Kelly J.N.D. - Początki doktryny chrześcijańskiej.pdf

(19014 KB) Pobierz
John N.D. Kelly
Początki
doktryny
chrześcij ańskiej
□□□□□
□□□□
pax
-
□□□□□□□□a
John N.D. Kelly
Początki
doktryny
chrzęścij ańskiej
Przełożyła
Julia Mrukówna
Przekład przejrzał i terminologię ustalił
ks. E m il Stanula
Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1988
Tytuł oryginału
Early Christian Doctrines
Fifth, revised edition. London 1977
© 1900, 1905, 1900, 1977, John Norman Davidson Kelly-
First published 1958 by A and C Black (Publishers) Limited,
85 Bedford Row, London WC1R 4JH with the title,
Early Christian Doctrines
© for the Polish translation by
Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1988
Redakcja naukowa książki
KS. EMIL STANULA
KS. WINCENTY MYSZOR
Redaktor książki
Henryk Bednarek
Bibliografię opracował
Ccc sław Mazur
Okładkę, obwolutę i stronę tytułową projektował
Władysław Brykczyński
Redaktor techniczny
Ewa Marszal
Korektorzy
Krystyna Księiuk
Daria Milewska
ISBN 83-211-0930-6
IN S T Y T U T W Y D A W N IC Z Y P A X , W A R S Z A W A 1988
W y d a n i e I . N a k ła d 15.000 + 350 e g z . A r k . w y d . 39.0,
a r k . d r u k . 27,25. P a p i e r d r u k . s a t. k l. IV , 70 g, 70X100.
O d d a n o d o s k ła d a n ia w s i e r p n i a 1987 r. P o d p is a n o
d o d r u k u
i
d r u k u k o ń c z o n o w k w ie tn iu 1988 r.
Z a m . n r 1467. K -7.
P r i n t e d
in
P o la n d b y
Z A K Ł A D Y G R A F IC Z N E
T o r u ń ,
u l.
K a t a r z y n y
4
SPIS TREŚCI
Przedmowa do piątego wydania
Przedmowa do pierwszego wydania
Przedmowa do wydania polskiego
Od redakcji polskiej.......................
C z ę ś ć I
— W stęp
Rozdział I.
Środowisko h istoryczn o-literack ie................................................................... 15
Epoka patrystyczna...........................................................................................................15
J u d a iz m ...............................................................................................................................
1 7
Tendencje religijne w Cesarstwie rzym skim .............................................................. 20
Filozofia greck o -rzy m sk a ............................................................................................. 23
N e o p la t o n iz m ..................................................................................................................27
Kierunek gn ostyck i...........................................................................................................28
Rozdział II.
Tradycja i Pismo Ś w i ę t e .............................................. ......
33
1. Norma doktryny
........................................................................................................... 33
2. Okres p i e r w o t n y ...........................................................................................................34
3. Ireneusz i T ertulian...........................................................................................................37
4. Trzeci i czwarty w i e k ............................................................................................ 41
5. Odwoływanie się do O jców ..................................................................................... ■ 46
Rozdział III. Pismo Ś w ię te
.................................................................................................... 49
1. Stary T e s t a m e n t ...........................................................................................................49
2. Kanon Nowego T e s t a m e n t u .......................................................................................52
3. Natchnienie Pisma Ś w ię t e g o .......................................................................................55
4. Jedność dwu T e s t a m e n t ó w .......................................................................................58
5. Typologia i a l e g o r i a .................................................................................................... 62
6. Reakcja a n tio c h e ń sk a .................................................................................................... 66
C z ę ś ć I I
— Teologia przednicejska
1.
2
.
3.
4.
5.
6.
Rozdział IV.
Trójca Ś w i ę t a .................................................................................................... 71
Jeden Bóg, S t w ó r c a ..........................., ...........................................................- 7 1
Wiara K o ś c io ła ................................................................................................................. 74
Ojcowie a p o sto lsc y ...........................................................................................................76
Apologeci i S ł o w o .......................................................................................................... 80
Apologeci i TrójcaŚ w i ę t a .............................................................................................. 84
Ir e n p u sz .............................................................................................................................. 86
Rozdział
V. Nauka o Trójcy Świętej w trzecim w i e k u ........................................90
1. W s t ę p .............................................................................................................................. 90
2. Hipolit i T e r tu lia n ........................................................................................................... 90
3. Dynamiczny m o n a r c h ia n iz m .......................................................................................94
4. Modalistyczny m onarchianizm .......................................................................................97
5. Teologia r z y m s k a ...........................................................................................................99
6. Klemens i O r y g e n e s ..................................................................................................102
7. Wpływ O r y g e n e s a ......................................................................................................... 106
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Spis treści
Rozdział VI.
Początki c h r y s to lo g ii..................................................................................... 110
Jednostronne ro z w ią z a n ia .......................... ...........................................................110
Chrystologia d u c h o w a ............................................................................................ 113
Apologeci i I r e n e u s z ............................................................................................ 115
Wkład Z a ch o d u ................................................................................................................117
Szkoła alek sa n d ryjsk a.................................................................................................. 121
Wschód po O ry g en esie .................................................................................................. 124
Rozdział VII. Człowiek i jego o d ku p ien ie
.................................................................. 127
1. Wiek Ojców a p o sto lsk ic h ............................................................................................127
2. A p o l o g e c i ...................................................................................................................... 129
3. Teoria rekapitulacji...................................................................................................132
4. Zachód w trzecim w i e k u ............................................................................................135
5. Antropologia teologów o r ie n ta ln y c h .....................................................................
138
6. Wschodnie poglądy na temat dzjeła C h r y s tu s a .................................................... 142
Rozdział VIII.
Wspólnota c h r z e śc ija ń sk a ....................................................................... 146
1. Początki e k l e z j o l o g i i .................................................................................................. 146-
2. Pierwsze poglądy na sa k ra m en ty ..............................................................................149
3. Dalszy rozwój e k le z jo lo g ii............................................................................................154
4. Chrzest w trzecim w i e k u ............................................................................................159
5. Rozwój nauki o Eucharystii
............................................................... 162
6. Dyscyplina p okutna.........................................................................................................165
C zęść
III
— Od N ic e i do C h alced on u
Rozdział IX. Kryzys n ic e js k i
.................................................................................................. 171
W przeddzień k o n f l i k t u ............................................................................................171
Nauczanie A r iu s z a .........................................................................................................173
Teologia z Soboru w N i c e i ..................................................................................... 177
Następstwa N i c e i .........................................................................................................181
Stronnictwo nicejskie i A t a n a z y ...............................................................................183
Przeciwnicy N i c e i .........................................................................................................188
Rozdział X. Doktryna o Trójcy Ś w ię te j
........................................................................ 191
1. Powrót do
homoousion
.................................................................................................. 191
2.
Homoousion
Ducha Świętego:A t a n a z y ....................................................................193
3.
Homoousion
Ducha Świętego:K a p a d o c j a n i e ...................................................... 195
4. Ojcowie kapadoccy i Trójca Ś w i ę t a ........................................................................199
5. Trójca Święta na Z a c h o d z ie .....................................................................................203
6. Wkład A u g u s ty n a .........................................................................................................204
Rozdział XI.
Chrystologia czwartego w i e k u .................................................................211
1. Wprowadzenie .
2. Arianie i Eustacjusz.........................................................................................................212.
3. Chrystologia A t a n a z e g o ........................................................................................... 214
4. A p o l i n a r y z m ............................................................................................................... 217
5. Ortodoksyjna r e a k c j a .................................................................................................. 221
6. Chrystologia antiocheńska .
Rozdział XII.
Rozwiązanie problemu ch rystologiczn ego.............................................232
1. N e s t o r i a n i z m ............................................................................................................... 232
2. Cyryl A le k sa n d r y jsk i.................................................................................................. 237
3. Od Efezu ku j e d n o ś c i.................................................................................................. 241
4. Sprawa E u ty c h e s a .........................................................................................................246
5. Zachód i L e o n ............................................................................................................... 249
6. Chrystologia na Soborze w C h a lced on ie..............................................................
252:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin