Komunikacja społeczna.doc

Komunikacja społeczna

1.    Komunikowanie się jest procesem społecznym, w trakcie którego ludzie przekazują sobie wzajemnie informacje zwane komunikatami.

2.    Poziomy komunikowania:

a)    komunikowanie interpersonalne,

b)    grupowe,

c)    międzygrupowe,

d)    instytucjonalne,

e)    publiczne,

f)      masowe.

3.   

Kanał przekazu

4.   

Dekodo-wanie

5.   

Odbiorca

6.   

Kodowanie

7.   

Nadawca

8.    Przebieg procesu komunikacji:

Sprzężenie zwrotne

Nadawca- źródło komunikatu.

Kodowanie- przekształcanie treści wiadomości w symboliczną postać (np. gesty).

Kanał przekazu- droga przekazu komunikatu (np. komunikacja ustna).

Dekodowanie- przełożenie komunikatu na zrozumiałą formę.

Odbiorca- adresat komunikatu.

Sprzężenie zwrotne- informacja zwrotna o odbiorze oraz zrozumienie komunikatu (może mieć charakter bezpośredni- ustne potwierdzenie odbioru komunikatu lub pośredni- wyrażone np. przez działanie.

9.    Komunikacja interpersonalna- najniższy poziom komunikowania społecznego. Polega na wymianie informacji (komunikatów) między dwoma jednostkami za pomocą określonych symboli.

10.                       Formy (rodzaje) komunikowania ze względu na sposób przekazywania wiadomości:

a) werbalne– (słowne) polega na wymianie informacji w trakcie takich czynności jak:
- mówienie
- pisanie
- czytanie
- słuchanie

Pisanie jako forma kontaktu werbalnego obliguje nadawcę do poprawności pisowni i składni języka, dbałości o odpowiednią strukturę komunikatu i jego precyzyjność.
Podstawowe fazy komunikatu powinny być sformułowane w sposób czytelny dla odbiorcy.
Również fizyczna forma komunikatu – rodzaj papieru, krój czcionki itp. – decyduje o prawidłowym jego odbiorze.
Nie można przy tym zapomnieć o używaniu zwrotów grzecznościowych.

b) niewerbalne – może wzmacniać, osłabiać lub zaprzeczać przekazom werbalnym,

Zbigniew Nęcki wyróżnia 10 rodzajów niewerbalnych aktów

komunikowania:

ü     Gestykulacja – ruchy rąk, dłoni, palców, nóg, stóp, głowy, korpusu, ciała,

ü     Mimika – wyraz twarzy jako najważniejsze linie przesyłania sygnałów o stanach emocjonalnych, poczynając od tak wyraźnych jak uśmiech, a kończąc na tak subtelnych jak wyraz lekkiego zaskoczenia. Bogactwo ekspresji mimicznej jest olbrzymie,

ü     Dotyk i kontakt fizyczny odgrywa ogromną rolę w budowaniu wrażenia bliskości lub dystansu psychicznego. Obyczaje kulturowe określają dość dokładnie obszary ciała, których wolno i których nie wolno dotykać.
Kontakt fizyczny jest też regulowany stopniem znajomości, formalizacją spotkania, płcią rozmówców, ich statusem społecznym, organizacyjnym,

ü     Wzajemne spojrzenie i spoglądanie jednostronne, którego psychologiczna funkcja jest mniej więcej podobna do funkcji dotyku na odległość. Nawiązanie kontaktu wzrokowego poprzedza kontakt bezpośredni. Często utrzymywanie kontaktu wzrokowego jest sygnałem przyjaźni. Unikanie i odwracanie wzroku to sygnały uników psychicznych,

ü     Dystans fizyczny między rozmówcami to ważny sygnał stosunków wzajemnych. 
Skracanie dystansu i zbliżanie się do siebie jest znakiem zbliżania psychicznego. 
Oddalanie się stanowi oznakę utraty kontaktu,

ü     Pozycja ciała wyraża przede wszystkim napięcie wewnętrzne bądź też rozluźnienie. 
Sztywne i zasłonięte ramiona skrzyżowane przed klatką piersiową sygnalizuje poczucie zagrożenia i postawę obronną. Postawa otwarta i zrelaksowana to sygnał poczucia bezpieczeństwa i pewności siebie. Pozycja niezbyt luźna oznacza zmęczenie,

ü     Wygląd zewnętrzny, ubiór jest częściowo uzależniony od budowy ciała, częściowo od obyczajów kulturowych oraz typów osobowości. Staranność ubioru sygnalizuje przywiązywanie wagi np. do oficjalnego spotkania, nadawanie mu specjalnego znaczenia,

ü     Dźwięki paralingwistyczne (parajęzykowe) – tworzą wielką gamę znaków komunikacyjnych i sposobów ekspresji uczuć. Chodzi tutaj o takie wokalizacje jak śmiech., płacz, ziewanie, mruczenie, mlaskanie, posapywanie, westchnienia, itd. Ich krótkotrwałość nie oznacza iż nie są ważne,

ü     Jakość wypowiedzi związana z intonacją i natężeniem głosu. Można, więc mówić zimo albo ciepło, ostro albo łagodnie, monotonnie albo dynamicznie, spokojnie albo nerwowo, cicho albo głośno itd. Czasem sposób mówienia jest dla odbiorcy ważniejszy niż przekazywana treść,

ü     Elementy środowiska fizycznego, w którym zachodzą procesy komunikowania, a przede wszystkim: rodzaj przestrzeni (np. ulica, schody, własny gabinet), organizacja i wyposażenie przestrzeni (np. rodzaj umeblowania), warunki fizyczne (np. temperatura, hałas).

Zachowania werbalne, które mogą daleko blokować porozumienie, a w konsekwencji doprowadzić do zaniechania aktu komunikacji. Należą do nich:
- nakazywanie, polecanie, komenderowanie
- ostrzeganie upominanie, grożenie
- przekonanie, perswadowanie, moralizowanie
- dyktowanie rozwiązań, radzenie, robienie propozycji
- pouczanie, robienie wyrzutów, przytaczanie logicznych argumentów
- krytykowanie, osadzanie, obwinianie, sprzeciwianie się
- aprobowanie, chwalenie, popieranie
- zwymyślanie, ośmieszanie, zawstydzanie, nadawanie „etykietki”
- analizowanie, interpretowanie, stawianie diagnozy
- uspokajanie, pocieszanie, współczucie
- badanie, wypytywanie, indagowanie
- odwracanie uwagi, obracanie w żart, oświetlenie).

11.                       Wybrane bariery komunikacyjne:

-         przeszkody fizyczne, np. hałas, upał,

-         stan fizyczny nadawcy lub odbiorcy, np. zmęczenie, ból głowy,

-         posługiwanie się odmiennymi kodami np. slang młodzieżowy, obcy język,

-         silne emocje, szczególnie skrajne, np. euforia czy rozpacz,

-         sprzeczność komunikatów, np. niezgodność sygnałów werbalnych i niewerbalnych,

-         różnice światopoglądowe, czyli różnice w postrzeganiu, ocenianiu i analizowaniu świata,

-         przeciążenie informacyjne- zbyt duża ilość otrzymywanych informacji,

-         brak współpracy ze strony rozmówcy, mogący wynikać np. z uprzedzeń wobec drugiej strony.

12.                       Zasady dobrej komunikacji:

a)    posługiwanie się językiem zrozumiałym dla odbiorcy,

b)    mówienie w sposób jasny i rzeczowy,

c)    okazywanie rozmówcy empatii, czyli wczuwanie się w jego rolę w celu zrozumienia jego nastawienia i oczekiwań wobec wysyłanych komunikatów,

d)    uwzględnianie stanu psychicznego oraz kondycji emocjonalnej rozmówcy,

e)    aktywne słuchanie, czyli okazywanie rozmówcy akceptacji, szacunku i powstrzymywanie się od wygłaszania własnych sądów i udzielania rad,

f)      skupianie uwagi na rozmówcy- utrzymywanie kontaktu wzrokowego, przytakujące słowa i gesty,

g)    zachowanie spójności przekazu werbalnego i niewerbalnego.