Zbigniew Hundert Aleksander Polanowski – porucznik husarski oraz pułkownik Jego Królewskiej Miłości.pdf

(6477 KB) Pobierz
OŚRODEK BADAŃ HISTORII WOJSKOWEJ
MUZEUM WOJSKA W BIAŁYMSTOKU
STUDIA
TOM II
Z DZIEJÓW
WOJSKOWOŚCI
BIAŁYSTOK 2013
Rada Naukowa „Studiów z Dziejów Wojskowości”
dr hab. Adam Dobroński, prof. dr hab. Czesław K. Grzelak, dr hab. Norbert Kasparek,
dr hab. Grzegorz Nowik, Prof. dr hab. Karol Olejnik – przewodniczący, dr hab. Wojciech Włodarkiewicz.
Kolegium redakcyjne:
prof. dr hab. Karol Olejnik – redaktor naczelny
dr hab. Adam Dobroński – zastępca redaktora
dr Tomasz Wesołowski – sekretarz redakcji
mgr Łukasz Radulski – członek redakcji
Recenzent: dr hab. Stanisław Jaczyński
Tom powstał przy współpracy
Zespołu Historii Wojskowości Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk
ISSN 2299-3916
Przekład streszczeń na język angielski i rosyjski: Wiktoria Blakicka
Adres redakcji:
Ośrodek Badań Historii Wojskowej
Muzeum Wojska w Białymstoku
ul. Jana Kilińskiego 7
15-089 Białystok
tel. 535 942 007
e-mail: obhw@mwb.com.pl; lradulski@mwb.com.pl
Wydawca:
Ośrodek Badań Historii Wojskowej
Muzeum Wojska w Białymstoku
www.mwb.com.pl
© Ośrodek Badań Historii Wojskowej
Muzeum Wojska w Białymstoku
Białystok 2013
Nakład: 300 egzemplarzy
Skład, druk i oprawa:
Alter Studio
Świętojańska 8 lok. 5
15-082 Białystok
www.alterstudio.com.pl
Na okładce:
Joseph Louis Hippolyte Bellange, Żołnierze 4. pułku piechoty Legii Nadwiślańskiej w 1810 r.,
litografia kolorowana (1826)
Spis treści
Od Redakcji
STUDIA
Mariusz Cieśla –
Zbrojownia Radziwiłłów – ostateczny upadek
Andrzej A. Majewski –
Zdobycie Pińska przez wojsko litewskie
w listopadzie 1648 roku
Zbigniew Hundert –
Aleksander Polanowski – porucznik husarski
oraz pułkownik Jego Królewskiej Miłości
Sławomir Karp –
Zagarnięcie Zamościa przez Szwedów w roku 1704 w świetle relacji
Jozafata Michała Karpia, podstolego smoleńskiego. Przyczynek do historii miasta
Konrad Ajewski –
Pułkownik Jan Krasicki (1785-1848).
Zapomniany bohater wojen napoleońskich i powstania listopadowego
(w świetle nieznanej korespondencji i innych źródeł)
Jarosław Dudziński –
13. pułk piechoty Księstwa Warszawskiego
i jego udział w wojnie 1812 roku
9
33
41
71
7
79
117
Lech Wyszczelski –
Kształcenie oraz dokształcanie zawodowej
kadry oficerskiej Wojska Polskiego w latach 1926-1935 . . . . . . . . . . . . . . . . .155
Adam A. Ostanek –
Przebieg mobilizacji 1939 roku na terenie
Okręgu Korpusu nr VI „Lwów”
Paweł Michalak –
Kadra dowódcza i dydaktyczna Oficerskiej Szkoły Piechoty nr 2
w Jeleniej Górze w latach 1948-1955
Aleksander Smoliński –
Obraz sił zbrojnych Imperium Romanowów
oraz dawna rosyjska historia wojskowa, a także wojny Rzeczypospolitej z Moskwą
i polsko-rosyjskie konflikty zbrojne w świetle historiografii polskiej
przełomu XIX i XX wieku
Źródła
Zbigniew Hundert –
Komput wojsk koronnych z podziałem chorągwi jazdy
zaciągu polskiego na pułki 1673
Noty biograficzne o autorach
Instrukcja wydawnicza
311
324
326
205
239
277
S
T
U
D
I
A
STUDIA Z DZIEJóW WOJSKOWOŚCI
t.
II, 2013
PL ISSN
2299-3916
Zbigniew Hundert (Warszawa)
aLEKSaNdEr POLaNOWSKI – POrUCZNIK HUSarSKI
OraZ PUłKOWNIK JEGO KróLEWSKIEJ MIłOśCI
Niniejszy tekst ma na celu ukazanie kolejnych etapów kariery dowódczej Alek-
sandra Polanowskiego, z uwzględnieniem innych aspektów z życia badanej postaci.
Jak dotychczas Polanowski doczekał się tylko jednego pełnego biogramu autorstwa
Eugeniusz Janasa
1
. Pewien rys biograficzny badanej postaci zawarli w swoich pra-
cach Zygmunt Radzimiński
2
, Wiesław Majewski
3
oraz Marek Wagner
4
W bada-
niach nad żołnierskim życiorysem Polanowskiego wykorzystano zbiór dokumentacji
znajdującej się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, jak księgi kwi-
tów i asygnat
5
, rejestry popisowe komputowego wojska koronnego
6
oraz rachunki
skarbowo-wojskowe
7
. W celu uzyskania pewnych informacji na temat przebiegu
służby wojskowej tego oficera, skorzystano także z innych źródeł rękopiśmien-
nych
8
. W badaniach uwzględniono również pośmiertny panegiryk powstały ku czci
Polanowskiego, wydany w Warszawie w 1687 r.
9
Dzieło, stworzone prawdopodob-
1
2
3
4
5
6
7
8
9
E. Janas,
Polanowski Aleksander,
[w:]
Polski Słownik Biograficzny
[dalej:
PSB],
t. XXVII, 1982,
s. 277-279.
Biogram przy okazji wydanego zbioru korespondencji Sobieskiego z Polanowskim. Vide:
Listy
Jana Sobieskiego do Aleksandra Polanowskiego i niektóre szczegóły z życia jego,
oprac. Z. Radzi-
miński, Kraków 1884.
W. Majewski,
Bitwa pod Mątwami,
„Studia i Materiały do Historii Wojskowości” [dalej: „SMHW”],
t. VII, cz. 1, 1961, s. 60-61.
M. Wagner,
Kadra oficerska armii koronnej w drugiej połowie XVII wieku,
Toruń 1995.
Archiwum Główne Akt Dawnych [dalej: AGAD], Archiwum Skarbu Koronnego [dalej: ASK],
dz. V, sygn. 10; AGAD, ASK, dz. VI, sygn. 5, 7, 8, 15, 19.
AGAD, Akta Skarbowo-Wojskowe [dalej: ASW], dz. 85, sygn. 69, 75, 80, 89, 84, 90, 99, 104, 108, 115.
AGAD, ASW, dz. 86, sygn. 42, 52, 57, 63.
AGAD, Archiwum Radziwiłłów [dalej: AR], dz. V, sygn. 12035; Muzeum Narodowe w Krako-
wie, Biblioteka Książąt Czartoryskich [dalej: BCz.], sygn. 174; Biblioteka Narodowa [dalej: BN],
sygn. 6639; Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu [dalej: BZNiO],
sygn. 9533, 12806; Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk
w Krakowie [dalej: BN PAUiPAN Kraków], sygn. 550, 1065, 1855, 2067.
Muza żałosną dumę wygrywająca Na Polskim Parnassie przy śmiertelnych Pogrzebinach, Nie-
śmiertelnego w Cnotach, Dzielności y Męstwie Jaśnie Wielmożnego Jego Mości P. Alexandra Po-
lanowskiego Chorążego Koronnego, Im P. Krzysztofowi, Im P. Janowi Polanowskim, Pozostałym
Braci oddana,
Warszawa 1687, bez paginacji.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin