krwawa podolska_wigilia w Ihrowicy 1944.pdf

(638 KB) Pobierz
Krwawa Podolska Wigilia w Ihrowicy w 1944 roku – Jan Białowąs
„... jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”.......................................................................... 3
Podole – przedmurze chrześcijaństwa............................................................................................. 6
Trochę historii i geografii ........................................................................................................... 6
Uwarunkowania demograficzne.................................................................................................. 7
Podole zachodnie........................................................................................................................ 9
Nasza Ihrowica............................................................................................................................. 10
Zabory i Dwudziestolecie ......................................................................................................... 10
Ihrowickie wzgórza............................................................................................................... 10
Wieś i folwark ...................................................................................................................... 11
Przy trakcie na Tarnopol ....................................................................................................... 12
Elita sprawy narodowej......................................................................................................... 13
Budzenie
świadomości
narodowej ........................................................................................ 14
Ihrowicka parafia i jej księża................................................................................................. 16
Ks. Stanisław Szczepankiewicz............................................................................................. 17
Działalność lecznicza i charytatywna .................................................................................... 18
Dzieje ihrowickiego kościoła ................................................................................................ 19
Kościół p.w.
Świętego
Krzyża .............................................................................................. 20
Rozwój Ihrowicy w okresie Dwudziestolecia ........................................................................ 21
Szkolnictwo.......................................................................................................................... 22
Budowa szkoły powszechnej................................................................................................. 24
Ochronka .............................................................................................................................. 24
Strzelcy i harcerze................................................................................................................. 25
Związek Strzelczyń............................................................................................................... 26
Współpraca z wojskiem ........................................................................................................ 26
Galicyjscy emigranci ............................................................................................................ 26
Żydowski,
ukraiński i polski handel ...................................................................................... 27
Rodzinne związki Polaków i Ukraińców ............................................................................... 28
Rywalizacja między Polakami a Ukraińcami......................................................................... 29
Pierwsi ihrowiccy absolwenci ............................................................................................... 29
Wojenna zawierucha................................................................................................................. 32
Początek wojny..................................................................................................................... 32
Pierwsze dni „wyzwolenia” .................................................................................................. 34
Pierwsza okupacja sowiecka ................................................................................................. 35
Pierwsza wywózka Polaków na Syberię................................................................................ 36
Tęsknota za krajem ............................................................................................................... 38
Pierwszy polityczny mord w Ihrowicy .................................................................................. 39
Pobór Polaków do Armii Czerwonej w 1941 r. ..................................................................... 40
Okupacja niemiecka.............................................................................................................. 40
Policja ukraińska................................................................................................................... 41
Niemiecki kontyngent ........................................................................................................... 41
Ostatnia wspólna modlitwa ................................................................................................... 42
Pogrzeb Iwasia Zahaluka i Mykoły Widłowkoho .................................................................. 43
Ukraińska wdzięczność......................................................................................................... 44
Trzej „misjonarze”................................................................................................................ 44
Ukraiński kopiec pamięci...................................................................................................... 45
Organizowanie samoobrony.................................................................................................. 46
Udaremniona wysyłka polskiej młodzieży ............................................................................ 47
1
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro
www.pdffactory.pl/
Morderstwo ks. Karola Procyka ............................................................................................ 47
Mord Polaków w Berezowicy Małej ..................................................................................... 48
Uciekinierzy z Wołynia ........................................................................................................ 49
Wyzwolenie przez Armię Radziecką..................................................................................... 49
Mobilizacja mężczyzn do WP i Armii Radzieckiej................................................................ 50
Powołanie Istrebitielnych Batalionów ................................................................................... 51
Ucieczka ukraińskich esesmanów z pod Brodów................................................................... 51
Mord wigilijny i ekspatriacja .................................................................................................... 52
Kolejne ofiary ukraińskiego terroru....................................................................................... 52
Zabójstwo polskich wartowników......................................................................................... 53
Posterunek IB w Ihrowicy..................................................................................................... 54
Banderowcy atakują.............................................................................................................. 55
Mord w Wigilię Narodzenia Pańskiego ................................................................................. 55
Mordowali całe rodziny ........................................................................................................ 56
Napad na Ihrowicę Górną ..................................................................................................... 58
