Władysław Czapliński - Podstawowe zagadnienia prawa międzynarodowego.pdf

(711 KB) Pobierz
Dziewięćdziesiąta szósta publikacja Programu Wydawniczego
Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego
Redaktor Naczelny
Prof. dr hab. Dariusz Milczarek
Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego
Al. Niepodległości 22
02-653 Warszawa
Redakcja:
Prof. dr hab. Dariusz Milczarek
Współpraca redakcyjna: Artur Adamczyk, Olga Barburska, Piotr Gromulski,
Małgorzata Pacek, Dorota Sołtysiak
Projekt okładki: Tomasz Kwiecień
Korekta: Irena Otocka
© Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego 2009
ISBN 83-89547-10-4
Skład: Dorota Kucharczyk
Spis treści
Słowo od autora
5
Wstęp. System prawa międzynarodowego a prawo
krajowe – podobieństwa i różnice
................................................. 7
Rozdział 1. Tworzenie prawa międzynarodowego – źródła prawa
.........11
1.1. Prawo umów międzynarodowych...........................................................12
1.1.1. Pojęcie i budowa umowy międzynarodowej...............................13
1.1.2. Zawarcie i wejście w życie umowy międzynarodowej...............14
1.1.3. Zastrzeżenia do umowy ...............................................................18
1.1.4. Zasady stosowania umów międzynarodowych ...........................20
1.1.5. Zasady wykładni umów międzynarodowych ..............................25
1.1.6. Zmiana umów międzynarodowych..............................................28
1.1.7. Nieważność i wygaśnięcie umowy międzynarodowej................28
1.1.7.1. Nieważność traktatu ze względu na wadę zgody
państwa na związanie się z nim .....................................29
1.1.7.2. Nieważność traktatu z przyczyn dotyczących
samego traktatu...............................................................30
1.1.7.3. Wygaśnięcie i zawieszenie funkcjonowania traktatu.....31
1.2. Prawo zwyczajowe.................................................................................35
1.3. Ogólne zasady prawa .............................................................................41
1.4. Akty jednostronne ..................................................................................44
1.5. Akty stanowione przez organizacje międzynarodowe...........................46
1.6. Pomocnicze środki stwierdzania istnienia norm prawa
międzynarodowego ................................................................................48
3
Spis treści
Rozdział 2. Stosowanie prawa międzynarodowego –
podmioty prawa......................................................................
51
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
Istota podmiotowości międzynarodowoprawnej .................................. 51
Pojęcie państwa w prawie międzynarodowym..................................... 51
Organizacje międzynarodowe............................................................... 88
Organizacja Narodów Zjednoczonych.................................................. 93
2.4.1. Cele i zadania ONZ ................................................................... 93
2.4.2. Najważniejsze organy ONZ i ich kompetencje......................... 94
Rada Europy ...................................................................................... 98
Podstawowe informacje o prawie Unii Europejskiej ........................... 99
2.6.1. Zagadnienia ogólne. Unia a Wspólnota Europejska.
Zasady prawa UE i WE. Kompetencje UE i WE ..................... 99
2.6.2. Instytucje Unii Europejskiej/Wspólnoty Europejskiej ..............105
2.6.3. Źródła prawa Wspólnoty Europejskiej.
Wspólnota w stosunkach międzynarodowych...........................107
2.6.4. Odpowiedzialność za naruszenia prawa wspólnotowego..........111
2.6.5. Zadania i kompetencje sądów wspólnotowych .........................112
2.6.6. Kompetencje i zadania Unii Europejskiej w zakresie
Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa ...................112
2.6.7. Obszar Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości ..............114
2.6.8. Traktat Reformujący Unię Europejską ......................................116
Podmiotowość jednostek – prawa człowieka w prawie
międzynarodowym ................................................................................117
Prawa człowieka i najważniejsze instrumenty prawne
w tej dziedzinie .....................................................................................118
2.5.
2.6.
2.7.
2.8.
Rozdział 3. Prawo międzynarodowe w prawie wewnętrznym państw
.131
3.1. Praktyka poszczególnych państw..........................................................133
3.2. Stosowanie prawa międzynarodowego w Polsce .................................134
Rozdział 4. Egzekwowanie prawa międzynarodowego
..........................149
4.1. Rozstrzyganie sporów międzynarodowych ..........................................149
4.2. Odpowiedzialność międzynarodowa ....................................................155
4.3. Odpowiedzialność za działania niezabronione przez prawo
międzynarodowe ...................................................................................159
4.4. Użycie siły w stosunkach międzynarodowych .....................................161
Słowo od Autora
Niniejsze opracowanie przeznaczone jest dla studentów kierunków
nieprawniczych, zwłaszcza europeistyki, stosunków międzynarodowych
i nauk politycznych. Celem autora nie było omówienie systemu prawa mię-
dzynarodowego w jego całej złożoności. Zainteresowanych odsyłamy do
książki: W.Czapliński, A.Wyrozumska,
Prawo międzynarodowe publicz-
ne. Zagadnienia systemowe,
Warszawa 2004 (wydanie drugie, obecnie
przygotowywane jest wydanie trzecie, zmienione i zaktualizowane). Autor
wyraża nadzieję, że pomimo skrótowego charakteru książka pokazuje funk-
cjonowanie prawa międzynarodowego i nie tylko pomoże w przygotowy-
waniu się do egzaminów, ale pozwoli również znaleźć informacje potrzeb-
ne dla rozumienia współczesnego świata.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin