Auchincloss Louis - JA ZŁODZIEJ - KIK.rtf

Auchincloss Louis

JA ZŁODZIEJ

Lee Lowder miała nadzieję, że po porażce Tony’ego w wyborach do senatu stanowego ich życie wróci do normy. Jej mąż nie był przecież zawodowym politykiem, a nomina­ cję przyjął tylko dlatego, że demokraci rozpaczliwie poszu­ kiwali kogoś, kto podjąłby ważną, choć beznadziejną walkę wyborczą w tradycyjnie republikańskim okręgu Manhat­ tan, w którym mieszkali Lowderowie. Tymczasem Tony dał sobie radę lepiej, niż ktokolwiek ośmielał się przy­ puszczać. Z zakulisowej działalności prawicy politycznej wyciągnął przed mikrofony radia i kamery telewizji swego przeciwnika, znacznie starszego od siebie, zajadłego kon­ serwatystę, zwrócił na siebie uwagę całego stanu, podwyż­ szył ilość głosów oddanych na demokratów z normalnych dwudziestu pięciu procent do liczby tak bliskiej pięćdzie­ sięciu, że trzeba było przeliczyć głosy jeszcze raz. Były gubernator Horton odwiedził Lee, aby ją zapewnić, że te­ raz nastąpi okres odpoczynku i refleksji.

—              Partia wiąże z Tonym wielkie nadzieje, Lee, nie chciałbym jednak, żeby źrebił jakiś fałszywy krok. Ma dopiero czterdzieści trzy lata, ale to niemało jak na czło­ wieka, który właśnie przegrał dopiero pierwszy raz. Mu­ simy nim rozważnie pokierować. Prezydent będzie winien naszej partii stanowisko w Kongresowej Komisji Papierów Wartościowych | Giełdy, kiedy Tom Surtees przejdzie wio'- sną na emeryturę. Nie będzie to może łatwe, ale mam na­ dzieję, że uda mi się wsadzić tam Tony’ego. I dlatego też

zamierzam mu poradzić, żeby wyzyskał okres przejściowy i zbierał doświadczenia jako specjalny doradca w biurze Komisji tu, w Nowym Jorku.

Lee spojrzała Hortonowi w oczy, zaczerwienione, ale by­ stre, osadzone w okrągłej, nalanej twarzy.

—              Komisja Papierów Wartościowych, a co dalej?

—              Nieograniczone możliwości. Prokuratura Generalna stanu. Kto wie? Może Kongres.

—              Czy będzie miał trochę czasu dla rodziny?

—              Tak, naturalnie. Na stanowisku specjalnego dorad­ cy — Horton wzruszył ramionami — właściwie robi się, co się chce. Można to uważać za dwa miesiące wakacji.

—              Niestety, Tony tak się zawsze wszystkim przejmuje!

—              Żal mi pani! Pani nienawidzi polityki, prawda?

—              Ależ nie. Lubię politykę.

Była to prawda — niekiedy. W czasie kampanii Lee z podnieceniem i radością patrzyła na mocny, kwadratowy podbródek Tony’ego, na jego uśmiechnięte zaciekawione oczy i kędzierzawe, szpakowate włosy utrwalone na set­ kach plakatów z żądaniami mnóstwa wspaniałych, choć całkiem realnych rzeczy; słyszała w radio i w telewizji jego głęboki, donośny głos demaskujący gładkie, ale wy­ krętne hasła skrajnej prawicy, cieszył ją entuzjazm, z ja­ kim witano go na spotkaniach z wyborcami. Była w ta­ kich chwilach prawie przekonana, że mcżna wiele zro­ bić — i na pewno się zrobi. A poza tym czyż nie pocho­ dziła z rodziny, która była tak zupełnie inna niż Tony, która nigdy nie wychodziła poza krąg ściśle prywatnego życia i w której wyśmiewano rzekomo egoistyczne pobudki każdego, choćby najmniejszego wystąpienia publicznego, czy to w teatrze amatorskim, czy w kampanii o stanowi­ sko państwowe. Fakt, że Tony ostatecznie podważył ide­ ały jej rodziny, sprawił Lee wyraźną przyjemność.

—              Cała rzecz w tym — powiedziała z namysłem Lee — że wszyscy jesteśmy tacy pewni swego poczucia proporcji. Za dużo albo za mało to to, o co zawsze obwiniamy innych. Ja na przykład jestem przekonana, że moi rodzice mają wiecznie za dużo czasu, natomiast Tony cierpi na jego brak.

Jeżeli chodzi o mnie, to oczywiście uważam, że jestem bez zarzutu. Ilość czasu, którą poświęcam przyjaciołom, dzie­ ciom, życiu towarzyskiemu i prywatnemu, jest dokładnie taka, jak trzeba. Bo czy może być inaczej?

—              W jakim wieku są dzieci, Lee?

—              Izabela ma czternaście lat, Eryk dwanaście. Mieszka­ ją w domu, nie w internatach, i chodzą do prywatnej szko­ ły. Na razie wszystko jest w porządku. Problemu długich włosów i marihuany jeszcze nie ma. Ale wiem, co nas wkrótce czeka. Dlatego właśnie chciałabym, żeby Tony jak najwięcej teraz przebywał w domu.

Cóż, Tony objął posadę proponowaną przez gubernatora I choć — jak przewidywał Horton — nowa praca była znacznie mniej absorbująca niż praktyka adwokacka, Lee niewiele na tym zyskała, bo okazało się, że Tony jest rów­ nie zajęty jak przedtem. Co począć z człowiekiem, który zawsze jest wszystkiego ciekaw i wszystkim się interesu­ je? Gdzie się podziewa teraz, o szóstej, w to posępne zi­ mowe popołudnie, kiedy ona siedzi tu z Erykiem, zajęta rachunkami domowymi, a mały — lekcjami i chcąc nie chcąc słuchają oboje głośnego bębnienia pianina, na któ­ rym w jadalni Izabela ćwiczy marsz Schuberta? W Turtle Bay, w towarzystwie opieki społecznej? W tym swoim klu­ bie'młodzieżowym? W Klubie Młodego Demokraty? U Jo­ anny Conway? Lee zmarszczyła brwi. U swojej matki? Ależ nie, przecież to właśnie matka ma wpaść do nich — dziwne, że Lee mogła o tym zapomnieć — na kieliszek sherry lub raczej, jak sama zawsze mawia, na kropelkę.

—              O czym czytasz? — zapytała Eryka chcąc rozproszyć nękającą ją wciąż irytację.

Eryk podniósł oczy znad książki starając się nie zdradzić zniecierpliwienia^ Był chudy, nazbyt chudy, o pociągłej kanciastej, pryszczatej twarzy i nierównej grzywce jasnych włosów. Gdybyż można mu było przydać nieco ciała Iza­ beli!

—              O papieżu Pawle III i kontrreformacji.

—              Czy ty i twoi koledzy nie uważacie, że te wszystkie sprawy sprzed kilkuset lat już nie mają znaczenia?

—              Dlaczego?

—              No, wobec tego wszystkiego, co się dzisiaj dzieje na świecie...

—              Gdyby tak ciebie łamano kołem, a potem przywiąza­ no do żelaznego krzesła i przypiekano na wolnym ogniu, kontrreformacja nie byłaby dla ciebie bez znaczenia.

—              Wielki Boże, o takich rzeczach czytasz?

Eryk wzruszył ramionami, uśmiechnął się blado i znów pogrążył w lekturze. Lee zastanawiała się nieraz, czy jej syn nie wyrośnie na ideologa jakichś nowych prądów. Taki jest skryty, ma takie dobre stcpnie i tak niewielu przy­ jaciół.

—              Izabelo! — zawołała — czy musisz tak bębnić?

—              Panna Downey mówi, że mam grać z uczuciem. Bywały chwile, kiedy Lee przerażona była szczupłością

dorobku życiowego, jakim ona i Tony mogli się wykazać. Wszystko, co Tony zarabiał, zanim objął posadę państwo- \ wą, czterdzieści tysięcy dolarów rocznie, szło na podatki, komorne i naukę dzieci. W mieszkaniu przy Lexington Avenue, składającym się z hallu, małej jadalni, dużego pokoju, dwóch sypialni i służbówki, czyli pokoju Eryka, znajdował się cały ich dobytek. A cóż to była za zbierani­ na! Tony za nic nie chciał się rozstać z pamiątkami rodzin­ nymi. Któż inny zachowałby okropny amatorski bohomaz przedstawiający jego dziadka, przedsiębiorcę budowlanego z szerokimi bokobrodami, dwa straszliwe pejzaże, twardą kanapę wypchaną końskim włosiem oraz wielką czarną szafę biblioteczną wraz z Dziełami Zebranymi Coopera i Luizy M. Alcott? Nic też dziwnego, że ojciec Lee nie kwapił się z oddaniem bezcennych „staronowojorskich” pa­ miątek takiemu zięciowi. A przecież mimo wszystko Lee kochała to mieszkanie. Z przyjemnością wysiadała zawsze z windy i kiedy szła ponurym korytarzem, pozbawionym jakiegokolwiek wyrazu, mijając cudze, anonimowe drzwi, marzyła o chwili, kiedy otworzy własne i obejmie ją roz­ koszne ciepło zatłoczonego wnętrza jej domu.

—              Izabelo, przestań! Bo powiem pannie Downey, żeby zadawała ci tylko Debussy’ego.

Cóż by jej zostało, gdyby zabrakło Tony’ego? Czym by się mogła wykazać po przeżyciu trzydziestu ośmiu lat? Erykiem i Izabelą — oczywiście. Chociaż, czy aby na pew­ no? Właściwie nie ma się czym szczycić jako matka i go­ spodyni, jako przyjaciółka i córka, czy nawet jako doryw­ czy pracownik społeczny, zresztą wyłącznie w sprawach, którymi się zajmuje Tony. Niestety, o Lee Lowder można powiedzieć tylko tyle, że kocha Tony’ego, jak to sobie raz po raz uświadamia, może nawet za często. W Tonym ulo­ kowała niemal cały swój kapitał uczuciowy.

Ktoś głośno zadzwonił do drzwi. Czyżby Tony zgubił klucz? Ach, nie, jak mogła zapomnieć — przecież to teś­ ciowa! Pobiegła, żeby ją powitać, lękając się chwili, kiedy otworzy drzwi i na mieszkanie padnie cień, jak cień w Zło­ cie Renu, który zmienia bogów w starców, kiedy giganci porywają Freję. Natychmiast będzie widziała swoje mie­ szkanie oczami teściowej.

—              Jesteś jakby zdziwiona, moja droga. Nie spodziewa­ łaś się mnie?

—              Ależ spodziewałam się. Proszę, niech mama wejdzie.

Nawet gdyby Izabela waliła w klawisze tłuczkiem do

mięsa, nie zagłuszyłaby odgłosów siusiania Eryka, dobiega­ jących z łazienki w korytarzu obok hallu.

—              Eryku, sto razy ci mówiłam, żebyś zamykał drzwi! Doczekasz się, że ciebie będę przypiekać na wolnym ogniu.

—              Lee, jak możesz mówić dziecku takie rzeczy. Nie strasz go!

—              Głowa Eryka nabita jest gorszymi potwornościami niż Żywoty męczenników Foxe’a. Nie ma mowy, żebym ja, ze swoją nędzną wyobraźnią, mogła go czymś zaskoczyć.

W dużym pckoju Dorota Lowder usiadła na najmniej­ szym i najtwardszym krześle, jakby tylko co do niego mia­ ła pewność, że się pod nią nie załamie. Była od stóp do głów spowita szalami, niczym automobilistka sprzed pierw­ szej wojny. Oczy — wielkie i niebieskie, okrągłe i zatro­ skane, jakby uprzedzały przykrości, które już się w ich spojrzeniu malowały. O ile jednak kędzierzawe siwe włosy

i              okrągła twarz przypominały podstarzałą irlandzką Clarę

A

Bow, o tyle jej przysadzista figura, okryta fiołkowymi dra- periami, jakby dla kontrastu przywodziła na myśl wam­ pa, który zanadto polubił ciastka.

—              Zastanawiam się, czy Tony’ego coś nie trapi. Ostatnio ciągle jest zmęczony.              \

—              Martwi sdę chyba o swojego ojca.

—              Och, to chyba nie tylko to.

Ale Lee zdecydowanie wolała zostać przy temacie teścia.

—              Boleje nad tym, że ojciec traci pamięć. Stara się go jak najczęściej odwiedzać, a to dla niego nie takie znów łatwe, zważywszy odległość waszego domu.

—              Oczywiście Tony jest wspaniałym synem. Sama wiem

0              tym najlepiej. Nie ma porównania z Filipem i Zuzanną. Po prostu nie jestem w stanie ich zrozumieć. Za moich cza­ sów rodzina to była rodzina. Wszyscy poczuwali się do wzajemnych obowiązków.

Tu pani Lowder rozpoczęła zwykłą tyradę na temat ro­ dziny Dalych. Eryk i Izabela wycofali się do swoich po­ koi. Słyszeli już setki razy o pradziadku Dały, o jego for­ tunie, zdobytej i straconej, wyjąwszy nędzne resztki, z któ­ rych dotychczas żyła ich babcia. Słyszeli setki razy o jego pięciu pięknych synach i pięciu ślicznych córkach, o wiel­ kim białym domu w Larchmont, o panującej tam gościn­ ności, radości S pogodzie.

Zdarzały się nawet chwile, kiedy Lee żal było teściowej, zamkniętej w pułapce starości u boku uśmiechniętego męża idioty, ale w końcu miała przecież Tony’ego. A w każdym razie znaczną jego część.

—              Mojej siostrze Vinnie to dobrze — użalała się pani Lowder. — Dochowała się trzydziestu dwóch potomków

1              nie ma dnia, żeby ktoś z nich nie przyszedł jej odwie­ dzić. Może moim błędem było odsunięcie się od Kościoła. Ale uważam, że ta instytucja jest skostniała i martwa.

—              Ma przecież mama troje bardzo dobrych dzieci.

—              I tylko jeden syn założył rodzinę. Co za pożytek na przykład z Zuzanny? Dawniej, kiedy stare panny mieszka­ ły z rodzicami, prowadziły im przynajmniej dom. A Zu­ zanna jest tak zajęta pracą w Biurze Porad Prawnych, żę

ledwo ma czas wpaść do nas w sobotę albo w niedzielę.

—              Zuzanna pomaga wielu ludziom.

—              Ale nie tym, którzy ją wychowali. A Filip, czy ro­ dzice choć trochę go obchodzą? Czy w ogóle obchodzi go coś poza tym okropnym młodym człowiekiem, z którym mieszka? Ohyda. Wstyd mi, kiedy o tym myślę.

—              Powinna mama postarać się go zrozumieć. W dzisiej­ szych czasach rodzice zaczynają akceptować homoseksu­ alizm.

—              Błagam, nie wymawiaj tego słowa! — Pani Lowder zamachała gwałtownie rękami, jakby w obronie przed ja­ kimś napastującym ją potworem. — Czy wyobrażasz sobie, co oni ze sobą robią? Wstręt ogarnia na samą myśl.

—              Ja wiem, co oni robią. Mam objaśnić?

—              No wiesz! Czasami jesteś przerażająco nowoczesna, moja droga.

—              Powinna mama kcchać Filipa i Zuzannę. Nieznośna jest to amerykańskie przekonanie, że ludzie dopiero wtedy stają się pełnowartościowi, kiedy mają mężów czy żony

i              kupę dzieci. Jak chomiki, doprawdy.

—              Lee! Posuwasz się za daleko. Jak możesz ty, matka, przypuszczać, że ja nie kocham swoich dzieci?

—              Och, każdemu zdarza się kogoś tam nie kochać — odparła Lee, mając już dosyć tej rozmowy. — A poza tym ma przecież mama Tony’ego.

—              O, tak. Wszyscy mamy Tony’ego.

W tej chwili Lee ujrzała, że Tony właśnie wszedł i zdej­ muje płaszcz w przedpokoju. Jak on to robi, że wraz z je­ go wejściem pckój od razu się zmienia? Czy sprawia ta jego wzrost, jego postawa? Duża, kwadratowa, szczera twarz? Czy też ciepła życzliwość uważnych szarych oczu? Albo może całkowita swoboda i promieniujące z niego, spokojne, nieustraszone męstwo? A może ona, Lee, jest po prostu romantyczną idiotką? Przecież zdaniem większo­ ści ludzi Tony wcale nie jest kimś niezwykłym. Nawet jej własny ojciec ma go za człowieka najzupełniej' przecięt­ nego. Bo czy Tony osiągnął w życiu coś więcej poza prak­ tyką adwokacką, przynoszącą bardzo średnie dochody,

{ przegraną kampanią wyborczą do senatu stanowego? Ale taki osąd jest fałszem.

—              Kochany! — wybiegła do przedpokoju, żeby zarzucić mu ręce na szyję.

—              No, co się stało? Witasz mnie, jakbym zmartwych­ wstał. O, jak się masz, mamo?

Odpowiedź pani Lowder zagłuszyły hałaśliwe okrzyki dzieci, które wróciły natychmiast do pckoju, bez skrupu­ łów dając babce do poznania, że poprzednie wymawianie się lekcjami było zwykłym kłamstwem. Izabela, której sze­ roka twarzyczka wydawała się jeszcze szersza w obramo­...