Do
śmierci
nie zapomnę........................................................................................................ 59
Trupy i zgliszcza................................................................................................................... 60
W nieznane ........................................................................................................................... 62
Tragedia rodziny Litwinów................................................................................................... 63
Zabójstwo Michaliny i Czesi................................................................................................. 64
Śmierć
Katarzyny Biskupskiej z dziećmi .............................................................................. 66
Sąd nad trzema Polkami........................................................................................................ 67
Wyjazd w nieznane............................................................................................................... 67
Zamiast epilogu .................................................................................................................... 69
Podolacy mówią dziś ... ............................................................................................................ 70
Józefa Rawska - Jelenia Góra................................................................................................ 70
Kazimiera Mazurek - Gręzowa ............................................................................................. 71
Józef Jaroszewski – Zamość ................................................................................................. 72
Maria Jermakowicz-Lichwiarz - Bolesławiec........................................................................ 73
Krystyna Rybaczek - Nidzica................................................................................................ 74
Czesława Narut Białowąs - Rożkowice ................................................................................. 74
Julia Białowąs Litwin - Pszenno ........................................................................................... 75
Maria Rzechuła - Nowogard ................................................................................................. 75
Krystyna Piątek-Białowąs - Wrocław.................................................................................... 75
Wiktoria Białowąs - Horodysko ............................................................................................ 76
Stanisława Białowąs-Litwin - Jędrychowice ......................................................................... 76
Konrad Chabin - Wrocław .................................................................................................... 76
Michał Białowąs – Horodysko .............................................................................................. 77
Anna Nakonieczna - Gliwice ................................................................................................ 77
Piotr Baryliszyn - Szczecin ................................................................................................... 80
Kazimierz Białowąs - Gdynia ............................................................................................... 82
Stefania Mazur-Białowąs - Wojcieszyn................................................................................. 84
Eugenia de Nałęcz Mroczkowska z d. Swirska -
Żary
........................................................... 85
Kazimierz Białowąs - Wielkie
Łąki
...................................................................................... 86
Józefa Ciesielczyk-Kubów - Sośnica..................................................................................... 86
Adolf Głowacki - Szczecin ................................................................................................... 87
Czesław E. Blicharski - Zabrze ............................................................................................. 88
Bolesław
Łukasiewicz
ze Stryjówki - Szczecin ..................................................................... 88
Tadeusz Białowąs -
Łuków...................................................................................................
89
Tadeusz Białowąs - Londyn .................................................................................................. 89
2
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro
www.pdffactory.pl/
Jan Kanas - Biała Podlaska ................................................................................................... 90
Jan Selwa - Wrocław ............................................................................................................ 91
Mieczysław Dec - Rogoziniec............................................................................................... 93
Bogna Lewtak-Baczyńska - Warszawa ................................................................................. 93
Władysław
Żołnowski
- Opole.............................................................................................. 95
Henrietta Nowakowski - Dearborn Heights, Michigan USA.................................................. 96
Pani Pilichowska - Szczecin.................................................................................................. 96
Maria Rowińska - Opole ....................................................................................................... 97
Romuald Wernik - Londyn ................................................................................................... 97
Feliks Budzisz – Gdańsk....................................................................................................... 98
Stanisław Białowąs - Wałbrzych........................................................................................... 99
Helena Szmigelska-Drzewiecka - Warszawa....................................................................... 100
Stefania Borkowska-Krzyśków - Goleniów......................................................................... 101
Antoni Iżycki - Wrocław..................................................................................................... 101
Uniwersytet Opolski ........................................................................................................... 103
Instytut Historii................................................................................................................... 103
Możemy przebaczyć, ale nie zapomnieć ................................................................................. 103
Obchody 50. rocznicy mordu Polaków w Ihrowicy, Kołodnie, Netrebie i Kurnikach .......... 103
Upamiętnienie tragedii czterech kresowych wsi .................................................................. 104
Artykuły prasowe po uroczystości w Korfantowie .............................................................. 111
Odgłosy w TV i radiu ......................................................................................................... 116
Tablica pamięci w Rakołupach ........................................................................................... 117
Pamięć Ukraińców o ofiarach mordu. ................................................................................. 120
Próba zafałszowania prawdy o ihrowickiej zbrodni............................................................. 122
Wykazy i zestawienia ................................................................................................................. 126
Wykaz nazwisk polskich
żołnierzy
pochodzących z................................................................ 126
Ihrowicy poległych i zaginionych w latach 1939-45............................................................... 126
Wykaz osób pomordowanych w Ihrowicy przez UPA............................................................. 127
Zestawienie zamordowanych Ihrowiczan według wieku ......................................................... 129
„... jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”
Mieczysław Albert Krąpiec O.P.
Świadectwa
naocznych
świadków
zbrodni dokonanych przez bandy
OUN-UPA na Polakach zamieszkujących od pokoleń Kresy są w dużej
mierze pomijane w wielu określanych jako „naukowe”, a faktycznie
pseudonaukowych dyskusjach na temat tamtych wydarzeń. Niektórzy
historycy specjalizujący się w tematyce stosunków polsko-
ukraińskich nie dosyć pilnie i rzetelnie zwracają uwagę na fakty,
które od razu oplatają pozornie naukowymi teoriami. Mowa w nich o
wzajemnych walkach między Polakami a Ukraińcami, o domniemanym
konflikcie polsko-ukraińskim, o jakiejś akcji OUN-UPA, bez jasnego
stwierdzenia,
że
chodzi po prostu o zbrodnię ludobójstwa dokonaną
na narodzie polskim.
Tymczasem wymowa faktów jest jednoznaczna. Walk polsko-
ukraińskich na Kresach w latach 1939-1945 w zasadzie nie było.
Bandy UPA prowadziły zbrodniczą eksterminację ludności polskiej w
3
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro
www.pdffactory.pl/
sytuacji przyzwolenia i
życzliwości
okazywanych im tak przez siły
okupacyjne niemieckie, jak i bolszewickie. Ukraińskie rzezie
zaskoczyły Polaków, którzy byli w zasadzie bezbronni i niezdolni
do podjęcia walki.
Książka pana Jana Białowąsa dostarcza niezwykle cennego
materiału do opracowania prawdziwej historii wydarzeń, jakie
rozegrały się na Kresach w latach ostatniej wojny. Można w niej
znaleźć wiele relacji bezpośrednich
świadków,
wiele jest też
głosów drugiego pokolenia Kresowian wypędzonych z rodzinnych ziem.
Opisy przeżyć związanych z faktem nieludzkich mordów niewinnych
ludzi – starców, kobiet, dzieci, niemowląt – przez bandy
nacjonalistów ukraińskich stały się okazją do pisania listów o
tych przeżytych zdarzeniach. Dobrze,
że
Jan Białowąs obficie je w
swojej książce przytacza.
Niestety wielu historyków dość lekceważąco odnosi się do
relacji Kresiowan z tamtych strasznych czasów twierdząc,
że
najważniejsze są dokumenty zamknięte w archiwach, a obecnie
częściowo i selektywnie ujawniane. Trudno się zgodzić z takim
podejściem. Dokumenty pisane stają się najważniejszymi
źródłami
wiedzy historycznej wtedy, gdy nie ma bezpośrednich
świadków
wydarzeń. Gdy bada się historie
Średniowiecza
czy Mezopotamii
trzeba się opierać na zachowanych dokumentach, bo innej drogi nie
ma. Ale jeśli historyk nie liczy się z
żyjącymi
ludźmi, którzy
bezpośrednio doświadczyli tego, co się stało, to tworzona przez
niego historia niewiele jest warta. Stosowanie w najnowszej
historii metody historycznej, którą bada się odległe wieki, jest
nieporozumieniem. Istnieją całe biblioteki fałszywych książek i
dokumentów tworzonych np. przez hitlerowców czy bolszewików.
Ukraińscy nacjonaliści mieszczą się w tej samej kategorii
zbrodniarzy przeciwko ludzkości. Ich dokumenty mają tu wartość
drugorzędną w stosunku do bezpośrednich
świadków
ich zbrodni.
Dlatego stanowczo twierdzę,
że
jeśli dziś – gdy jeszcze
żyją
bezpośredni
świadkowie
zbrodni na Kresach, jak np. pan Białowąs -
ktoś uważa,
że
sowieckie czy ukraińskie archiwa są najważniejsze w
ustaleniu prawdy o ludobójstwie na Kresach, to z pewnością nie
chodzi mu o ustalenie prawdy, lecz o cele, których można się tylko
domyślać.
Nawet jeśli Kresowianie, którzy przeżyli banderowskie rzezie,
do dziś reagują na wydarzenia sprzed 60 lat w sposób bardzo
emocjonalny, to tylko potwierdzają tym prawdziwość swoich relacji.
Oni tych strasznych faktów nie stworzyli, lecz je bezpośrednio
przeżywali jako ofiary zbrodni. Dlatego nie można pomijać ich
relacji jako pierwszoplanowego
źródła
wiedzy.
Niestety w Polsce publiczny dyskurs na temat czystek
etnicznych na Kresach prowadzony jest w sposób urągający zasadzie
wyświetlania prawdy. Ludzie zaangażowani w nim z urzędu zdają się
zapominać o podstawowych zasadach tego rodzaju debaty.
Po pierwsze, należy w niej liczyć się z faktami. Mówi się,
że
dżentelmeni nie dyskutują o faktach, tylko je stwierdzają. Nie
można negować, czy pomijać milczeniem faktów powszechnie i
jednoznacznie potwierdzanych w relacjach osób – bezpośrednich
4
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro
www.pdffactory.pl/
świadków.
Zaprzeczenie istnienia tych faktów jest równoważne z
zanegowaniem rzeczywistości - to kłamstwo najbardziej pierwotne,
szkodliwe zarówno dla nauki i kultury, jak i dla
życia
ludzkiego w
aspekcie indywidualnym i społecznym.
Drugim nadużyciem stosowanym nagminnie w dyskusjach
polsko-ukraińskich jest osłabianie wymowy faktów. Niektóre fakty,
które są tak oczywiste i udokumentowane,
że
nie można ich
zanegować, zniekształca się, ogranicza ich zasięg, przytacza się
wybiórczo, nadaje się im kolejność nie odpowiadającą rzeczywistej
itp. Chodzi o to, aby fakty te straciły swoją jednoznaczną wymowę.
Trzeci rodzaj manipulowania faktami, to umieszczanie ich
w kontekście spraw, które narzucają pewne określone, lecz
fałszujące rzeczywistość, interpretacje. W tym właśnie celuje duża
część naszej publicystyki na temat zbrodni na Kresach.
Interpretacja faktów dokonuje się w kontekście wątpliwych,
nieistotnych dla sprawy lub wręcz nieprawdziwych zdarzeń.
W dyskusjach polsko-ukraińskich i planach pojednania
między naszymi narodami nie widać znaczących postępów właśnie ze
względu na istnienie tych trzech form zakłamania w odsłanianiu
naszej tragicznej przeszłości: negacji faktów, manipulowania nimi,
a także ustawiania ich w niewłaściwym kontekście.
Pewną manipulację widać też w inicjatywie zaplanowanych na
lato 2003 r. obchodów 60. rocznicy masowych zbrodni na Wołyniu,
traktowanych jako centralne uroczystości rozliczeniowe między
Polakami a Ukraińcami. Dlaczego w tym kontekście mówi się tylko o
Wołyniu, ograniczając sprawę zbrodni nacjonalistów ukraińskich na
Polakach do tego województwa? Przecież podobne, masowe rzezie były
dokonywane również w województwie tarnopolskim, które należy do
Podola, a nie do Wołynia. Tak został wymordowany cały powiat
zbaraski, powiat zborowski i inne.
Śmiertelne
ofiary tego
ludobójstwa szły w dziesiątki tysięcy. W mojej rodzinnej
Berezowicy Małej Ukraińcy dopuścili się jednej nocy 131 potwornych
zbrodni. I o tym już nie będziemy mówili, usuniemy z narodowej
pamięci, bo to już Tarnopolszczyzna, a nie Wołyń? Od razu widać w
tym manipulacje, chęć pomniejszenia rozmiarów ludobójstwa na
Kresach.
A przecież fala zbrodniczego terroru rozlała się z terenu
Wołynia po województwie tarnopolskim, stanisławowskim, lwowskim, a
nawet lubelskim. Jakżeż można problem ukraińskich zbrodni na
Polakach okrajać tylko do województwa wołyńskiego? Do fałszywych
wniosków może też doprowadzić porównywanie zaniżonej liczby
polskich ofiar zbrodni UPA popełnionych tylko na Wołyniu, z
zawyżonymi stratami wśród ludności ukraińskiej, która przecież
ginęła także z rąk swoich ukraińskich współbraci z UPA karzących
„nieposłuszeństwo”. Niestety często dochodzi do tego rodzaju
zabiegów.
Trudno też do końca zrozumieć motywy tak usilnych starań
niektórych gremiów o skierowanie przez Polaków do Ukraińców słów
„przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Dlaczego Polacy mają
prosić Ukraińców o przebaczenie? Czyżby za to,
że
ujawnili część
prawdy o ludobójstwie na Kresach? A może za to,
że
przed wojną na
5
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro
www.pdffactory.pl/

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin