św. Mikołaja z Miry, trzymającego

księgę z trzema złotymi kulami (to on przynosi nam prezenty 6 grudnia). Ciekawym jest również

ołtarz poświęcony Matce Boskiej Ostrobramskiej (przy szóstym filarze), na którego zwieńczeniu

znajduje się ukrzyżowana postać z brodą. Nie jest to jednak Chrystus!

Święta Wilgefortis

(teoretycznie „święta”, bowiem to postać prawdopodobnie fikcyjna, nie uznawana

przez kościół katolicki za świętą) była według legendy córką króla Luzytanii. Gdy pogański ojciec

chciał ją wydać za swego przyjaciela, również poganina, odmówiła. Rozzłoszczony rodzic kazał

uwięzić swoją córkę i siłą wydać ją za mąż. Dziewczyna, będąca już wówczas chrześcijanką, modliła

się do Boga, by ją oszpecił, mając nadzieję, że brzydkiej kobiety nikt nie będzie chciał za żonę.

Przez noc wyrosła jej broda i rzecz jasna do ślubu nie doszło. Ojciec okazał się jednak tyranem

i postanowił, że krnąbrna córka umrze jak jej Bóg – na krzyżu.

Wilgefortis jest równie często przedstawiana jako ukrzyżowana, ale z jednym butem na nodze.

Tutaj legenda opowiada o młodym, biednym skrzypku, którego matka ciężko zachorowała. Modlący

się u jej wizerunku grajek otrzymał od niej jeden z jej złotych pantofli, który następnie sprzedał

i za uzyskane pieniądze kupił lekarstwa dla matki. Oskarżony jednak został o świętokradztwo

i doprowadzony przed sąd. Nikt nie chciał dać wiary jego opowieści i dopiero wizja lokalna na miejscu

„przestępstwa” dowiodła prawdziwości jego słów – Wilgefortis zrzuciła mu drugi ze swych butów.

Na placu przed kościołem stoi okazała kolumna ze św. Janem Nepomucenem. Tutaj też

znajduje się północne wejście do klasztoru. Nad bogato zdobionym portalem góruje Matka

Boska z Dzieciątkiem, nieco niżej św. Jadwiga Śl. i jej nauczycielka Petrissa, a na balustradzie

schodów św. Scholastyka i bł. Humbelina. Obecnie klasztor nie jest udostępniony do zwiedzania,

ale można obejrzeć mieszczące się w kilku jego pomieszczeniach nieduże

Muzeum Sióstr

Boromeuszek,

poświęcone św. Jadwidze, historii klasztoru, kościoła, cysterkom i działalności sióstr

boromeuszek. Warto je zobaczyć, bo to doskonałe uzupełnienie zwiedzania zespołu klasztornego,

dające wyobrażenie o jego znaczeniu nie tylko w Polsce, ale również w Europie. Ekspozycją opie-

kuje się siostra Olimpia. Warto wcześniej zaanonsować zamiar zwiedzenia (tel. 509 683 119).

W budynku Domu Pielgrzyma mieści się jeszcze

Muzeum Kultu św. Jadwigi Śl.,

którego eksponaty

znajdują się także w krypcie św. Bartłomieja (lapidarium) oraz w zakrystii, gdzie zobaczyć można

jej wyposażenie (częściowo zabytkowe) oraz relikwiarze. O możliwość zwiedzania należy pytać na

plebanii lub w zakrystii (brat Marcin, tel. 695 740 119).

Zanim przejdziemy do kaplicy św. Jadwigi Śl., zejdźmy najpierw do najstarszej części

trzebnickiej świątyni, pochodzącej z XIII w. (wejście przy figurze św. Elżbiety) - do

krypty

św. Bartłomieja.

Uwagę zwracają w niej potężne kolumny podpierające sklepienie krzyżowe.

We wnęce po prawej stronie możemy zobaczyć sugestywne przedstawienie św. Bartłomieja Apostoła,

trzymającego własną skórę (męczennik został ukrzyżowany głową w dół, obdarty ze skóry, a następnie

ścięty). Po lewej od ołtarza znajduje się „święta studzienka”, dzisiaj już nie dająca wody, po obniżeniu

się poziomu wód gruntowych. W krypcie znajduje się także płyta grobowa, pod którą pochowany jest

książę oleśnicki Konrad II (zm. 1403) oraz grób księdza profesora Antoniego Kiełbasy, miłośnika

ziemi trzebnickiej, inicjatora wielu przedsięwzięć promujących Trzebnicę i sanktuarium, który zmarł

w 2010 r. W krypcie warto również zapoznać się z tablicą informacyjną, na której przedstawiono

m.in. rekonstrukcję dawnego wyglądu krypty, wizerunek twarzy św. Jadwigi Śl. opracowany przez

antropologów oraz zdjęcia ciekawszych detali architekto-

Portal zachodni Klasztoru Kongregacji

nicznych.

Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza

Kaplica św. Jadwigi Śl.

to pierwsza budowla na

terenie ziem polskich, która zbudowana została

w czystym stylu gotyckim. Na lewej ścianie

(przejście do prezbiterium) znajduje się wczesnogotycki

portal z płaskorzeźbą w tympanonie, przedstawiającą

Koronację Matki Boskiej. Wnętrze kaplicy wypełniają

barokowe ołtarze boczne z pięknymi obrazami oraz

figurami świętych. Uwagę przykuwa potężny ołtarz

główny poświęcony św. Jadwidze, która przedstawiona

została na obrazie na tle Trzebnicy (dzieło z połowy XVII w.).

Całość uzupełniają ponadnaturalnej wielkości postacie

świętych i błogosławionych, związanych z historią

zakonu cysterskiego: Humbelinę, Bernarda z Clairvaux,

Benedykta i Scholastykę. Ciekawostką w kaplicy jest nie-

pozorna, ale bogato zdobiona ambona, z której od XIX w.

wygłaszano kazania w języku polskim, stąd nazywano

ją „polską”.

Plik z chomika:

MandolinkaBramborowa

Inne pliki z tego folderu:

Wrocław obiekty militarne.pdf (11077 KB)
Trzebnica szlaki.pdf (14065 KB)
Przewodnik rowerowy Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie - 2014 r.48MB.pdf (49879 KB)
Oława powiat przewodnik rowerowy 2.pdf (19796 KB)
Oława powiat przewodnik rowerowy 1.pdf (13125 KB)

Trzebnica szlaki.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: